Zaraza Bartlinga
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
zaraza Bartlinga | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Orobanche bartlingii Griseb. Spic. fl. rumel. 2:57. 1845 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Zaraza Bartlinga, zaraza oleśnikowa[3] (Orobanche bartlingii Griseb.) – gatunek byliny z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zaraza Bartlinga występuje w środkowej, wschodniej, południowo-wschodniej i południowo-zachodniej Europie[4]. W Polsce jest podawana z trzech stanowisk w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej: Doliny Kobylańskiej, okolic Rzędkowic oraz z Ojcowskiego Parku Narodowego[3], przy czym niektóre źródła potwierdzają ją tylko z ostatniego stanowiska[5]. Występowała także w miejscowości Grobla na Pogórzu Złotoryjskim, jednak od kilkudziesięciu lat jej tam nie potwierdzono[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Łodyga
- Osiąga wysokość 20–40 cm. Jest jasnożółta.
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostan na szczycie łodygi, który jest kłosowaty, gęsty, utworzony z kwiatów siedzących w kątach łuskowatych przysadek. Korona żółtawa, dwuwargowa. Warga górna jest dwu-, a dolna trzyłatkowa.
- Owoce
- Torebka. Nasiona liczne i drobne.
- Gatunki podobne
- Podobna jest do zarazy alzackiej (O. alsatica), od której odróżnia się m.in. mniejszą koroną i prawie nagą szyjką słupka[3].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Geofit. Jest rośliną bezzieleniową, bez korzenia. Pasożytuje na oleśniku górskim (Libanotis montana). Kwitnie od czerwca do lipca. Rośnie w murawach kserotermicznych z rzędu Festucetalia valesiacae[5].
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W latach 2004–2014 gatunek był objęty w Polsce ochroną ścisłą, od 2014 podlega ochronie częściowej[6]. Gatunek został umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin[7] w kategorii VU (narażony). Roślina znalazła się także na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[8] w grupie gatunków rzadkich – potencjalnie zagrożonych (kategoria zagrożenia R). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię VU (narażony)[9]. Zagrożeniem dla populacji jest naturalna sukcesja drzew i krzewów.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-09-27] (ang.).
- ↑ a b c d Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. II. Multico, 2006, seria: Flora Polski. ISBN 978-83-7073-444-2.
- ↑ Orobanche bartlingii. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2013-09-27].
- ↑ a b Z. Szeląg: Zaraza oleśnikowa. W: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: 2001, s. 342-343. ISBN 83-85444-85-8.
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.