Zygoballus sexpunctatus

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zygoballus sexpunctatus
(Hentz, 1845)
Ilustracja
Samiec Zygoballus sexpunctatus
Ilustracja
Samica Zygoballus sexpunctatus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Rodzina

skakunowate

Podrodzina

Dendryphantinae

Rodzaj

Zygoballus

Gatunek

Zygoballus sexpunctatus

Synonimy

Attus sexpunctatus Hentz, 1845

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zygoballus sexpunctatus – gatunek pająka z rodziny skakunowatych i podrodziny Dendryphantinae. Zamieszkuje południowo-wschodnie Stany Zjednoczone. Dorosłe osobniki osiągają długość od 3 do 4,5 mm. Ich ciało jest brązowe do czarnego z rudobrązowymi lub żółtawymi odnóżami. Samce mają powiększone szczękoczułki i przednie uda. Wykazują złożone zachowania godowe i agonistyczne.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Rycina samca z opisu Hentza

Gatunek opisany został w 1845 roku przez Nicholasa Hentza w Boston Journal of Natural History jako Attus sexpunctatus[1]. Epitet gatunkowy sexpunctatus pochodzi od łacińskich słów sex (pl. sześć) oraz punctum (pl. kropka) i nawiązuje do sześciu plamek zwykle obecnych na odwłoku samca[2].

Hentz opisał ten gatunek następująco[3]:

Czarny; głowotułów z dwoma oczami tylnymi w pobliżu podstawy, która jest szeroka i gwałtownie pochylona, tworząc prawie kąt prosty z górną powierzchnią; szczękoczułki z silnym wewenętrznym zębem i długim, zakrzywionym kłem; odwłok z sześcioma kropkami i linią z przodu, biały; stopy, 1. 4. 2. 3., pierwsza para z powiększonymi udami i całkiem długa.

Hentz sklasyfikował ten gatunek w rodzaju Attus i grupie podrodzajów Pugnatoriae, obejmującej skakuny o pierwszej parze odnóży najdłuższej[3]. W 1888 roku George i Elizabeth Peckhamowie wynieśli do rangi niezależnego rodzaju takson Zygoballus, umieszczając w nim ten gatunek[4]. Współcześnie rodzaj ten zaliczany jest do podrodziny Dendryphantinae[5]. Okazy Z. sexpunctatus przechowywane są w Muzeum Zoologii Porównawczej w Cambridge, British Museum, Milwaukee Public Museum, Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej i Muséum National d'Histoire Naturelle[6].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Narządy gębowe samca (widok brzuszny): 1 – szczękoczułki, 2 – szczęki, 3 – labium
Karapaks i szczękoczułki samca (widok boczny)
Epigyne (widok boczny). Skala równa 0,1 mm.

Według B. J. Kastona dorosłe samice osiągają od 3,5 do 4,5 mm, a samce od 3 do 3,5 mm długości ciała[7], choć wcześniejsza praca Peckhamów podaje wymiary 3 mm dla samicy i od 3 do 4,5 mm dla samców[8].

Głowotułów brązowy do czarnego[4][9], jak u pozostałych przedstawicieli rodzaju pudełkowatego kształtu, najszerszy na wysokości tylnych oczu bocznych[4][10]. Na nadustku i szczękoczułkach obecne liczne białe lub jasnoniebieskie łuski[4][11], które sięgają dalej, wzdłuż boków karapaksu, kończąc się za tylnymi oczami środkowymi[2]. Labium samców jest w 2/5 tak długie jak szczęki i tak szerokie jak długie[4]. Szczękoczułki samców są silnie powiększone, ustawione skośnie, a każda wyposażona w wystający ząb wewnętrzny i długi, zakrzywiony kieł jadowy[3].

Odnóża ubarwione rudobrązowo, czasem żółtawo[8], o udach przedniej pary przyciemnionych i powiększonych, zwłaszcza u samców[2][9]. Na przednich odnóżach obecne są 3 pary długich kolców po brzusznej stronie goleni i dwie pary na nadstopiu[8]. Peckhamowie podają następujące wymiary dla kolejnych stóp okazu samca: 3,7 mm, 2 mm, 2 mm, 3 mm[4]. U samic najdłuższą parą odnóży jest ostatnia[8]. Nogogłaszczki samca opatrzone są pojedynczą, stopniowo się zwężającą apofizą goleniową[12].

Odwłok brązowy do czarnego z białą przepaską u nasady i dwoma białymi przepaskami poprzecznymi. Te ostatnie często rozdzielają się, tworząc sześć kropek, które mogą jednak zanikać aż do całkowitego ich braku[2][8].

