Ręka
| manus | |
 Ręce człowieka | |
 Ilustracja anatomiczna ręki człowieka z opisem | |
| Tętnice | |
|---|---|
| Żyły |
żyły głębokie kończyny górnej; żyły powierzchniowe kończyny górnej |
| Nerwy | |
| Układ limfatyczny | |
Ręka (łac. manus) – obwodowa, dystalna część kończyny piersiowej kręgowców[1], w węższym znaczeniu naczelnych[2], autopodium[1], składająca się z trzech, licząc od części proksymalnej, odcinków[2]:
- nadgarstek (carpus)
- śródręcze (metacarpus)
- palce (digiti, od łac. digitus – palec)
W języku potocznym często rękę nazywa się dłonią, zaś terminu ręka używa się do określenia całej kończyny górnej[2]. W ujęciu anatomicznym w ręce wyróżniamy powierzchnię dłoniową ręki (wewnętrzną, czyli dłoń) oraz powierzchnię grzbietową ręki. W anatomii topograficznej ręki wyróżniamy kierunki: dłoniowy (skierowany do przodu), grzbietowy (skierowany do tyłu), łokciowy (skierowany do kości łokciowej i palca małego) oraz promieniowy (skierowany do kości promieniowej i kciuka)[3].
Kości[edytuj | edytuj kod]
Ręka człowieka składa się z 27 kości[4]. Kości nadgarstka są ułożone w dwóch rzędach: bliższym (kość łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta i grochowata) oraz dalszym (kość czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata i haczykowata)[5]. Kości z rzędu bliższego łączą się z kośćmi przedramienia, natomiast kości z rzędu dalszego łączą się z kośćmi śródręcza[4]. Kości śródręcza łączą się z kośćmi palców (do których należą paliczki bliższe, środkowe i dalsze)[6].
Stawy[7][edytuj | edytuj kod]
- staw promieniowo-nadgarstkowy
- staw śródnadgarstkowy
- stawy międzynadgarstkowe
- stawy nadgarstkowo-śródręczne
- stawy międzyśródręczne
- staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka
- stawy śródręczno-paliczkowe
- stawy międzypaliczkowe ręki
Więzadła[8][edytuj | edytuj kod]
- więzadła międzynadgarstkowe – łączące kości nadgarstka
- więzadła międzynadgarstkowe głębokie/wewnętrzne – należą do nich więzadła międzykostne (ang. interosseus intercarpal ligaments).
- więzadła międzynadgarstkowe powierzchowne – należą do nich więzadła znajdujące się po stronie grzbietowej i dłoniowej
- więzadła kości palców – łączące paliczki i wzmacniające pochewki ścięgien palców
- więzadła pierścieniowate (ang. anular ligaments) – pięć więzadeł (A1-A5) o stałym przebiegu
- więzadła skośne (ang. cruciform ligaments) – trzy więzadła (C1-C3) o zmiennym przebiegu
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- kończyna dolna
- zapalenie stawów
- choroba dłoni, stóp i jamy ustnej[9]
- zespół nadmiernej ruchomości stawów[10]
- rękawiczki – część garderoby przeznaczona na dłonie
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Krysiak, Kobryń i Kobryńczuk 2012 ↓, s. 156.
- ↑ a b c Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka. Wyd. XI (VII). T. I. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1999. ISBN 83-200-2375-0.
- ↑ Schünke, Schulte i Schumacher 2021 ↓, s. 254.
- ↑ a b Thomine i inni, Examination of the hand and wrist, London: M. Dunitz, 1998, ISBN 1-85317-544-7, OCLC 39610935 [dostęp 2020-09-11].
- ↑ Dr n. med. Małgorzata Chochowska, Anatomia palpacyjna – kości i więzadła kończyny górnej oraz obręczy barkowej, 2016.
- ↑ Parker i inni, Ciało człowieka. Atlas, wyd. 2, Warszawa: Muza, 2008, ISBN 978-83-7495-494-5, OCLC 316566212 [dostęp 2020-09-11].
- ↑ 6# Stawy ręki i palców [online], Pracownia Fizjoteka, 20 stycznia 2015 [dostęp 2020-09-23] (pol.).
- ↑ Schünke, Schulte i Schumacher 2021 ↓, s. 286–287, 292.
- ↑ Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej [online], www.mp.pl [dostęp 2020-09-23] (pol.).
- ↑ Zespół nadmiernej ruchomości stawów [online], www.mp.pl [dostęp 2020-09-23] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kazimierz Krysiak, Henryk Kobryń, Franciszek Kobryńczuk: Anatomia zwierząt. T. 1: Aparat ruchowy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012. ISBN 978-83-01-16755-4.
- Kończyna górna. W: Janet Parker, Elżbieta Olszewska: Ciało człowieka. Atlas. Warszawa: Muza, 2008. ISBN 978-83-7495-494-5. (pol.).
- Michael Schünke, Erik Schulte, Udo Schumacher: Atlas anatomii człowieka PROMETEUSZ. Wyd. III polskie poprawione i rozszerzone. T. I: Anatomia ogólna i układ mięśniowo-szkieletowy. Cz. 3: Kończyna górna. Wrocław: MedPharm Polska, 2021. ISBN 978-83-7846-122-7. (pol.).
