Zmowa cenowa
Zmowa cenowa – porozumienie przedsiębiorstw na pewnym rynku dotyczące poziomu cen[1], mające na celu uniknięcie wzajemnej konkurencji[2].
W szerszym kontekście zmową nazywa się sytuację, w której dwa lub większa liczba przedsiębiorstw wspólnie ustalają ceny lub wielkości produkcji, dokonują podziału rynku lub wspólnie podejmują decyzje handlowe[3]. Grupę przedsiębiorstw, które działają w zmowie cenowej nazywa się kartelem, syndykatem, trustem, koncernem, konglomeratem, czy holdingiem. Istnienie zmowy cenowej wymaga, aby jego uczestnicy mieli do siebie pełne zaufanie. Działania niezgodne z warunkami zmowy powodują utratę zaufania i rozpad porozumienia. Nadużywanie zaufania w zmowach cenowych i jego skutki wyjaśnia dylemat więźnia[4].
Rodzaje zmowy cenowej[edytuj | edytuj kod]
- Jawna – przedsiębiorstwa ustalają między sobą wspólnie ceny obowiązujące na rynku na mocy umów.
- Tajna (milcząca) – przedsiębiorstwa powstrzymują się od konkurencji bez zawierania jawnych porozumień[3].
Milcząca zmowa cenowa prowadzi do stosowania identycznych (wysokich) cen, co skutkuje dużymi zyskami i zmniejszeniem ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej.
- Krótkoterminowa – porozumienie zawarte między przedsiębiorstwami w formie pools lub rings[5] zobowiązujące jego uczestników do przestrzegania przez określony czas cen ustalonych tym porozumieniem. Przedsiębiorstwa zawiązujące tego rodzaju porozumienie nie tracą osobowości prawnej i ekonomicznej. Poza określeniem wspólnej polityki cenowej mogą się one dzielić rynkiem zbytu oraz określać zadania produkcyjne i wyznaczać między sobą czynności niezbędne do wykonywania wspomnianych zadań.
- Długoterminowe – istnienie takiej zmowy jest bardzo mało prawdopodobne[4], gdyż uczestnicy ustalając wspólne warunki współpracy muszą uzgodnić cenę korzystną dla wszystkich, zaś warunki gospodarowania mogą się zmieniać korzystnie dla jednych, zaś niekorzystnie dla drugich.
Zmowy cenowe w historii[edytuj | edytuj kod]
Najbardziej znane zmowy cenowe:
- kilku światowych gigantów farmaceutycznych w latach 90. XX wieku uzgadniało ceny preparatów witaminowych[6]
- OPEC (Organizacja Państw Eksportujących Ropę Naftową) w latach 1973–1985[3]
- linie lotnicze Braniff i American Airlines na przełomie lat 80. i 90. XX wieku[3]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ N.Gregory Mankiew, Mark P. Taylor, „Mikroekonomia”; PWE 2009.
- ↑ D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch „Mikroekonomia”; PWE 2007.
- ↑ a b c d P. A. Samuelson, W. D. Nordhaus, „Ekonomia T.1"; PWN 2004.
- ↑ a b B. Klimczak, „Mikroekonomia”; Wyd. AE 2006.
- ↑ T. Zalega, „Mikroekonomia”; Wyd. naukowe Wydziału Zarządzania UW 2007.
- ↑ E. Czarny, „Mikroekonomia”; PWE 2006.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Hal R. Varian, „Mikroekonomia: kurs średni – ujęcie nowoczesne”; PWN 2009
- P. A. Samuelson, W. D. Nordhaus, „Ekonomia T.1"; PWN 2004
- David Begg, Rudiger Dornbusch, Stanley Fischer: Mikroekonomia. Ryszard Rapacki (red.); Bogusław Czarny (tłum.). Wyd. IV zmienione. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2007. ISBN 978-83-208-1641-9. OCLC 749515100.
- E. Czarny, „Mikroekonomia”; PWE 2006
- B. Klimczak, „Mikroekonomia”; Wyd. AE 2006
- T. Zalega, „Mikroekonomia”; Wyd. naukowe Wydziału Zarządzania UW 2007
- N. Gregory Mankiw, Mark P. Taylor, „Mikroekonomia”; PWE 2009
- M. Gulcz, „Ekonomia cz.1, Mikroekonomia” Ars boni er aequi 2002
- D. Laidler, S. Estrin, „Wstęp do mikroekonomii”; Gebethner i Ska 1991
- B. C. Eaton, D. F. Eaton, „Microeconomics”; Prentice Hall cop. 1995
- H. Gravelle, R. Rees, „Microeconomics”; Longman 1982