Zamek w Starej Kraśnicy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zamek w Starej Kraśnicy
Symbol zabytku nr rej. zamek A/3367/545 z 3.03.1959, brama A/1007 z 17.05.2007, park A/3368/603/J z 16.01.1980, oficyna A/3369/668/J z 11.05.1981
Ilustracja
Willa przy zamku
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Stara Kraśnica

Typ budynku

Zamek

Ukończenie budowy

XVI w.

Ważniejsze przebudowy

pocz. XVII w.

Położenie na mapie gminy Świerzawa
Mapa konturowa gminy Świerzawa, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Zamek w Starej Kraśnicy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Zamek w Starej Kraśnicy”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Zamek w Starej Kraśnicy”
Położenie na mapie powiatu złotoryjskiego
Mapa konturowa powiatu złotoryjskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Zamek w Starej Kraśnicy”
Ziemia51°00′09″N 15°54′52″E/51,002500 15,914444

Zamek w Starej Kraśnicy – zabytkowy[1] zamek wybudowany w XVI w. w Starej Kraśnicy[2] - wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim, w gminie Świerzawa, na pograniczu Pogórza Kaczawskiego i Gór Kaczawskich w Sudetach.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Willa

Manierystyczny zamek-dwór z XVI wieku, przebudowany w początkach XVII w. Obecne cechy stylistyczne uzyskał podczas przebudowy w latach 1610–1622 dla rodziny von Schweinichen. Kolejna zmiana właściciela nastąpiła w 1664 r. Wtedy to został nim Ernst von Nimptsch. Potem, w 1712 r., odnotowano Georga von Schweinichen z Kłonic, a od 1750 r. Johanna Antona von Bogten. Dwór remontowany był po 1900 roku.

W 1830 r. dwór był w posiadaniu barona von Bogten und Westerbach, w 1840 r. wymieniany jest Müller, w 1870 r. Hübner i Seidel, a w 1889 r. Emil Grosser. Pierwszym XX – wiecznym właścicielem był Ottomar Fürstein, a ostatnim przedwojennym – Karl H. Ackerman, który produkował w majątku części do samolotów.

Po 1945 r. przejęty przez PGR i zamieszkany przez jego pracowników. Opuszczono go w 1963 r. Nieużytkowany i nieremontowany dwór szybko ulegał dewastacji. W 1966 r. zawaliła się część dachu oraz sklepienia w sieni, a w latach 1968–1970 stropy ze stiukami nad parterem. Bezpowrotnie zniszczone zostały także malowane drewniane stropy. W 1993 r. zrujnowany obiekt przejęła AWRSP.

Portal z herbami[edytuj | edytuj kod]

Nad głównym wejściem znajduje się półkoliście zakończony portal manierystyczny z dwoma kolumnami, podtrzymujący fryz heraldyczny z 16 herbami w dwóch rzędach:

  • górny rząd to rodowód genealogiczny Adama von Schliewitz, od lewej herby:

1. Schliewitz, 2. Reibnitz, 3. Sommerfeld, 4. Elbel, 5. Salisch, 6. Hochberg, 7. Schaffgotsch, 8. Ienckowitz.

  • dolny rząd to rodowód genealogiczny Margarethy Schliewitz z domu Schweinichen, od lewej herby:

9. Schweinichen, 10. Rothkirch, 11. Porschnitz, 12. Reibnitz, 13. Schindel, 14. Gelhorn, 15. Nimptsch, 16. Schaffgotsch[3]

Obiekt jest częścią zespołu, w skład którego wchodzą jeszcze:

  • park dworski z XIX w., po 1945 r. zdewastowany;
  • brama wjazdowa, manierystyczna z 1622 roku (podobna do bramy zamku w Świnach). W jej szczycie, od strony wjazdu do majątku umieszczono kartusze herbowe rodów von Schlewitz i von Schweinichen, a od strony dziedzińca – von Reibnitz i von Rothkirch.
  • pozostałości murów obronnych, zachowane w złym stanie.
  • zachowała się willa z 1902 r., obecnie dom nr 1, wzniesiona w stylu historycznym przez właścicieli sąsiedniego starego dworu.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Słownik geografii turystycznej Sudetów, Pogórze Kaczawskie, tom 7, pod red. M. Staffy, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9, s. 545
  • R.M. Łuczyński – „Zamki i pałace Dolnego Śląska – Przedgórze Izerskie, pogórze Kaczawskie, Nizina Śląska – część zachodnia”. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław 1998.