Włodzimierz Cimoszewicz
Data i miejsce urodzenia |
13 września 1950 |
---|---|
Prezes Rady Ministrów | |
Okres |
od 7 lutego 1996 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej | |
Okres |
od 5 stycznia 2005 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej | |
Okres |
od 15 października 1996 |
Przynależność polityczna | |
Następca | |
Minister spraw zagranicznych | |
Okres |
od 19 października 2001 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Wicemarszałek Sejmu II kadencji | |
Okres |
od 3 marca 1995 |
Przynależność polityczna | |
Wiceprezes Rady Ministrów, minister sprawiedliwości, prokurator generalny | |
Okres |
od 26 października 1993 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
ⓘWłodzimierz Cimoszewicz (ur. 13 września 1950 w Warszawie[2]) – polski polityk i prawnik, doktor nauk prawnych.
W latach 1993–1995 wicepremier oraz minister sprawiedliwości i prokurator generalny, w latach 1995–1996 wicemarszałek Sejmu II kadencji, w latach 1996–1997 prezes Rady Ministrów i przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej, w latach 2001–2005 minister spraw zagranicznych, w 2005 marszałek Sejmu IV kadencji. W latach 1989–2005 poseł na Sejm X, I, II, III i IV kadencji oraz w latach 2007–2015 senator VII i VIII kadencji.
Wykształcenie i praca naukowa
Jest absolwentem XIX Liceum Ogólnokształcącego im. Powstańców Warszawy w Warszawie i Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, który ukończył w 1972. W 1978 uzyskał stopień doktora nauk prawnych, specjalizując się w prawie międzynarodowym publicznym. W latach 1972–1985 pracował jako asystent, a potem adiunkt w Zakładzie Organizacji Międzynarodowych Instytutu Prawa Międzynarodowego WPiA UW. Od 1980 do 1981 był stypendystą fundacji Fulbrighta na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku.
W 2006 został zatrudniony jako wykładowca na Uniwersytecie w Białymstoku, gdzie pracował w Katedrze Prawa Międzynarodowego na Wydziale Prawa[3][4].
Działalność polityczna w PRL
Karierę polityczną rozpoczął jako działacz organizacji młodzieżowych w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Był m.in. członkiem Związku Młodzieży Socjalistycznej w latach 1968–1973 oraz Zrzeszenia Studentów Polskich, w którym w 1972 wybrany został na stanowisko przewodniczącego tej organizacji na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1971 do rozwiązania w styczniu 1990 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Podczas pracy na uczelni był sekretarzem Komitetu Uczelnianego partii[5][6]. W 1985 wycofał się z aktywności politycznej, przenosząc się do Kalinówki Kościelnej na Podlasiu, gdzie objął gospodarstwo rolne swoich teściów[7].
W 1980 został zarejestrowany przez funkcjonariuszy Służbę Bezpieczeństwa jako kontakt operacyjny, wyrejestrowano go w 1984. W oświadczeniach lustracyjnych w III Rzeczypospolitej Polskiej polityk negował, by był tajnym współpracownikiem służb specjalnych PRL. Sąd Apelacyjny w Warszawie w 2001 prawomocnie uznał, że złożył oświadczenie zgodne z prawdą[8][9].
Do polityki wrócił po zmianach zapoczątkowanych obradami Okrągłego Stołu. W 1989 wystartował po raz pierwszy w wyborach parlamentarnych i został wybrany posłem na Sejm kontraktowy z ramienia PZPR[10].
Działalność polityczna w III Rzeczypospolitej
Lata 1990–1996
Wystartował jako kandydat Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej w pierwszych demokratycznych i powszechnych wyborach prezydenckich w Polsce w 1990. Uzyskał 9,21% głosów (1 514 025 głosów), zajmując 4. miejsce[11].
