Zwierzyniec (Kraków)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zwierzyniec
Ilustracja
Wisła i ujście Rudawy. Za nią klasztor i kościół ss. norbertanek. Powyżej osiedle Salwator i dalej Kopiec Kościuszki. Po lewej zabudowa wzdłuż ul. Księcia Józefa. Po prawej budynki Półwsia.
Państwo

 Polska

Miasto

Kraków

Dzielnica

Dzielnica VII Zwierzyniec

Poprzednia nazwa

Dzielnica XIII Zwierzyniec

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zwierzyniec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Zwierzyniec”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Zwierzyniec”
Ziemia50°02′56″N 19°53′40″E/50,048889 19,894444

Zwierzyniec – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy VII Zwierzyniec. Dawna wieś, która została włączona do Krakowa 13 listopada 1909 jako XIII dzielnica katastralna.

Rozciąga się między Rudawą na północy i wschodzie a Wisłą na południu. Od zachodu graniczy z Przegorzałami i z Wolą Justowską, od północy z Czarną Wsią a od wschodu z Półwsiem Zwierzynieckim. Na Zwierzyńcu powstało osiedle Salwator.

Tereny te były niegdyś własnością Piotra Włostowica, wielkorządcy Bolesława Krzywoustego, a w XII w. przeszły w posiadanie Jaksy Gryfity, zięcia Włostowica. Jaksa ufundował tu w 1162 klasztor Norbertanek. W dokumencie fundacyjnym klasztoru po raz pierwszy wymieniona została nazwa "Zwierzyniec"[1].

Wieś położona w powiecie proszowskim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku była własnością klasztoru norbertanek na Zwierzyńcu w Krakowie[2].

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 213 budynkach w Zwierzyńcu na obszarze 356 hektarów mieszkały 2976 osoby, z czego 2870 (96,4%) było katolikami, 40 (1,3%) wyznawcami judaizmu, 13 (0,4%) grekokatolikami, a 53 (1,8%) było innej religii lub wyznania; 2543 (85,5%) było polsko-, 256 (8,6%) niemiecko-, 11 (0,4%) rusko-, a 101 (3,4%) innojęzycznymi[3].

Nazwa Zwierzyniec jest tradycyjnie powiązana ze służebną funkcją obszarów myśliwskich dla dworu królewskiego, brak jednak dowodów iż istniały na tym terenie wydzielone miejsca do polowań. Najstarszy znany zapis obecnej nazwy Dzielnicy pochodzi z XIII wieku (łac. Sverincia lub Zwerincia), natomiast polski zapis Zwierzyniec jest nam znany dopiero z roku 1422. Pochodną nazwą Zwierzyńca jest Półwsie Zwierzynieckie. Półwsie jest dawnym śladem podziału wsi Zwierzyniec na dwie części – właśnie Zwierzyniec i Półwsie.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Marek Żukow-Karczewski, Zwierzyniec – nie tylko Emaus, "Echo Krakowa", 17,18,19 III 1989 r., nr 55 (12864).
  2. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 103.
  3. Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]