Zamek w Ratnie Dolnym
 nr rej. A/4553/286 z 11.05.1951[1]
| |
 Zamek w Ratnie Dolnym | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Ratno Dolne 21 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
ok. 1563 r. |
| Ważniejsze przebudowy |
1675, 1896 r. |
Położenie na mapie gminy Radków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
 50°30′21,402″N 16°27′18,212″E/50,505945 16,455059
| |
Zamek w Ratnie Dolnym – zabytkowy[2] zamek w miejscowości Ratno Dolne.
Obiekt wzniesiony około 1563 r., w wiekach następnych kilkakrotnie przebudowywany. Częściowo uszkodzony w pożarze w 1998 roku, obecnie w ruinie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zamek w Ratnie Dolnym został zbudowany w ostatnich dekadach XV wieku na planie prostokąta 14x22 m z wieżą o boku 7,5 m i wjazdem od północy[3]. W 1563 r. został rozbudowany przez Balzera von Reichenbach[4]. W roku 1645, w czasie wojny trzydziestoletniej budynek został zniszczony[4]. Po zniszczeniach zamek w 1675 r. kupił Daniel Paschasius von Osterberg, który go odbudował, podwyższając korpus i wprowadzając attyki[3][4]. Zbudował też nowy budynek w północno-wschodniej części dziedzińca[3]. Istotne przekształcenia nastąpiły w drugiej połowie XIX w., kiedy właścicielami zamku zostali: od 1854 r. Woldemar Johnston Kroegeborn (1806-1860), następnie od 1860 r. Theresa de mono Amelang (1815-1887) żona Woldemara a później od 1872 r. jego syn Maximillian von Johnston Kroegeborn (1847-1918), szambelan królewski. Wtedy zbudowano smukłą zachodnią wieżę, przebudowano dziedziniec wjazdowy. Około 1896 r. zmodernizowano wnętrza. Od 1918 r. właścicielką była Elisabeth, de mono Hauteville-Jacquemine (1849-1933), wdowa po Maximie[3][4].
Po 1945 roku był użytkowany przez PGR i jako dom wczasowy[4]. W latach 1972 i 1985 przeprowadzano doraźne remonty zamku[4]. W 1996 r. zamek kupił wrocławski przedsiębiorca Edward Ptak. Zimą 1997/1998 w pożarze uległ zniszczeniu dach i stropy[4]. Odtąd zamek niszczeje[5]. W roku 2006 Edward Ptak przekazał zamek spółce WKS "Śląsk Wrocław" S.A., której był akcjonariuszem i prezesem zarządu.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Budowla wzniesiona z kamienia i cegły na planie czworoboku, potynkowana, z niewielkim wewnętrznym dziedzińcem z ozdobnym portalem zwieńczonym trójkątnym frontonem zawierającym wazon z łodygami pełnymi liści i owoców chmielu niczym heraldyczne labry wychodzące z hełmu, belką z sentencją i herbami[6] Maximilliana von Johnstona Kroegeborna (1847-1918)[7] po lewej oraz jego żony Elisabethy von Hauteville-Jacquemine (1849-1933) po prawej; trzykondygnacyjna z mezaninem i nakryta niskimi dachami dwuspadowymi[5]. Skromne elewacje zachowały fragmenty detali architektonicznych, część obramowań okiennych, boniowanie naroży i wieńczące attyki[5]. W centralnym miejscu attyki fasady południowej znajduje się herb rodziny Johnston Kroegeborn z datą MDCCCLXXII (1872), trzymany przez dwa lwy. Układ wnętrz jest wielotraktowy, w niektórych pomieszczeniach zachowane są sklepienia krzyżowe[5].
Do zamku przylegają ogrody tarasowe pochodzące z XVII w. oraz dawny zwierzyniec, zmieniony w dziewiętnastym stuleciu w park krajobrazowy[5]. W pobliżu stoją budynki gospodarcze dawnego folwarku i dwie oficyny dworskie[5].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
-
-
![Zamek w Ratnie Dolnym[8]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/DPO_v_Osterberg.jpg/65px-DPO_v_Osterberg.jpg)
Zamek w Ratnie Dolnym[8] -
![Herb rodziny Johnston Kroegeborn[9]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Herb_Johnston.jpg/97px-Herb_Johnston.jpg)
Herb rodziny Johnston Kroegeborn[9] -
![Herb Elisabethy v. Hauteville-Jacquemine[10]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Herb_Hauteville.jpg/97px-Herb_Hauteville.jpg)
Herb Elisabethy v. Hauteville-Jacquemine[10]
.jpg)
![Zamek w Ratnie Dolnym[8]](/wiki/Plik:DPO_v_Osterberg.jpg)
![Herb rodziny Johnston Kroegeborn[9]](/wiki/Plik:Herb_Johnston.jpg)
![Herb Elisabethy v. Hauteville-Jacquemine[10]](/wiki/Plik:Herb_Hauteville.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. [dostęp 2017-03-21].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ a b c d Leszek Kajzer, Stanisław Kołodziejski, Jan Salm, Leksykon Zamków w Polsce, wyd. Arkady, Warszawa 2001, s. 420-421
- ↑ a b c d e f g Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 318-323. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ a b c d e f Damian Dąbrowski: Ratno Dolne. [w:] Pałace Śląska [on-line]. [dostęp 2017-03-21].
- ↑ Zamek w Ratnie Dolnym. sokoliszlak.cba.pl. [dostęp 2023-08-03]. (pol.).
- ↑ Syna Woldemara von Johnston Kroegeborn (1806-1860) i Theresy Amelang (1815-1887)
- ↑ DPO v Osterberg oraz herby szlacheckie 1. Pannwitz, 4. Magnis, 5. Osterberg, 6. Goetzen, 7. Magnis Gr.
- ↑ właścicieli od 1854
- ↑ Żyjącej w latach 1849-1933, żony Maximilliana von Johnston Kroegeborn (1847-1918) synowej Woldemara Johnstona
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zamek w Ratnie Dolnym. "Wielki wstyd" czy szansa na ratunek? na turystyka.wp.pl