Mandat poselski sprawował od 1989 do 2005, kandydując w 1991, 1993, 1997 i 2001 z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej. W latach 1990–1991 był przewodniczącym Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej. Nie wstąpił do utworzonej w 1990 SdRP, a w 1991 odmówił objęcia funkcji szefa klubu parlamentarnego SLD[12], uzasadniając tę decyzję sprzeciwem wobec objęcia mandatu poselskiego przez Leszka Millera, zamieszanego w sprawę tzw. pożyczki moskiewskiej. Od 1992 do 1996 był członkiem Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. W 1999 wstąpił do nowo powołanej partii, Sojuszu Lewicy Demokratycznej.
W rządzie Waldemara Pawlaka objął stanowisko wiceprezesa Rady Ministrów oraz ministra sprawiedliwości. Funkcje te pełnił od 26 października 1993 do 6 marca 1995. Był inicjatorem rządowych działań antykorupcyjnych zapamiętanych pod hasłem „czyste ręce”. W wyniku kontroli ujawnił w październiku 1994 nazwiska osób, które pełniły funkcje rządowe i jednocześnie zasiadały w radach nadzorczych spółek prawa gospodarczego.
Po zmianie rządu w 1995 został wybrany na wicemarszałka Sejmu. Funkcję tę sprawował do 1996[13]. Po objęciu urzędu prezydenta RP przez Aleksandra Kwaśniewskiego przejął po nim stanowisko przewodniczącego Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego[3] (na 2 miesiące).
Prezes Rady Ministrów
- Osobny artykuł:
Po dymisji Józefa Oleksego z funkcji premiera Aleksander Kwaśniewski powierzył Włodzimierzowi Cimoszewiczowi 1 lutego 1996 utworzenie nowego gabinetu, który został powołany 7 lutego[14]. Z czasu tzw. powodzi tysiąclecia z lipca 1997 zapamiętano wypowiedź premiera na temat braku ubezpieczeń u poszkodowanych[15]. Premier uznał ją później za niefortunną i publicznie przeprosił ofiary powodzi urażone jego sformułowaniem: to jest kolejny przypadek, kiedy potwierdza się, że trzeba być przezornym i trzeba się ubezpieczać, a ta prawda jest ciągle mało powszechna.
W październiku 1996 został przewodniczącym (urząd w randze ministra) nowo utworzonego Komitetu Integracji Europejskiej, odpowiedzialnego za przygotowanie Polski do negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską. Funkcję tę pełnił do 31 października 1997 po zwycięskich przez Akcję Wyborczą Solidarność wyborach.
Lata 1997–2005
Po dojściu do władzy lewicowej koalicji SLD-UP-PSL objął stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Leszka Millera. Urząd ten objął 19 października 2001. Był on obok premiera sygnatariuszem podpisującym w imieniu Polski Traktat o Przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej w Atenach 16 kwietnia 2003[11]. Po dymisji gabinetu stanowisko ministra pełnił kolejno w pierwszym i drugim rządzie Marka Belki od 2 maja 2004 do 5 stycznia 2005, kiedy został odwołany z urzędu w związku z kandydowaniem na marszałka Sejmu.
W 2004 był jednym z twórców projektu uchwały „Dość złudzeń”, zgłoszonej przez Marka Borowskiego w trakcie krajowej konwencji SLD. W uchwale tej grupa dziesięciu polityków partii, skrytykowała wewnętrzne działania sojuszu. Wkrótce wszyscy poza nim wystąpili z SLD, przechodząc do nowo powstałej Socjaldemokracji Polskiej. W lipcu 2005 Włodzimierz Cimoszewicz zrezygnował z ubiegania się o miejsce w parlamencie następnej kadencji, rezygnując z aktywności partyjnej.
5 stycznia 2005 po przyjęciu przez Sejm rezygnacji Józefa Oleksego z funkcji marszałka Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz został wybrany na trzeciego z kolei marszałka Sejmu IV kadencji. Jego kontrkandydatem był Józef Zych, którego pokonał stosunkiem głosów 223:219[16].
