Zbigniew Ryś

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zbigniew Ryś
Data i miejsce urodzenia

1 stycznia 1914
Dzików

Data i miejsce śmierci

29 września 1990
Wrocław

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941, trzykrotnie)

Zbigniew Ryś, ps. Zbyszek (ur. 1 stycznia 1914 w Dzikowie[1], zm. 29 września 1990 we Wrocławiu) – polski podchorąży, żołnierz podziemia, kurier ZWZ i AK.

Tablica upamiętniająca uwolnienie Jana Karskiego w Nowym Sączu

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Dzikowie pod Tarnobrzegiem, 1 stycznia 1914 roku jako trzeci syn nadkomisarza skarbówki Józefa Rysia i Heleny z Malinowskich. Ród Rysiów wywodzi się z Mordarki koło Limanowej a Malinowskich z Nowego Sącza gdzie też Zbigniew zamieszkał po 1920 roku.[1]

Przed II wojną światową był komendantem placówki Straży Granicznej. Po zakończeniu kampanii wrześniowej zajął się przerzutem znajomych oficerów i kolegów. Jako komendant Oddziału Ochrony Przerzutów i Łączności zorganizował w lecie 1940 akcję odbicia Jana Karskiego z rąk Gestapo. W latach 1941–1945 wykonał 108 rajdów, głównie na węgierskim odcinku trasy sztafetowej „Karczma”: Budapeszt - Rożnawa - Mala Poloma (Słowacja) kierowanej przez Józefa Stanka ps. „Lis”, a także do punktów przygranicznych tej trasy w Łapszach Niżnych i w Dursztynie. Od 1944 do końca wojny kierownik łączności na kraj w Bazie łączności „Romek” w Budapeszcie. W październiku 1945 aresztowany przez UB w Krakowie spędził osiem miesięcy w X Pawilonie więzienia przy ul. Rakowieckiej w Warszawie.

Po wyjściu z więzienia ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego. Ze względu na działalność w AK podczas II wojny światowej władze komunistyczne odmawiały mu wpisu na listę adwokatów. Dopiero w 1962 roku uzyskał wpis na listę adwokatów. W 1983 roku przeszedł na emeryturę.

Był odznaczony Orderem Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych.

Jego rodzeństwem byli: bracia Władysław (obrońca Lwowa z 1918, uczestnik wojny obronnej 1939), Bronisław (polonista, nauczyciel, harcerz, zm. 1941 w Mauthausen), siostry Zofia (aktorka), Wanda (żona Stanisława Skrzeszewskiego i Olgierda Straszyńskiego), Stanisława (zm. 1957), Maria (zm. 1911)[2]. Od 1957 był żonaty z Jadwigą (1929–2010, pochodząca z Sanoka córka Stanisława Polity porucznika Wojska Polskiego[3][4][5]), z którą miał synów Lesława (ur. 1957) i Jacka (ur. 1959).

Kuzyn Stefana Rysia (porucznik Armii Krajowej)[1], Józefa Jońca (ksiądz, pułkownik, uczestnik bitwy pod Monte Cassino) oraz Jana Dutki (porucznik 2 Pułk Strzelców Podhalańskich)

Zbigniew Ryś zmarł 29 września 1990 we Wrocławiu. Został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Grabiszyńskim.

Grób Zbigniewa Rysia na Cmentarzu Grabiszyńskim

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Od 2015 roku patron skweru na wrocławskim Starym Mieście[6].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Zbigniew Ryś: Wspomnienia kuriera. Nowy Sącz: Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Sączu, 2013, s. 8. ISBN 978-83-933269-3-8.
  2. ↑ Leszek Migrała: Wprowadzenie. W: Zbigniew Ryś: Wspomnienia kuriera. Nowy Sącz: Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Sączu, 2013, s. 8. ISBN 978-83-933269-3-8.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928, s. 102, 279.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932, s. 291, 795.
  5. ↑ Stanisław Polita. nieobecni.com.pl. [dostęp 2016-04-10].
  6. ↑ Akty Prawne [online], uchwaly.um.wroc.pl [dostęp 2019-05-02].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zbigniew_Ryś&oldid=71758660”