Zamek Górny w Wilnie

Zamek Górny w Wilnie
	; Zamek Górny w Wilnie
Państwo	Litwa
Okręg	wileński
Typ budynku	zamek
Styl architektoniczny	gotyk
	Położenie na mapie Wilna Zamek Górny w Wilnie
	Położenie na mapie Litwy Zamek Górny w Wilnie
	54°41′13,7″N 25°17′32,7″E/54,687139 25,292417
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek Górny w Wilnie (lit. Vilniaus aukštutinė pilis) – zamek wybudowany w średniowieczu na szczycie Góry Zamkowej w Wilnie wcześniej zwanej Turzą.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W XIV wieku Giedymin wzniósł na miejscu drewnianej murowaną warownię. Gdy w 1419 roku zamek spłonął, książę Witold polecił zbudować nowy murowany zamek w stylu gotyckim. Od czasów Aleksandra I Jagiellończyka mieściły się w zamku ludwisarnia i więzienie. Zygmunt II August odnowił budynek i umieścił w nim swoją bibliotekę. Uległ zniszczeniu w czasie najazdu moskiewskiego w latach 1655–1661. W 1661 roku bronił się w nim garnizon moskiewski, którym dowodził gubernator Daniło Myszecki (Myszeckij), jednak 3 grudnia 1661 roku moskiewska załoga, uwięziwszy swojego dowódcę, poddała się królowi Janowi Kazimierzowi, a nieprzyjacielscy żołnierze przeszli na służbę Rzeczypospolitej. Natomiast Myszecki za zbrodnie popełnione podczas okupacji Wilna został ścięty na miejskim rynku^[1]. Odbudowany został częściowo pod koniec XVIII wieku, wtedy też rozebrano dwie baszty. Częściowo zachowaną trzecią basztę, zwaną dziś basztą Giedymina, w 1830 podwyższono o drewnianą nadbudówkę, którą rozebrano około 1930 roku.

W połowie północnego zbocza Góry znajduje się placyk, na którym w 1863 roku w nocy Rosjanie pogrzebali zwłoki straconych na Łukiszkach uczestników powstania styczniowego. Na wiosnę 1921 w tym miejscu ustawiono krzyż drewniany wykonany według projektu Antoniego Wiwulskiego. W 1925 roku obok wspomnianego krzyża władze Wilna postawiły dwie tablice pamiątkowe w języku polskim – na jednej napisano „Nieznanemu żołnierzowi”, na drugiej – nazwiska 22 powstańców straconych w 1863 i 1864 roku na placu Łukiskim, między innymi przywódców powstania styczniowego na Litwie: Zygmunta Sierakowskiego, Konstantego Kalinowskiego, Bolesława Kajetana Kołyszkę oraz ks. Stanisława Iszorę^[2]. Pomnik zniszczyli Sowieci w 1940 r. W latach 1938–1939 polscy konserwatorzy nadbudowali wieżę o jedno piętro. Baszta została częściowo uszkodzona w czasie II wojny światowej i odbudowana w latach 1956–1960 z przeznaczeniem na Muzeum Zamku Wileńskiego. Na początku 2017 roku na zboczu góry archeolodzy odnaleźli grób polskiego generała Zygmunta Sierakowskiego^[2]^[3].