Bandaż
Bandaż (fr. bandage) – płat lub wstęga gazy, płótna, muślinu bądź innej tkaniny, dzianiny a nawet tkanino-dzianiny; stosowany do mocowania opatrunków, unieruchomienia kończyny lub powstrzymania krwawienia. W sprzedaży występuje najczęściej w postaci rolek taśmy.
Rodzaje bandaży i ich zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Bandaż gipsowy – stosowany do unieruchomienia złamanej kończyny[1]; po zwilżeniu, nałożony na złamaną kość (i na sąsiednie stawy), tworzy twardą skorupę. Bandaż taki składa się z gazy lub innej tkaniny impregnowanej gipsem[2].
- Bandaż elastyczny – wykonany z elastycznej tkaniny, przeważnie zawierającej dodatki z włókien syntetycznych np. poliamid lub poliester. Przymocowanie opaski wykonuje się przy pomocy metalowej zapinki, która zwykle jest w zestawie z bandażem. Stosowany do unieruchamiania złamań, zwichnięć i innych urazów narządów ruchu[3]., dla powstrzymania krwawienia[4], używany także w przypadku złamania żeber.
- Bandaż dziany (opaska dziana podtrzymująca) – wykonany z nieelastycznej tkaniny np. wiskozy lub poliestru. Stosowany do przymocowania opatrunku do ciała[3].
- Bandaż półelastyczny – wykonany z tkaniny jest pośrednim rodzajem bandażu między opaską dzianą i elastyczną. Stosowany do podtrzymania opatrunków na trudnych do bandażowania częściach ciała np. w okolicy stawów[3].
- Bandaże kohezyjne – bandaże elastyczne przywierające same do siebie (nie ma w nich potrzeby stosowania zapinek), nie lepią się przy tym do skóry czy włosów i można je oderwać bez używania nożyczek. Stosowane są do opatrywania silnie krwawiących ran, podtrzymywania opatrunków w miejscach ruchomych i trudno dostępnych. Głównie używane są przez sportowców do stabilizacji stawów[3]. Mają wiele zalet, zasadniczą wadą jest jednak cena i dostępność.
- Oprócz bandaży wykonanych z tkanin stosuje się także bandaż w sprayu. Ma on zastosowanie do opatrywania ran powierzchniowych, otarć i zadrapań. Aplikuje się go na osuszoną i oczyszczoną ranę[3].
Tę samą funkcję co bandaże pełnią siatki opatrunkowe[3].
Bandażowanie[edytuj | edytuj kod]
Istnieje wiele technik bandażowania zależnych od okolicy ciała. Bandażowania nie zaczyna się w miejscu rany, pierwszy zwój powinien być nad lub pod miejscem skaleczenia. W przypadku kończyn zaleca się, by rozpoczynać od miejsca położonego najdalej od środka ciała i kierować się do tych bliższych[3]. Bandażowanie stosowane jest także w celach leczniczych. Do tej grupy należy tzw. bandażowanie kompresyjne. Bandażowanie takie wspomaga pracę mechanizmów odpowiedzialnych za prawidłowe krążenie chłonne i żylne. Wskazaniem do stosowania są m.in. obrzęki limfatyczne, niewydolność żylna, żylaki kończyn dolnych, obrzęki nóg podczas ciąży[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najstarszy znany traktat na temat leczenia urazów pochodzi ze Starożytnego Egiptu (ok. 2500 lat p.n.e.). Na cześć jego odkrywcy nazwano go Papirusem Edwina Smitha. Wynika z niego, że Egipcjanie nakładali na ranę miód, całość owijali usztywnionymi żywicą paskami tkaniny. W Starożytnym Egipcie paski tkaniny wykorzystywano też w procesie mumifikacji (owijano w nie zakonserwowane już zwłoki - mumie). Są one uważane za protoplastów współczesnych bandaży[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nowa encyklopedia PWN. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s.346 ISBN 83-01-11096-1.
- ↑ Mała encyklopedia medycyny. T. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s.81 ISBN 83-01-06177-4
- ↑ a b c d e f g h Piotr Cieciuch: Bandaże - podstawowe rodzaje oraz ich zastosowanie. medonet.pl. [dostęp 2022-10-18].
- ↑ Słownik języka polskiego (red. Mieczysław Szymczak). T. 1, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1978, s. 120.
- ↑ Maciej Baczak, Sławomir Łotysz, Dariusz Machla: 1000 wynalazków, czyli historia ludzkiej pomysłowości. Bielsko Biała: Wydawnictwo Dragon, 2020, s. 28, ISBN 978-83-8172-554-5