Święta Sara

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Figura Świętej Sary w Saintes-Maries-de-la-Mer
Ołtarz Świętej Sary w Saintes-Maries-de-la-Mer

Święta Sara, znana także jako Kali Sara, Czarna Sara lub Czarna Madonna[1] (I wiek) – legendarna patronka Romów. Centrum jej kultu jest Saintes-Maries-de-la-Mer, miejsce pielgrzymek Romów w Camargue, w południowej Francji. Legenda nazywa ją służącą jednej z Trzech Marii, z którymi miała przybyć do Camergue[2].

Legendy[edytuj | edytuj kod]

Według różnych legend podczas prześladowania pierwszych chrześcijan, prawdopodobnie w 42, Łazarz, jego siostry Maria Magdalena i Marta, Maria Salome (matka apostołów Jana i Jakuba), Maria Jakubowa i Święty Maksymin zostali wysłani w łodzi za morze. Dopłynęli bezpiecznie do południowego brzegu Galii, do miejsca nazwanego później Saintes-Maries-de-la-Mer. W niektórych legendach pochodząca z Górnego Egiptu Sara pojawia się jako czarnoskóra służąca jednej z Marii, zwykle Marii Jakubowej[3].

Choć tradycja o Trzech Mariach przybywających do Francji pochodzi ze średniowiecza dojrzałego (występuje na przykład w XIII-wiecznej Złotej legendzie), postać Świętej Sary pojawia się po raz pierwszy w książce Vincenta Philiptona The Legend of the Saintes-Maries z 1521. Przedstawiona jest tam jako kobieta dobroczynna, która pomagała ludziom zbierając jałmużnę, co doprowadziło do popularnego przekonania, że była Cyganką. Następnie Sara została przyjęta przez Romów jako ich święta[4].

Według innych relacji Sara nie przypłynęła wraz z Trzema Mariami, lecz powitała je, gdy przypłynęły do Galii. Franz de Ville (1956) pisze:

Jedną z osób, które jako pierwsze otrzymały objawienie była Czarna Sara. Była szlachetnie urodzona i przewodziła plemieniu znad brzegu Rodanu. Znała tajemnice, które zostały jej przekazane... Romowie w tym czasie praktykowali religie politeistyczne i raz do roku brali na swoje barki posąg bogini Isztar (Astarte) i przychodzili nad morze, aby tam otrzymać błogosławieństwo. Pewnego dnia Sara miała wizje, które poinformowały ją, że święci, którzy byli obecni przy śmierci Jezusa Chrystusa przyjadą i musi udzielić im pomocy. Sara była świadkiem przyjazdu świętych na łodzi. Morze było wzburzone i łodzi groziło zniszczenie. Maria Salome rzuciła swój płaszcz na fale i użyła go jako tratwy. Sara przypłynęła w kierunku świętych i modląc się pomogła im dotrzeć na ląd[5].

Pielgrzymki[edytuj | edytuj kod]

Dniem pielgrzymek ku czci św. Sary jest 24 maja. W trakcie uroczystości odtwarza się jej przybycie do Francji, a jej figura niesiona jest do morza.

Niektórzy autorzy dostrzegają podobieństwo ceremonii poświęconej Sarze z kultem hinduskiej bogini Kali, identyfikując je ze sobą[6]. Ronald Lee (2001) odnotował:

Jeśli porównamy tę ceremonię z uroczystościami, które są odprawiane we Francji w sanktuarium Świętej Sary (zwanej Sara e Kali w Rumunii), stajemy się świadomi, że kult Kali/Durgi/Sary został przeniesiony w chrześcijańskiej postaci... do Francji, do nieistniejącej "świętej" nazwanej Sara, która jest częścią kultu Kali/Durgi/Sary wśród pewnych grup w Indiach[7].

Z kolei Walter Weyrauch (2001) zapisał:

Ceremonia w Saintes-Maries jest zbliżona do dorocznych procesji w Indiach, kraju w którym powstali Romowie, gdy posągi hinduskiej bogini Durgi, zwanej również Kali są zanurzane w wodzie. Durga, małżonka Sziwy, zwykle przedstawiana z czarną twarzą jest boginią stworzenia, choroby i śmierci[8].

Sara w kulturze masowej[edytuj | edytuj kod]

Niektórzy autorzy[9][10][11], podejmując temat z pseudohistorycznej książki autorstwa Michaela Baigenta, Richarda Leigha i Henry’ego Lincolna Święta krew, Święty Graal, sugerują, że Sara była córką Jezusa Chrystusa i Marii Magdaleny. Koncepcję tę spopularyzował Dan Brown w powieści Kod Leonarda da Vinci.

Sara wspominana jest kilkukrotnie w powieści Paulo Coelho Czarownica z Portobello.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Danuta Fic: Romowie – przyszłość bez uprzedzeń. Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie, 2010-09-17, Koszalin. [dostęp 2011-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  2. Bart McDowell, Gypsies. Wanderers of the World, s. 38–57.
  3. Michel Droit, Carmague, s. 19.
  4. Myths & Traditions of Gypsies – Romany Mythology
  5. Franz de Ville, Traditions of the Roma in Belgium.
  6. Isabel Fonseca, Bury Me Standing. The Gypsies and Their Journey, s. 106–107.
  7. Ronald Lee, The Rom-Vlach Gypsies and the "Kris-Romani", s. 210.
  8. Walter Weyrauch, Oral Legal Traditions of Gypsies, s. 262.
  9. Margaret Starbird, The Woman with the Alabaster Jar. Mary Magdalen and the Holy Grail, Bear & Company, 1993.
  10. Fida Hassnain, A Search for the Historical Jesus, Gateway Books, 1994.
  11. Marilyn Hopkins, Graham Simmans, Tim Wallace-Murphy, Rex Deus. The True Mystery of Rennes-le-Château and the Dynasty of Jesus, Element Books, 2000.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • de Ville Franz, Traditions of the Roma in Belgium, Brussels, 1956.
  • Droit Michel, Carmague, Ernest i Adair Heimann (tłum.), George Allen and Unwin, London, 1963.
  • Fonseca Isabel, Bury Me Standing. The Gypsies and Their Journey, Knopf, New York 1996.
  • Kinsley David R. Hindu Goddesses. Visions of the Divine Feminine in the Hindu Religious Tradition', University of California Press, Berkeley 1988.
  • Lee Ronald, The Rom-Vlach Gypsies and the Kris-Romani, [w:] Walter Weyrauch (red.), Gypsy Law. Romani Legal Traditions and Culture, University of California Press, Berkeley 2001.
  • McDowell Bart, Gypsies. Wanderers of the World, National Geographic Society, Washington 1970.
  • Weyrauch Walter, Oral Legal Traditions of Gypsies, [w:] Walter Weyrauch (red.), Gypsy Law. Romani Legal Traditions and Culture, University of California Press, Berkeley 2001.