Zasłonak słonawy
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak słonawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius salor Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 276 (1838) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
.JPG)
.JPG)
Zasłonak słonawy (Cortinarius salor Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
W niektórych ujęciach taksonomicznych zaliczany jest w obrębie bardzo licznego w gatunki rodzaju Cortinarius do sekcji Salor[2].
- Cortinarius salor Fr. 1838, subsp. salor
- Cortinarius salor var. coniferarum Melot 1985
- Cortinarius salor Fr. 1838, var. salor
Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1975 r.[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Zasłonak średniej wielkości. Średnica kapelusza 3-7 cm, kształt początkowo półkulisty, później dzwonkowaty, w końcu łukowaty i rozpostarty z tępym garbem. Brzeg ostry, długo pozostaje podwinięty. Powierzchnia podczas wilgotnej pogody błyszcząca i lepka, podczas suchej matowa z delikatnymi, wrośniętymi włókienkami. U młodych owocników kapelusz ma barwę niebieskofioletową, w miarę ich dojrzewania stopniowo, poczynając od środka, zaczyna blednąć i zmienia barwę poprzez różowofioletową i żółtoochrową do siwoochrowej. Początkowo u młodych okazów brzeg kapelusza połączony jest z trzonem białawą zasnówką[5].
Średnio gęste, wąsko przyrośnięte. U młodych owocników maja barwę różowofioletową, później ochrową, u starszych – rdzawobrązową[5].
Wysokość 4-9 cm, grubość 3-7 cm. Jest pełny i sprężysty, ma walcowaty kształt i zgrubiałą podstawę, ale czasami dolna jego część jest cieńsza. Powierzchnia u młodych owocników jest gładka, lub nieco podłużnie włóknista, biaława i pokryta różowofioletową, śliska osłoną. U starszych owocników powierzchnia jest biaława lub jasnoochrowa z pierścieniowatą, włóknistą strefą[5].
O barwie od białej do bladoochrowej, tylko na szczycie kapelusza jest niebieskawy. Smak cierpki, zapach niewyczuwalny[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Opisano jego występowanie w północno-wschodniej części Ameryki Północnej, w większości krajów Europy (wraz z Islandią), w Korei, Japonii i na Nowej Zelandii[6]. W Polsce jest gatunkiem mało znanym, do 2003 r. w fachowej literaturze mykologicznej podano tylko dwa jego stanowiska – w N. Elblągu (1912 r.) i w Zakopanem (Stanisław Domański, 1997 r.). Jego rozprzestrzenienie w Polsce nie jest dokładniej znane[4]. Na Słowacji jednak nie należy do grzybów rzadkich[5].
Rośnie na ziemi, w różnego typu lasach, pod jodłami, świerkami, bukami, i tylko na glebach wapiennych. Owocniki tworzy od lipca do października[5].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mikoryzowy[4]. Według niektórych atlasów grzybów jest grzybem jadalnym[5]. Biorąc jednak pod uwagę, że większość zasłonaków jest trująca, a rozróżnienie gatunków jest trudne, lepiej nie zbierać żadnego zasłonaka w celach spożywczych[7].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
- zasłonak słodkomodry (Cortinarius croceocaeruleus). Ma podobne ubarwienie, które również z wiekiem płowieje, ale w smaku jest gorzki (zasłonak słony tylko cierpki)[8],
- zasłonak przyprószony (Cortinarius epipoleus). Rośnie tylko w iglastych lasach[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2015-01-26]. (ang.).
- ↑ Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-02-20]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-01-10].
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Geoffrey Kibby*, Antony Burnham** & Alick Henrici. Cortinarius subgen. Myxacium. [dostęp 2018-09-25].