Zamek w Starej Kamienicy
50°55′04″N 15°33′49″E/50,917778 15,563611 nr rej. A/762/1424 z 23 września 1965 roku
| |
.jpg) Zamek od strony wschodniej (2024) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Ukończenie budowy |
poł. XVI wieku |
| Zniszczono |
1757 |
Położenie na mapie gminy Stara Kamienica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego  | |
| 50°55′04″N 15°33′49″E/50,917778 15,563611
| |
Zamek w Starej Kamienicy (niem. Schloss Alt Kemnitz) – zabytkowy[1] zamek pochodzący z XVI wieku, położony w Starej Kamienicy, wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim, w gminie Stara Kamienica. Wpisany jest do rejestru zabytków nieruchomych pod nr. A/762/1424[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przypuszczalnie już w XI lub XII wieku w miejscu późniejszego zamku w Starej Kamienicy mógł istnieć jeden grodów broniących granicy śląsko-czeskiej lub czesko-saskiej, a początku XIII wieku mógł on zostać przekształcony w drewniano-ziemny zamek na potrzeby księcia Henryka II Pobożnego[3]. Falsyfikat z przełomu XVI i XVII wieku wskazuje, iż został on w 1242 roku przekazany wraz z wsią kasztelanowi Siboto Scofowi, domniemanemu protoplaście rodu Schaffgotschów przez Bolesława II Rogatkę – badania wskazuję, iż rodzina Schaff dopiero w drugiej połowie XIV wieku weszła w posiadanie Starej Kamienicy[4]. Jeszcze w tym samym wieku znajdujący się tam zamek został rozbudowany, lecz niedługo potem został on zniszczony podczas wojen husyckich[5].
W 1550 roku Stara Kamienica stała się własnością Kaspara von Schaffgotsch. Za jego panowania w drugiej połowie XVI wieku doszło do przebudowy zamku, zyskując styl renesansowy[3]. Wskazuje o tym inskrypcja z datą „1562” znajdująca się nad wejściem do zamku. 20 sierpnia 1616 roku doszło do pożaru zamku, w którym spłonął on doszczętnie zachowując jedynie stodoły i stajnie[4]. Johann Ulrich Schaffgotsch szybko przystąpił do jego odbudowy[5], którą ukończono około 1630 roku. W 1640 roku zamek zajęły wojska szwedzkie gen. Torstena Stålhandskego, dokonując w nim licznych zniszczeń, a potem odbyły go wojska niemieckie[3][5].
W 1757 roku doszło do pożaru Starej Kamienicy, w której zniszczeniu uległ także zamek. Nie został on odbudowany i popadł w ruinę. Zamek sukcesywnie rozbierano jako źródło taniego materiału budowlanego, a wieża do końca XIX wieku była wykorzystywana na potrzeby składowania płodów rolnych[3].
Po zakończeniu II wojny światowej ruiny zamku weszły w zarząd Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej. W 2010 roku Fundacja Zamek Chudów rozpoczęła prace porządkowe przy zamku, a w 2015 roku częściową rekonstrukcję polegającą na odbudowę mostu, wieży i adaptację piwnic[3]. Most został odbudowany w 2016 roku, a w latach 2017–2019 odbudowano około połowę piwnic oraz wieżę[6].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Zamek w Starej Kamienicy wzniesiono z łamanego kamienia na planie zbliżonym do prostokąta o bokach 37×55 m. Został on otoczony fosą[3].
Miał on kompozycję dwuskrzydłową z dostawioną od strony zachodniej basztą[3]. Najbardziej reprezentacyjne było skrzydło południowe z krużgankiem od strony dziedzińca[4]. Wjazd do niego w czasach nowożytnych odbywał się od strony wschodniej czteroprzęsłowym kamiennym mostem[3].
Do współczesnych czasów zachowała się ruina wieży z reliktem kamieniarki okiennej, a także fundamenty budynków mieszkalnych z częściowo zasypanymi piwnicami oraz czteroprzęsłowy kamienny most. Założenie zamkowe uzupełniał park o powierzchni 6,5 ha[3].
Zamek zachowany jest jako trwała ruina i udostępniony jest do zwiedzania[4].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Zrekonstruowana wieża zamku (2024) -
Dziedziniec zamku (2024) -
Jedno z wejść do piwnic zamku (2024)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) - stan na 23 stycznia 2024 roku. Woj. dolnośląskie, Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 stycznia 2024, s. 59 [dostęp 2024-02-15] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Jacek Bednarek: Stara Kamienica. Ruina zamku rycerskiego. www.zamkipolskie.com, 2019. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ a b c d Zamek w Starej Kamienicy. zamkiobronne.pl, 2017. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ a b c Zamek w Starej Kamienicy. www.zamki.pl. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).
- ↑ Stowarzyszenie Castellum: Stara Kamienica - ruiny zamku. castellum.org.pl. [dostęp 2024-02-15]. (pol.).