Zygoballus sexpunctatus zbliżony jest wyglądem do Zygoballus rufipes, z którym współwystępuje w części zasięgu. Samiec Z. sexpunctatus różni się od Z. rufipes obecnością dużej kropki białych łusek na początku pochyłości tułowiowej i podłużnym przedziałkiem na bulbusie nogogłaszka (u Z. rufipes przedziałek jest poprzeczny)[2][8]. Samice tych gatunków różnią się kształtem epigyne[2].

Zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Ceremonialne zachowania agonistyczne między samcami

Samce tego pająka znane są rozbudowanych tańców godowych[13]. Samce podchodząc do samic, zwykle unoszą i rozpościerają pierwszą parę odnóży oraz drgają odwłokiem[10][12]. Gdy samica jest zainteresowana, również zaczyna drgać odwłokiem[10]. Szczegóły zachowań godowych są jednak bardzo zróżnicowane w zależności od osobnika[13].

Samce Z. sexpunctatus w przypadku napotkania innego samca tego gatunku prezentują zrytualizowane zachowania agonistyczne[13]. Mogą one obejmować elementy tańca godowego, jak unoszenie i rozpościeranie odnóży czy drganie odwłokiem[10]. Podczas takich pokazów samce rozciągają również swoje nogogłaszczki i kły jadowe[11], jednak ataki śmiertelne zdarzają się rzadko[10].

Fenologia[edytuj | edytuj kod]

Nimfa
Pająk po pierwszej wylince

W populacji z zachodniego Tennessee wylęg pająków z kokonów następuje w środku lata. Zimują formy niedorosłe, a dojrzałość osiągają w końcu kwietnia następnego roku[14].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Skakun ten jest oportunistycznym drapieżnikiem polującym na różne bezkręgowce. W skład jego pożywienia wchodzą drobne owady, jak mszyce, młode gąsienice[15][16] i komary oraz wiele gatunków drobnych pająków[11][17].

Zarówno samce jak i samice Z. sexpunctatus zjadane są przez błonkówki z grupy Spheciformes. Chwytają one i paraliżują pająki, po czym wykorzystują jako źródło pokarmu dla swych larw[18].

Okazy tego pająka odławiane były w różnych ekosystemach, w tym: odłogach[19][20], lasach terasowych[14], flatwoods[21], florida sand pine scrub[21], lasach z przewagą sosny Elliotta[22], apallachian grass balds[23] i polach ryżowych[24]. Robert i Bety Barnesowie wykazali jego występowanie na łąkach z przewagą Andropogon sp. na terenie południowo-wschodniego Piedmontu[25]. Gatunek ten znajdywany jest wśród roślinności zielnej, na trawach i innych niskich roślinach i daje się odławiać za pomocą czerpakowania[14].

Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]

