Zoisyt

Zoisyt
	; Zoisyt (2,3x1,4x0,5 cm)
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	Ca2Al3(SiO4)(Si2O7)O(OH) – zasadowy krzemian wapnia i glinu
Twardość w skali Mohsa	6 –6,5
Przełam	nierówny do muszlowego
Łupliwość	doskonała {010}, niezupełna {100}
Pokrój kryształu	słupkowy, pręcikowy
Układ krystalograficzny	rombowy
Właściwości mechaniczne	kruchy
Gęstość minerału	3,10-3,36 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	bezbarwny, szary, zielonobrązowy, różowy, żółty, niebieski, fioletowy, fioletowoniebieski
Rysa	biała lub bezbarwna
Połysk	szklisty, perłowy
Współczynnik załamania	nα = 1,696 - 1,700 nβ = 1,696 – 1,702 nγ = 1,702 – 1,718
Inne	dwuosiowy dodatni, pleochroizm
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Zoisyt, zoizyt – minerał z grupy krzemianów grupowych. Należy do minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi.

Nazwa jest uhonorowaniem Žigi Zoisa, finansującego badania minerałów^[2].

Właściwości[edytuj | edytuj kod]

Tworzy kryształy słupkowe z wyraźnym prążkowaniem poprzecznym. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, pręcikowych. Jest polimorficzny z jednoskośnym klinozoisytem. Jest kruchy, przezroczysty, często zawiera domieszki manganu (thulit), chromu (anyolit), wanadu (tanzanit), strontu, potasu, tytanu. Po oszlifowaniu wykazuje niekiedy „efekt kociego oka”.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Minerał skał metamorficznych niskich temperatur i dużych ciśnień. Spotykany w skałach wapienno–krzemianowych, gnejsach, granulitach, amfibolitach i eklogitach.

Miejsca występowania: Tanzania, Kenia, Zambia, Rosja – Ural, USA – Wyoming, Karolina Pd, Meksyk, Austria, Norwegia, Szwajcaria.

W Polsce występuje w masywie Braszowic, Jordanowie Śląskim, Nasławicach, także w amfibolitach Sobótki, w okolicach Nowej Rudy i Sokolca k. Kłodzka.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Ma znaczenie naukowe (wskaźnik charakteru i przeobrażeń skał),
jest interesujący dla kolekcjonerów,
rzadki i ceniony kamień jubilerski i ozdobny,
służy do wyrobu drobnej galanterii ozdobnej i artystycznej, biżuterii i rzeźb.

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Zoisyt (1,7x1,0x0,8 cm)
Anyolit
Thulit
Okazały kryształ zoisytu (7,5 × 4 x 2 cm)
Zoisyt
Wyraźnie zabarwiony zoisyt

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Mindat – zoisite (ang.) [dostęp 2011-06-01].
↑ Zoisite, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2022-03-29] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Autor: Olaf Medenbach, Cornelia Sussieck-Fornefeld: Leksykon przyrodniczy. Minerały. Warszawa: Świat Książki, 1995, s. 214, 281. ISBN 83-7129-194-9.

[Mindat-1] Mindat – zoisite (ang.) [dostęp 2011-06-01].

[2] Zoisite, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2022-03-29] (ang.).

[1]

[2]