Wybory prezydenckie w 2005
- Zobacz więcej w artykule
18 maja 2005 ogłosił publicznie, że nie będzie kandydował na urząd prezydenta w wyborach w tym samym roku. Jednak 28 czerwca zmienił zdanie i zadeklarował swój start w tych wyborach. Swoją decyzję uzasadnił wpływem wyborców. Do zmiany deklaracji o zakończeniu kariery politycznej namawiał go także prezydent Aleksander Kwaśniewski oraz Stowarzyszenie „Ordynacka”[17].
Choć pozostał członkiem SLD i jego klubu poselskiego, wystartował jako kandydat niezależny. 3 lipca na konwencji wyborczej SLD uzyskał poparcie tej partii w wyborach, wsparły go też Unia Lewicy III RP, Federacja Młodych Socjaldemokratów i fundacja Jolanty Kwaśniewskiej „Porozumienie bez barier”. Szefem komitetu wyborczego została Jolanta Kwaśniewska, szefową sztabu wyborczego posłanka Katarzyna Piekarska[18].
Po ogłoszeniu kandydatury został wezwany przed komisję śledczą ds. PKN Orlen. Do przesłuchania doszło 30 lipca. W efekcie śledczy deklarowali możliwość postawienia przesłuchiwanego przed Trybunałem Stanu[19], do czego nie doszło.
14 września 2005 Włodzimierz Cimoszewicz ogłosił rezygnację z kandydowania na urząd prezydenta oraz wycofanie się z życia publicznego, podając jako powody tej decyzji ataki ze strony oponentów politycznych na niego samego i jego rodzinę. Bezpośrednio wpłynęła na to sprawa Anny Jaruckiej[20].
Działalność po 2005
W wyborach parlamentarnych w 2007 kandydował do Senatu z ramienia KWW Cimoszewicz do Senatu. Uzyskał mandat w okręgu białostockim jako jedyny kandydat niezależny liczbą 175 839 głosów.
Na początku marca 2009 Rada Ministrów zgłosiła jego kandydaturę na stanowisko sekretarza generalnego Rady Europy. 15 kwietnia odbyło się przesłuchanie, w którym wzięli udział także jego konkurenci: Luc Van den Brande, Mátyás Eörsi i Thorbjørn Jagland, który razem z Włodzimierzem Cimoszewiczem przeszedł do drugiej tury wyborów. Odbyła się ona 29 września 2009, a Włodzimierz Cimoszewicz przegrał z byłym norweskim premierem stosunkiem głosów 80:165[21].
W czerwcu 2010 przed pierwszą turą wyborów prezydenckich poparł kandydaturę Bronisława Komorowskiego[22].
W wyborach parlamentarnych w 2011 ponownie dostał się do Senatu z ramienia KWW Cimoszewicz do Senatu[23]. Przystąpił do Koła Senatorów Niezależnych. W Senacie VIII kadencji został przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych. W grudniu 2011 został skreślony z listy członków SLD[24].
W 2015 podjął współpracę z grupą zajmującą się zwalczaniem korupcji w ramach Agencji Modernizacji Ukrainy[25]. Zrezygnował z kandydowania w wyborach parlamentarnych w tym samym roku.