Pająk ten zamieszkuje Stany Zjednoczone. Jego zasięg rozciąga się od New Jersey po Florydę na południu i Teksas na zachodzie[15]. Hentz odłowił pierwsze okazy tego gatunku w Karolinie Północnej[3]. W 1909 Peckhamowie podawali go z Karoliny Północnej, Florydy, Teksasu, Luizjany i Missisipi[8]. Wyniki siedmioletnich badań prowadzonych w zachodnim Mississippi określają ten gatunek jako nieczęsty[19]. Badania z Alachua County na Florydzie wskazują, że jest on tam rzadki[26].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Norman I. Platnick: The World Spider Catalog, Version 15. American Museum of Natural History, 2000 — 2014. [dostęp 2014-08-12].
  2. ↑ a b c d e f John Henry Comstock: The Spider Book. Garden City, New York: Doubleday, Pages & Co, 1920, s. 696–99.
  3. ↑ a b c d Nicholas Hentz. Descriptions and Figures of the Araneides of the United States. „Boston czasopismo of Natural History”. 5, s. 198–202, 1845. 
  4. ↑ a b c d e f George Peckham, Elizabeth Peckham. Attidae of North America. „Transactions of the Wisconsin Academy of Sciences, Arts, and Letters”. 7, s. 89, 1888. 
  5. ↑ Marshal C. Hedin, Wayne P. Maddison. A Combined Molecular Approach to Phylogeny of the Jumping Spider Subfamily Dendryphantinae (Araneae: Salticidae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 18 (3), s. 386–403, 2001. DOI: 10.1006/mpev.2000.0883. PMID: 11277632. 
  6. ↑ Jerzy Prószyński, Zygoballus Peckham et Peckham, 1885, [w:] Catalogue of Salticidae (Araneae) [online], (oprac.) Museum and Institute of Zoology, Polish Academy of Sciences, 2006 [dostęp 2014-08-14] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  7. ↑ B. J. Kaston: How to Know the Spiders. Wyd. 2. Dubuque, Iowa: W. C. Brown Co, 1972, s. 266. ISBN 0-697-04899-3.
  8. ↑ a b c d e f g George Peckham, Elizabeth Peckham. Revision of the Attidae of North America. „Transactions of the Wisconsin Academy of Sciences, Arts, and Letters”. 16, s. 355–646, 1909. 
  9. ↑ a b I. L. Ressler. Spiders of the Family Attidae Collected in the Vicinity of Ames, Iowa. „Proceedings of the Iowa Academy of Science”. 25, s. 230–231, 1918. 
  10. ↑ a b c d e David Edwin Hill: Interactions of Male and Female Zygoballus sexpunctatus Jumping Spiders (Araneae: Salticidae) in Greenville County, SC, USA. 2009. [dostęp 2014-08-14].
  11. ↑ a b c David Edwin Hill, Gallery of Salticid Behavior: A Collection of Digital Photographs that Represent Interesting, or Little-known, Aspects of Salticid Behavior, The Peckham Society [dostęp 2014-08-14].
  12. ↑ a b Wayne P. Maddison. Pelegrina Franganillo and other jumping spiders formerly placed in the genus Metaphidippus (Araneae: Salticidae). „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology”. 154, s. 215–368, 1996. Harvard University. 
  13. ↑ a b c John D. Davis. Courtship Displays as Isolating Mechanisms in Some North American Jumping Spiders of the Genus Zygoballus (Araneida, Salticidae). „Bulletin of the Association of Southeastern Biologists”. 21 (2), s. 50, 1974. 
  14. ↑ a b c Walter William Gibson. An Ecological Study of the Spiders of a River-Terrace Forest in Western Tennessee. „Ohio czasopismo of Science”. 47 (1), s. 38–44, 1947. 
  15. ↑ a b W. Mike Howell, Ronald L. Jenkins: Spiders of the Eastern United States: A Photographic Guide. Boston: Pearson Education, 2004, s. 339–340. ISBN 0-536-75853-0.
  16. ↑ L. O. Warren, W. B. Peck, M. Tadic. Spiders Associated with the Fall Webworm, Hyphantria cunea (Lepidoptera: Arctiidae). „Journal of Kansas Entomological Society”. 40 (3), s. 382–395, 1967. 
  17. ↑ David Edwin Hill: Behavior of Zygoballus sexpunctatus Jumping Spiders in Greenville County, SC, USA. 2009. [dostęp 2014-08-14].
  18. ↑ Martin H. Muma, Walter F. Jeffers. Studies of the Spider Prey of Several Mud-Dauber Wasps. „Annals of the Entomological Society of America”. 38 (2), s. 245–255, 1945. 
  19. ↑ a b Orrey P. Young, Timothy C. Lockley, G. B. Edwards. Spiders of Washington County, Mississippi. „czasopismo of Arachnology”. 17 (1), s. 27–41, 1989. 
  20. ↑ James W. Berry. Spiders of the North Carolina Piedmont Old-Field Communities. „Journal of the Elisha Mitchell Scientific Society”. 86 (3), s. 97–105, 1970. 
  21. ↑ a b David T. Corey, Walter K. Taylor. Foliage-Dwelling Spiders in Three Central Florida Plant Communities. „Journal of Arachnology”. 17 (1), s. 97–106, 1989. 
  22. ↑ G. B. Edwards. The Arboreal Salticidae of Florida. „Peckhamia”. 2 (3), s. 33–36, grudzień 1982. 
  23. ↑ Douglas S. Toti, Frederick A. Coyle, Jeremy A. Miller. A Structured Inventory of Appalachian Grass Bald and Heath Bald Spider Assemblages and a Test of Species Richness Estimator Performance. „Journal of Arachnology”. 28 (3), s. 329–345, 2000. DOI: [0329:ASIOAG2.0.CO;2 10.1636/0161-8202(2000)028[0329:ASIOAG]2.0.CO;2]. 
  24. ↑ J. S. Heiss, M. V. Meisch. Spiders (Araneae) Associated with Rice in Arkansas with Notes on Species Compositions of Populations. „The Southwestern Naturalist”. 30 (1), s. 119–127, 1985. DOI: 10.2307/3670665. 
  25. ↑ Robert D. Barnes, Betty Martin Barnes. The Spider Population of the Abstract Broomsedge Community of the Southeastern Piedmont. „Ecology”. 36 (4), s. 658–666, 1955. DOI: 10.2307/1931304. 
  26. ↑ W. A. Murrill. Spiders of Alachua County, Florida. „The Florida Entomologist”. 25 (1), s. 7–9, 1942. DOI: 10.2307/3493048. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zygoballus_sexpunctatus&oldid=68872407”