Łanięta (województwo łódzkie)
52°21′43″N 19°16′50″E/52,361944 19,280556
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
607[2] |
| Strefa numeracyjna |
24 |
| Kod pocztowy |
99-306[3] |
| Tablice rejestracyjne |
EKU |
| SIMC |
0569243 |
Położenie na mapie gminy Łanięta  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu kutnowskiego  | |
| 52°21′43″N 19°16′50″E/52,361944 19,280556[1]
| |
Łanięta – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim, w gminie Łanięta.
Miejscowość jest siedzibą gminy Łanięta.
W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łanięta. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.
Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 581 Gostynin – Krośniewice.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Łanięta są sołectwem gminy Łanięta – najbardziej wysuniętej na północ gminy województwa łódzkiego[4].
Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski J. Kondrackiego i A. Richlinga zmodyfikowanym w 2018 roku[5] Łanięta położone są w północno-wschodniej części Wysoczyzny Kłodawskiej – jednym z mezoregionów Niziny Południowowielkopolskiej[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Łanięta stanowiły część ziemi gostynińskiej, która po bezpotomnej śmierci księcia mazowieckiego Władysława II w 1462 roku została przyłączona do Korony i wchodziła w skład województwa rawskiego do II rozbioru polski w 1793 r[7][8].
Prawdopodobnie już w 1416 roku w miejscowości istniał niewielki, drewniany kościółek będący filią parafii w Białotarsku. W 1469 roku wyodrębniono nową parafię z siedzibą w Łaniętach. Nowy drewniany kościół rzymskokatolickiej parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny powstał tego samego roku sumptem ówczesnego właściciela Łaniąt Mikołaja z Kutna i jego żony Barbary. Trzeci, murowany kościół, powstał w 1643 roku, a rozbudowany został w 1866 roku sumptem dziedzica Łaniąt Rudolfa Skarżyńskiego[9].
W marcu 1905 roku, w trakcie rewolucji lat 1905–1907, doszło w Łaniętach do masakry robotników folwarcznych. Żołnierze 192 wawerskiego pułku piechoty pod dowództwem kapitana Griba otworzyli ogień do bezbronnego tłumu strajkujących, zabijając dwanaście i raniąc piętnaście osób[10]. W 1950 odsłonięto we wsi pomnik upamiętniający strajk robotników rolnych. Pomnik-kamień ku czci pomordowanych robotników folwarcznych znajduje się także na cmentarzu parafialnym w Kutnie[11].
Osoby związane z miejscowością[edytuj | edytuj kod]
- prof. Bogdan Michalski, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Warszawskiego, znawca prawa prasowego[12].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[13] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP, 1643, 1866-68, nr rej.: 456 z 16.09.1978
- dzwonnica, nr rej.: j.w.
- cmentarz kościelny
- zespół dworski, 1 poł. XIX:
- Dwór neogotycki, nr rej.: 414 z 11.07.1967
- Zameczek romantyczny (oficyna). Pierwotnie dwór murowany z XVI lub początku XVII wieku, którego pozostałości znajdują się w murach obecnej budowli[14]. W 1 połowie XIX wieku wzmiankowany jako lamus, przebudowany w stylu neogotyckim w 2 połowie XIX wieku i rozbudowany o wieżę z krenelażem[15]. W piwnicach sklepienia kolebkowe, także część parteru posiada sklepienia kolebkowe. Nr rej.: 413 z 11.07.1967.
- park, nr rej.: 519 z 12.01.1980
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 71258
- ↑ Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-07-15].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 696 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Położenie [online], Gmina Łanięta [dostęp 2020-07-15] (pol.).
- ↑ Jerzy Solon et al. Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. „Geographia Polonica”. 2 (91). s. 143-170.
- ↑ Geoserwis GDOŚ [online], geoserwis.gdos.gov.pl [dostęp 2020-07-15].
- ↑ Historia podziałów administracyjnych ziemi gostynińskiej, [w:] Barbara Konarska-Pabiniak, Tradycja Mazowsza. Powiat gostyniński. Przewodnik subiektywny, Warszawa 2013, s. 17-21.
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Janusz Ziemacki, Łanięta – sześć wieków osady i parafii, „Biblioteka Kuriera Niebieskiego”, 3, Kutno 2001.
- ↑ Marian Chudzyński. Strajki robotników fabrycznych i rolnych w latach rewolucji 1905-1907 w regionie kutnowsko-gostynińskim. „Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego”. 4, s. 76-78, 1983.
- ↑ Foto i video relacja z obchodów 1 Maja w Kutnie. Blog Bartosza W. Serenady, 2015-05-07. [dostęp 2017-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-24)].
- ↑ Profesor dr hab. Bogdan Michalski (1931–2019) [online], Dziennikarze RP [dostęp 2019-04-28].
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-17].
- ↑ https://rcin.org.pl/Content/225393/WA308_250963_P330_Z-problematyki_I.pdf
- ↑ Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2023-06-20] (pol.).
