Złota (województwo małopolskie)

Złota
	wieś
	; Kościół parafialny w Złotej
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	brzeski
Gmina	Czchów
Liczba ludności (2005)	1368
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	32-859
Tablice rejestracyjne	KBR
SIMC	0817340
	Położenie na mapie gminy Czchów Złota
	Położenie na mapie Polski Złota
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Złota
	Położenie na mapie powiatu brzeskiego Złota
	49°52′30″N 20°41′52″E/49,875000 20,697778
	Multimedia w Wikimedia Commons

Złota – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Czchów.

Prywatna wieś szlachecka, własność kasztelanowej krakowskiej Anny z Sieniawskich Jordanowej, położona była w 1595 roku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego^[3]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Złota, stanowiąca odrębne sołectwo w gminie Czchów o powierzchni 8,01 km², leży w dolinie Złockiego Potoku, na północny wschód od Czchowa, przy drodze łączącej Dębno z Biskupicami Melsztyńskimi.

Parafia Złota była wzmiankowana po raz pierwszy w wykazach świętopietrza w 1346 roku. W dokumencie z 1384 r. jako właściciel wsi wymieniany jest „Jaśko de Slota”. Zachowały się także wzmianki o sprzedaży wsi bądź jej części z lat 1472 i 1476 oraz dokumenty z wizytacji kanoniczych biskupów krakowskich w parafii od 1596 roku.

W XVII w. Złota została własnością rodu Tarłów, którzy ufundowali w 1649 r. nowy drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła. Jest to jednonawowy budynek konstrukcji zrębowej z wieżą konstrukcji słupowej. Wewnątrz znajdują się trzy barokowe ołtarze z 2. poł. XVII w. Kościół był częściowo przebudowany w XIX wieku.

Kolejnymi właścicielami wsi byli członkowie rodziny Lanckorońskich. W 1820 r. Złotą zamieszkiwało 520 osób, w 1866 – 605, zaś w 1896 – 1031. W I. poł. XX w. liczba mieszkańców wsi wciąż rosła, w 1936 r. było ich 1235. W latach 1982–1983, z inicjatywy ówczesnego proboszcza parafii, ks. F. Korty, zbudowano obok zabytkowego kościoła nowy murowany kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Znajduje się w nim muzeum parafialne, prezentujące m.in. zabytkowe naczynia i szaty liturgiczne. Ponadto we wsi znajduje się prywatna izba regionalna, prezentująca stroje i przedmioty codziennego użytku.

Części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Złota^[4]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0817356	Bugaj	część wsi
0817362	Debrza	część wsi
0817379	Nowa Wieś	część wsi
0817385	Przymiarki	część wsi
0817391	Wielka Góra	część wsi

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[6].

Kościół parafialny pw. św. Michała.

Kościół św. Michała, elewacja wschodnia
Kościół św. Michała, elewacja frontowa

Sport[edytuj | edytuj kod]

W Złotej działa Ludowy Klub Sportowy Temida, reaktywowany w 2002 r. w miejsce istniejącego w latach 1985–1993 klubu LZS Temida^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 161919
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1614 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 108.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-20] .
↑ Oficjalna strona LKS Temida Złota. temida.zlota.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-07)]. [dostęp 20 września 2009]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

AndrzejA. Matuszczyk AndrzejA., Pogórze Karpackie, Tarnów: Oddział PTTK [Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego] „Ziemi Tarnowskiej”, 1995, ISBN 83-903260-1-9, OCLC 891189204 .
Czas Czchowa: Prezentacja miejscowości Złota. czasczchowa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-18)].

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 161919

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1614 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[3] Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 108.

[R2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-5] GUS. Rejestr TERYT

[:rejestr-6] Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-20] .

[7] Oficjalna strona LKS Temida Złota. temida.zlota.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-07)]. [dostęp 20 września 2009]

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Miasta	Czchów
Wsie	Będzieszyna Biskupice Melsztyńskie Domosławice Jurków Piaski-Drużków Tworkowa Tymowa Wytrzyszczka Złota
Integralne części wsi	Bugaj Chabalina Dąbrowa Dąbrówka Debrza Drugie Góry Dwór Dział Głowaczka Góry Granice Kącina Krzyżówki Łacnowa (Jurków) Łacnowa (Tworkowa) Nagórze Nowa Wieś Piaski Potoki Przymiarki Rola Rożnówka Równia (Biskupice Melsztyńskie) Równia (Piaski-Drużków) Rzezawa Szotówka Tamte Góry Trąbki Wielka Góra Zadebrze Zagrody Zalesie (Tymowa) Zalesie (Wytrzyszczka) Zeliny (Tworkowa) Zeliny (Tymowa)