Łada (herb szlachecki)
Łada (Ładzic, Mancz) – polski herb szlachecki pochodzący z Mazowsza.
Najwcześniejsze wzmianki[edytuj | edytuj kod]
Najwcześniejsze źródło heraldyczne wymieniające herb to datowane na lata 1464–1480 Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae polskiego historyka Jana Długosza, który zalicza go do rdzennie polskich. Zapisuje on informacje o herbie wśród 71 najstarszych polskich herbów szlacheckich we fragmencie: "Lada, que ex domo Accipitrum deriuationem sumpsit, deferens babatum cruce signatum et in uno cornu sagittam, in altero retortam, in campo rubeo. Lada a nomine dee Polonice, que in Mazouia in loco et in villa Lada colebatur, vocabulum sumpsit exinde."[4].
Długosz wywodził herb od rodu polskiego mieszkającego we wsi Łada na Mazowszu[4].
Opis herbu[edytuj | edytuj kod]
W polu czerwonym podkowa srebrna, barkiem do góry, na niej zaćwieczony złoty krzyż kawaleryjski. Po obu stronach podkowy srebrne strzały grotem na dół, gdzie strzała po lewej heraldycznie stronie, rosochato rozdarta w miejsce opierzenia. W klejnocie – pół lwa złotego, ukoronowanego, wspiętego sponad korony hełmowej, w prawą heraldycznie stronę, dzierżącego w prawej łapie, wzniesiony srebrny miecz.
Występują odmiany herbu, gdzie pole tarczy jest barwy niebieskiej, a strzały ustawione grotami ku górze. Najdawniejsze wzmianki odnoszące się do proklamy herbowej dotyczą roku 1401 – są to zapiski sądowe, natomiast herb z pieczęci znajdujemy przy dokumencie Pokoju toruńskiego z 1466.
Herbowni[edytuj | edytuj kod]
- Herbowni herbu Łada
Bardowski, Bartosiewicz, Bartoszewicz, Bartoszowicz, Bączkowski, Bieniakoński, Bieniaszewski, Bieńkowski, Bogdanowicz, Bogdanowski, Bohdanowicz, Bohdanowski, Bordowski, Borzymowski, Broda, Brodowicki, Brodowski, Broszkowski, Bródka, Brudnicki.
Chodakowski, Chojnowski, Ciszkiewicz, Ciszko, Ciszkowicz, Cybulski, Cyrus-Sobolewski, Czaprański, Czarnowski, Czerniachowski, Czerniak, Czerniakowski, Czernichowski, Czerniechowski.
Dąbrowa, Dobkowski, Dobryszewski, Dobryszowski, Dobrzyniecki, Dobrzyszewski, Dogel, Dogiel, Dzierżanowski.
Falk-Regulski.
Gierałtowski, Gierkowski, Glatowski, Gnatowski, Goreczkowski, Góreczkowski, Grabowski, Gradecki, Gramnicki, Grącki, Grądzki, Grodecki, Grodzicki, Grodzki, Gromnicki, Groński.
Herman.
Jacek, Janikowski, Jankowski, Janowicz, Januszewicz, Januszewski, Januszowski, Jasiński.
Kamiński, Kapuszczewski, Kęski, Kiłdjarowicz, Kitajgrodzki, Klimowicz, Kłodnicki, Kłodzieński, Kłodziński, Kobyliński, Kokoszczyc, Kokoszka, Konstański, Kopański, Koronowski, Korziuk, Kotowski, Kowalewski, Krassowski, Krczytowski, Kroczowski, Kruszewski, Kucz, Kuczewski, Kulicki, Kurnatowski, Kustrzycki.
Ladowicki, Lipski, Lutosławski.
Łachański, Łaciński, Łada, Ładomirski, Ładowicki, Ładowski, Ładzic, Ładzicki, Łapa, Łapiński, Łappa, Łappo, Łaszkiewicz, Łatko, Łazomski, Łazowski, Łobaczewski, Łobaszewski, Łopata, Łopatko, Łukasiewicz[5]
Mandecki, Mazarski, Michałowski, Milanowski, Młosoł, Młosoła, Mocarski, Moczarski, Moczulski, Możarowski, Mrocki, Mussoła, Musuła.
Noskowski.
Omorowski, Otocki.
Pieskiewicz, Pieszkiewicz, Pieszkowski, Pilch, Pilchowski, Pomorski, Proszkowski, Prószyński, Pruszkowski, Przezdziecki.
Radostowski, Rechej, Regulski, Remberowicz, Rembertowski, Rembiertowski, Rendzina, Rendziński, Rędzina, Rędziński, Rozbicki, Rożniszewski, Rybowski, Rzędziński.
Sandrowicz, Scenia, Siderkiewicz, Skrzyński, Skupski, Służowiecki, Smarzyński, Smerczyński, Smereczyński, Smerżyński, Sobolewski, Sucharzewski, Suliński, Szopa vel Rędzina, Szuniewicz.
Świdlicki, Świetlicki.
Tabański, Tabeński, Trąbski, Trąmbski, Tyborowski, Tyszecki.
Walicki, Wąsowicz, Wąsowski, Wład, Wojchowski, Wojciechowski, Wysocki.
Zabłocki, Zaleski, Zaleszczyński, Zalewski, Zamuszkiewicz, Zaorski, Zarciszewski, Zawadzki, Zawistowski, Zawiszowski, Zborzyński, Zgorzelski, Zwoliński (odmiany: Zwolański, Zwoleński)[6].
Żarciszewski.
- Herbowni herbu Łada III
Sobolewski, Wilczek.
- Herbowni herbu Łada IV
Grądzki, Zwaliński.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Herb Łada z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
- ↑ Herb Łada III z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
- ↑ Herb Łada IV z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
- ↑ a b Celichowski 1885 ↓, s. 20.
- ↑ Herb Łada przypisał Ignacemu Łukasiewiczowi jego biograf, ale w żadnym herbarzu nazwisko to nie występuje z tym herbem, za: Ludwik Tomanek: Ignacy Łukasiewicz twórca przemysłu naftowego w Polsce, wielki inicjator – wielki jałmużnik. Miejsce Piastowe: 1928.
- ↑ Rymut K., Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zygmunt Celichowski: Jan Długosz, "Insignia seu clenodia regis et regni Poloniae.Z kodeksu kórnickiego.". Poznań: Zygmunt Celichowski, 1885.
- Bartosz Paprocki, „Herby rycerstwa polskiego“, 1584
- Tadeusz Gajl, "Herbarz Polski", Gdańsk 2007
- Rymut K., Nazwiska Polaków. Słownik historyczno – etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001
| Herby | |
|---|---|
| Elementy herbu | |
| Oznaki godności | |
| Inne | |
| Działy heraldyki |