Wyniki wyborcze
Wybory | Komitet wyborczy | Organ | Okręg | Wynik | |
---|---|---|---|---|---|
1989 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | Sejm X kadencji | nr 10 | 23 398 (18,69%)[26] | |
34 952 (52,56%)[27] | |||||
1990 | Ogólnopolski KW Włodzimierza Cimoszewicza | Prezydent RP | – | 1 514 025 (9,21%)[28] | |
1991 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | Sejm I kadencji | nr 25 | 52 677 (16,35%)[29] | |
1993 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | Sejm II kadencji | nr 4 | 51 710 (20,34%)[30] | |
1997 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | Sejm III kadencji | nr 4 | 53 958 (20,67%)[31] | |
1998 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | Sejmik Województwa Podlaskiego I kadencji | nr 5 | 23 436 (39,91%)[32] | |
2001 | KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy | Sejm IV kadencji | nr 24 | 71 819 (18,06%)[33] | |
2007 | KWW Cimoszewicz do Senatu | Senat VII kadencji | nr 23 | 175 839 (37,86%)[34] | |
2011 | KWW Cimoszewicz do Senatu | Senat VIII kadencji | nr 61 | 39 095 (49,83%)[35] |
Odznaczenia i wyróżnienia
- Ordery i odznaczenia
- Order zasługi (1997, Grecja)[36]
- |Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (1997, Francja)[36]
- Order Białej Gwiazdy I klasy (2002, Estonia)[37]
- Xirka Ġieħ ir-Repubblika (2002, Malta)[38]
- Krzyż Wielki Orderu św. Michała i św. Jerzego (2004, Wielka Brytania)[39]
- Krzyż Wielki Orderu „Za Zasługi dla Litwy” (2005, Litwa)[40]
- Nagrody i wyróżnienia
Został uhonorowany tytułem doktora honoris causa amerykańskich uniwersytetów: Appalachijskiego oraz Karoliny Południowej. W 2009 otrzymał Medal Zasłużony dla Tolerancji przyznany przez Fundację Ekumeniczną Tolerancja.
Życie prywatne
Jest synem Mariana i Teresy[8]. Matka pochodziła z Wołynia, zaś rodzina ojca z Wołkowyska, skąd w czasie I wojny światowej trafiła do Symbirska, gdzie urodził się Marian Cimoszewicz[41]. Ojciec Włodzimierza Cimoszewicza był zawodowym wojskowym[42]; w latach 1940–1943 służył w Armii Czerwonej w stopniu sierżanta, ukończył Szkołę Podoficerów Radiotechnicznych w Rostowie i kurs oficerów oświatowych; od 1943 służył w Wojsku Polskim[43]. Był pracownikiem Wojskowej Akademii Technicznej na stanowisku szefa Informacji Wojskowej, następnie w Wojskowej Służby Wewnętrznej[44]. Włodzimierz Cimoszewicz zawarł związek małżeński z Barbarą Aponowicz. Ma dwoje dzieci: Małgorzatę i Tomasza[45].
Od 1985 prowadzi 20-hektarowe gospodarstwo rolne w Kalinówce Kościelnej. Deklaruje się jako osoba niewierząca[46].
Przypisy
- ↑ a b Zajmował wyłącznie stanowiska ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego.
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 15. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ a b Biogram na stronie Senatu (VII kadencja). [dostęp 7 stycznia 2013].
- ↑ {{{osoba}}}, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) .[martwy link] [dostęp 22 kwietnia 2016].
- ↑ Czerwony Noe. „Wprost” nr 27/2005. [dostęp 6 maja 2011].
- ↑ Baronowa lewicy kontra złoty chłopiec. gazeta.pl, 28 maja 2009. [dostęp 6 maja 2011].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Pointa, 2012, s. 48. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ a b Włodzimierz Cimoszewicz. ipn.gov.pl. [dostęp 28 listopada 2013].
- ↑ IPN: 13 parlamentarzystów zarejestrowanych przez SB. tvn24.pl, 4 grudnia 2007. [dostęp 27 lipca 2017].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Pointa, 2012, s. 53. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ a b Anita Werner: Nieoficjalnie. Pointa, 2012, s. 57. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Pointa, 2012, s. 58. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Strona sejmowa posła II kadencji. [dostęp 22 kwietnia 2016].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Pointa, 2012, s. 65. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Pointa, 2012, s. 72. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Głosowania. sejm.gov.pl. [dostęp 7 stycznia 2013].
- ↑ Ordynacka zebrała 50 tys. podpisów dla Cimoszewicza. wp.pl, 23 czerwca 2005. [dostęp 3 września 2013].
- ↑ Katarzyna Piekarska. sld.org.pl. [dostęp 3 września 2013].
