Auksztocka Kolej Wąskotorowa
| kolej wąskotorowa | |
 Pociagi w Oniksztach, 2009 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Liczba linii |
1 |
| Lata funkcjonowania |
1895–2001 |
| Infrastruktura | |
| |
| Długość sieci |
68,4 km (obecnie) |
| Rozstaw szyn |
750 mm |
| Strona internetowa | |
Auksztocka Kolej Wąskotorowa (lit. Aukštaitijos siaurasis geležinkelis, ASG) – turystyczna kolej wąskotorowa na Litwie, działająca na części linii dawnej kolei wąskotorowej na terenach Auksztoty, zbudowanej pod koniec XIX wieki. Oryginalna kolej wąskotorowa działała od 1895 do 2001 roku, a od tego czasu działa turystyczna Auksztocka Kolej Wąskotorowa na linii o długości 68,4 km z Poniewieży przez Onikszty do Rubikiai, przy czym pociągi kursują regularnie jedynie na ostatnim fragmencie trasy.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kolej użytku publicznego (1891–2001)[edytuj | edytuj kod]
Kolej wąskotorowa w Auksztocie powstała pod koniec XIX wieku jako kolej dojazdowa, dowożąca ładunki i pasażerów do sieci dalekobieżnej szerokotorowej kolei, z węzłową stacją w Nowych Święcianach[1]. Litwa w tym czasie była częścią Cesarstwa Rosyjskiego. Budowę kolei o szerokości 750 mm rozpoczęto w 1891 roku, a 11 listopada 1895 roku otwarto pierwszy odcinek Nowe Święciany – Postawy (obecnie na Białorusi)[1]. W 1898 roku połączoną z koleją Poniewież, lecz pociągi zaczęły tam kursować dopiero od jesieni 1899 roku[1]. Kolej posiadała wówczas lokomotywownie w Nowych Święcianach (główną) i Poniewieżu, 15 parowozów, 58 wagonów osobowych, 6 wagonów pocztowych, 112 wagonów towarowych i 154 platformy[1]. W 1903 roku przewiozła 40 632 pasażerów i 65 000 ton ładunków, głównie produktów rolnych i leśnych[1]. Podczas I wojny światowej, armia niemiecka w 1916 roku zbudowała nowe odcinki o prześwicie 600 mm, dla lepszej eksploatacji lasów podbitego terytorium[1].
W okresie międzywojennym kolej znalazła się na terytorium niepodległej Litwy i była jedyną wąskotorową koleją na terytorium państwa[1]. Kolej przyczyniała się do rozwoju gospodarczego, służąc do eksportu produktów rolnych. W 1921 roku linia została przedłużona do Szawli, a następnie do Birży[1]. W 1938 roku zbudowano odcinek z Poniewieży do Johaniszkieli[1]. Długości sieci sięgnęła ok. 215 km, a obsługiwały ją 42 parowozy[1]. Kolej nadal funkcjonowała po aneksji Litwy przez ZSRR i za czasów republiki radzieckiej[1].
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości, kolej wąskotorowa została przejęta przez Koleje Litewskie (Lietuvos geležinkeliai). W 1996 roku zespół kolei wąskotorowej, obejmujący odcinki o łącznej długości 179 km (linie Poniewież – Rubikiai, Poniewież – Birże i Johaniszkiele – Linków), został wpisany przez Ministra Kultury na listę dziedzictwa kulturowego Litwy[1]. W 1999 roku wstrzymano przewozy towarowe, zostawiając przewozy pasażerskie, a w 2001 roku rolę kolei zredukowano do turystycznej[1].
Jako kolej turystyczna[edytuj | edytuj kod]
_-_panoramio.jpg)
9 lipca 2001 roku została powołana instytucja publiczna Auksztocka Kolej Wąskotorowa (Aukštaitijos siaurasis geležinkelis), z udziałem Ministerstwa Transportu, Ministerstwa Kultury i władz lokalnych[1]. Pozostał czynny odcinek kolei wąskotorowej Poniewież (Panevėžys) – Rubikiai o długości 68,4 km, przebiegający przez Taruškos, Rekstino miškas, Bajoriškiai, Raguvėlė, Surdegis, Vašuokėnai, Traszkuny (Troškūnai), Pagojus, Onikszty (Anykščiai), Žažumbris, Bičionys[1]. 9 października 2003 roku część infrastruktury związaną z odcinkiem kolei wąskotorowej Poniewież – Rubikiai uznano za pomniki kultury[1]. W kolejnych latach z uwagi na problemy finansowe kolej musiała być wspierana przez państwo[1]. W 2022 roku kolej przewiozła 29 093 pasażerów[2].
Kolei od maja do października prowadzi regularne kursy w sobotę i niedzielę z Onikszt nad jezioro w Rubikiai i z powrotem, trwające od godziny 11 do 14.40, w tym jazda w jednym kierunku zajmuje 50 minut[3]. Pociągi na całej trasie lub jej częściach organizowane są na zamówienie[4]. Prowadzone są też pociągi specjalne, w tym w okresie świąt Bożego Narodzenia z Poniewieży i Onikszt do świątecznego miasteczka w Surdegis[3]. W ofercie są też krótkie wycieczki z Onikszt i Poniewieży[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Aukštaitijos siaurasis geležinkelis turi turtingą istoriją. Aukštaitijos Siaurukas. (lit.).
- ↑ Aukštaitijos Siaurukas. Aukštaitijos Siaurukas. [dostęp 2024-05-11]. (lit.).
- ↑ a b Reguliarūs reisai. Aukštaitijos Siaurukas. [dostęp 2024-05-11]. (lit.).
- ↑ Maršrutai / Kainynas. Aukštaitijos Siaurukas. [dostęp 2024-05-11]. (lit.).
- ↑ Trumpieji reisai. Aukštaitijos Siaurukas. [dostęp 2024-05-11]. (lit.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Aukštaitijos siaurasis geležinkelis turi turtingą istoriją. Aukštaitijos Siaurukas. (lit.).