Zesłanie Ducha Świętego (obraz El Greca)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1596–1600 |
| Medium | |
| Wymiary |
275 × 127 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Zesłanie Ducha Świętego[1] (hiszp. Pentecostés) – obraz olejny hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco[1].
Historia obrazu[edytuj | edytuj kod]
Obraz był jednym z siedmiu obrazów stworzonych w latach 1596–1600 dla poliptyku ołtarzowego kościoła seminaryjnego madryckiego Colegio de doña María de Aragón[1][2]. Ołtarz został rozebrany podczas francuskiej okupacji Hiszpanii. Pięć obrazów trafiło ostatecznie do madryckiego muzeum Prado, a jeden do Narodowego Muzeum Sztuki w Bukareszcie. Siódmy obraz uznano za zaginiony. El Greco otrzymał zlecenie od wykonawców testamentu patronki kolegium, damy dworu Doñi Marii de Córdoba y Aragón, która zmarła w 1593 roku. Było to największe zlecenie, jakie otrzymał artysta – za jego zrealizowanie otrzymał 6000 dukatów. Zesłanie Ducha Świętego znajdowało się w górnej części retabulum, po prawej stronie sceny Ukrzyżowania.
Temat obrazu został zaczerpnięty z Dziejów Apostolskich:
Nagle dał się słyszeć z nieba szum, jakby uderzenie gwałtownego wiatru, i napełnił cały dom, w którym przebywali. Ukazały się im też języki jakby z ognia, które się rozdzieliły, i na każdym z nich spoczął jeden. I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym, i zaczęli mówić obcymi językami, tak jak im Duch pozwalał mówić (Dz 2,2–4)
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
Wszystkie sześć zachowanych obrazów namalowanych dla kolegium nosi znamiona ekspresjonistycznego stylu, charakterystycznego dla późniejszych dzieł El Greca. Postacie są wydłużone, wpatrzone w niebo, z którego płynie nadnaturalne światło oświetlające blade twarze apostołów. Nad głowami każdego z nich widoczny jest płomyk Ducha Świętego. Centralną postacią jest Maria, która jako jedyna ma splecione do modlitwy ręce i bez oznak zaskoczenia przyjmuje dar błogosławieństwa. Obok Marii stoi Maria Magdalena i trzynastu apostołów. El Greco idąc z duchem panujących wówczas zwyczajów, wśród uczniów umieścił dodatkowo swój autoportret. Jest to postać druga z prawej strony, jako jedyna spoglądająca na widza. Według historyków z madryckiego Muzeum Prado, postacią tą mógł być przyjaciel artysty Antonio de Covarrubias[3][2].
El Greco, podobnie jak w większości swoich dzieł, podzielił kompozycję na dwie części: górną – sferę niebiańską i dolną – sferę ziemską. W pracy malarz posłużył się figurkami z czerwonego wosku, na których ćwiczył efekty świetlne.
W kolekcji Zogheb w Paryżu znajduje się pomniejszona wersja tego dzieła również namalowana przez El Greca; być może był to szkic przygotowawczy[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Alessandro Bettagno, Christopher Brown, Francisco Calvo Serraller, Francis Haskell, Alfonso E. Pérez Sánchez: Muzeum Prado. Arcydzieła malarstwa. Warszawa: Arkady, 2011. ISBN 978-83-213-4421-8.
- ↑ a b c Museo Nacional del Prado: Pentecostés. [dostęp 2013-02-07]. (hiszp.).
- ↑ Zesłanie Ducha Świętego. biblia.wiara.pl, 2008-09-03. [dostęp 2013-01-24]. (pol.). (za: Leszek Śliwa, Gość Niedzielny Nr 19/2008).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michael Scholz-Hänsel, Edyta Tomczyk (tłum.): El Greco: Dominikos Theotokopulos: 1541-1614. Köln/Warszawa: Taschen/TMC Art, 2005. ISBN 83-89192-90-X.
- Lucia Mannini: Wielkie Muzea. Prado. Warszawa: Wydawnictwo HPS, 2007. ISBN 978-83-60688-45-8.
- Leo Bronstein: El Greco. London: The Idehurst Press, 1951.