- ↑ Cimoszewicz przed Trybunał?. wprost.pl, 30 lipca 2005. [dostęp 3 września 2013].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Pointa, 2012, s. 104. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Cimoszewicz przegrał bój w Radzie Europy. tvp.info, 29 września 2009. [dostęp 7 stycznia 2013].
- ↑ Cimoszewicz poparł Komorowskiego, bo wygra Kaczyński. wp.pl, 17 czerwca 2010. [dostęp 7 stycznia 2013].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 7 stycznia 2013].
- ↑ Paweł Kołodziejski: Oświadczenie w sprawie wypowiedzi Włodzimierza Cimoszewicza w programie „Fakty po faktach” TVN24. sld.org.pl, 27 marca 2013. [dostęp 8 listopada 2014].
- ↑ Informacje na stronie amukraine.org. [dostęp 1 lipca 2015]. (ang.).
- ↑ M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 149.
- ↑ M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 151.
- ↑ Dz.U. z 1990 r. nr 83, poz. 483.
- ↑ M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 288.
- ↑ M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470.
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620.
- ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Podlaskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 20 kwietnia 2017].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2001. [dostęp 17 marca 2016].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 17 marca 2016].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 22 kwietnia 2016].
- ↑ a b Beata Cynkier: Kto jest kim w Polsce. T. 1. Warszawa: PAI, 2001. s. 128.
- ↑ Riiklike autasude andmine. Vastu võetud 13.03.2002 nr 121. riigiteataja.ee. [dostęp 7 stycznia 2013]. (est.).
- ↑ Past Recipients of Honorary Honours Awards. opm.gov.mt. [dostęp 4 września 2015]. (ang.).
- ↑ Honorary knighthoods awarded 1997–2006. parlament.uk. s. 10. [dostęp 30 września 2015]. (ang.).
- ↑ Apdovanotų asmenų duomenų bazė. grybauskaite.is.lt. [dostęp 28 marca 2011]. (lit.).
- ↑ „Biełorusskaja Dziełowaja Gazieta” – wywiad S. Bukczyna z Ministrem Spraw Zagranicznych RP Włodzimierzem Cimoszewiczem. msz.gov.pl, 23 kwietnia 2003. [dostęp 17 kwietnia 2013].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Pointa, 2012, s. 15. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ IPN Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 11 sierpnia 2017].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Pointa, 2012, s. 32. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Włodzimierz Cimoszewicz. fakt.pl. [dostęp 13 sierpnia 2011].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Pointa, 2012, s. 18. ISBN 978-83-924991-4-5.
- Absolwenci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
- Członkowie Zrzeszenia Studentów Polskich
- Działacze Stowarzyszenia Ordynacka
- Działacze Związku Młodzieży Socjalistycznej
- Kandydaci na urząd Prezydenta RP
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Marszałkowie Sejmu III Rzeczypospolitej
- Ministrowie spraw zagranicznych III Rzeczypospolitej
- Ministrowie sprawiedliwości III Rzeczypospolitej
- Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Białej
- Polacy odznaczeni Orderem św. Michała i św. Jerzego
- Polacy odznaczeni Orderem Narodowym Zasługi (Francja)
- Polacy odznaczeni Orderem „Za Zasługi dla Litwy”
- Polacy odznaczeni Xirka
- Politycy SdRP i SLD
- Polscy doktorzy honoris causa uczelni w Stanach Zjednoczonych
- Polscy rolnicy
- Posłowie na Sejm kontraktowy
- Posłowie z okręgu Białystok
- Premierzy III Rzeczypospolitej
- Prokuratorzy generalni III Rzeczypospolitej
- Sekretarze Komitetów Uczelnianych PZPR
- Senatorowie z województwa podlaskiego (od 2001)
- Stypendyści Fulbrighta
- Visiting Professors Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji
- Wicemarszałkowie Sejmu III Rzeczypospolitej
- Wicepremierzy III Rzeczypospolitej
- Wykładowcy Uniwersytetu w Białymstoku
- Wykładowcy Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
- Urodzeni w 1950