Henryk Kapiszewski (1899–1964)
Data i miejsce urodzenia |
19 grudnia 1899 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
29 czerwca 1964 |
Miejsce spoczynku |
cmentarz Rakowicki w Krakowie |
Edukacja | |
Alma Mater | |
Stanowisko |
starszy archiwista |
Pracodawca | |
Małżeństwo | |
Dzieci | |
Krewni i powinowaci |
Helena Zakrzewska, Konstanty Zakrzewski (teściowie) |
Odznaczenia | |
![]() ![]() |
Henryk Kapiszewski (ur. 19 grudnia 1899 w Niżankowicach, zm. 29 czerwca 1964 w Krakowie) – polski prawnik, urzędnik, historyk, archiwista, harcmistrz i działacz harcerski.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 19 grudnia 1899 w Niżankowicach. W 1918 ukończył Gimnazjum Klasyczne w Brzozowie (w jego klasie był m.in. Stanisław Bodniak)[1]. W 1925 został absolwentem Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego uzyskując tytuł magistra. Od 1913 należał do Związku Harcerstwa Polskiego. W 1920 uzyskał tytuł harcmistrza. Działał w redakcji czasopisma „Na Tropie” od 1928, był członkiem Głównej Kwatery Harcerzy, od 1935 pełnił funkcję kierownika Działu Zagranicznego Naczelnictwa ZHP, był uczestnikiem Kongresów i Zlotów (Jamboree) Skautowych, od 1933 do 1936 był przybocznym przewodniczącego ZHP, dr. Michała Grażyńskiego. W okresie II Rzeczypospolitej był pracownikiem Konsulatu Generalnego RP w Pradze od 1923 do 1926 i w wydziale prezydialnym Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego w Katowicach od 1926 do 1939. W lipcu 1939 został mianowany radcą w Departamencie Konsularnym Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
28 marca 1928 jego żoną została Maria (1907–1987), córka pisarki Heleny Zakrzewskiej i fizyka Konstantego Zakrzewskiego także działaczka harcerska (ślub odbył się w kościele św. Anny w Krakowie)[2].
Po wybuchu II wojny światowej i klęsce polskiej wojny obronnej, dysponując paszportem dyplomatycznym, przedostał się przez Rumunię do Francji. 9 października 1939 Michał Grażyński utworzył Naczelny Komitet Wykonawczy ZHP, w skład którego (oprócz Grażyńskiego) weszli: wiceprzewodniczący ZHP gen. bryg. dr Józef Zając, hm. Maria Kapiszewska oraz komisarz międzynarodowy ZHP hm. Henryk Kapiszewski. We Francji był żołnierzem 4 Dywizji Piechoty. Po upadku kampanii francuskiej 1940 i upadku Francji działał w tamtejszym ruchu oporu. Został aresztowany przez gestapo, jednak zbiegł. Po odnalezieniu żony (pełniącej funkcję komendantki harcerek we Francji) przedostał się przez Hiszpanię do Wielkiej Brytanii.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Grave_of_Henryk_Kapiszewski_at_Rakowicki_Cemetery_%282023%29a.jpg/240px-Grave_of_Henryk_Kapiszewski_at_Rakowicki_Cemetery_%282023%29a.jpg)
Po wojnie powrócił do Polski wraz z żoną w 1947, był prześladowany przez władze komunistyczne Polski Ludowej[3] (inwigilacja, przesłuchania ze strony SB). Prowadził studia historyczne badając dzieje Polski średniowiecznej i stosunki państwa w południowymi sąsiadami. Publikował prace w tym zakresie, a także w dziedzinie historii harcerstwa polskiego. Był redaktorem odpowiedzialnym czasopisma harcerskich drużyn szkół powszechnych „Zastępowy”. Na przełomie lat 40. i 50. pracował jako stróż nocny, a od października 1956 pracował w Archiwum Państwowym w Krakowie na stanowisku starszego archiwisty. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego i Polskiego Towarzystwa Archeologicznego.
Zmarł 29 czerwca 1964 w Krakowie. Został pochowany 2 lipca 1964 na tamtejszym cmentarzu Rakowickim (kwatera LXXII-9-13)[4].
Synem Henryka i Marii Kapiszewskich był Andrzej Kapiszewski (1948–2007), naukowiec, dyplomata, arabista[5].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Złoty Krzyż Zasługi
- Srebrny Krzyż Zasługi (9 listopada 1932)[6]
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Droga św. Wojciecha z Saksonii do Polski wiodła przez Pannonię (1957)
- Tysiąclecie eremity polskiego. Świrad nad Dunajcem, [w:] „Nasza Przyszłość”, 1958, t. 8
- Zagadnienia metropolii słowiańskiej w Sandomierzu, [w:] „Małopolskie Studia Historyczne”, 1958, z. 1
- Eremita Świrad w Panonii, [w:] „Nasza Przyszłość”, 1959, t. 10
- Droga z Panonii do Polski w roku 996. Przyczynek do dziejów Przełęczy Dukielskiej „Acta Archaeologica Carpathica”, 1960, t. II, z. 1–2
- Najdalszy zasięg posiadłości pierwszych Piastów na południe od Karpat, [w:] „Acta Archaeologica Carpathica”, 1961, t. 3
- Niektóre zagadnienia ziem po południowej stronie przełęczy karpackich w dobie pierwszych Piastów (Sprawozdanie z Posiedzenia Oddziału PAN w Krakowie, 1962)
- Cztery źródła do żywota św. Świrida, [w:] „Nasza Przyszłość”, 1964, t. 19
- Eremita Świrad na Ziemi Rodzimej, [w:] „Nasza Przyszłość”, 1966, t. 23
- Najdalszy zasięg władztwa pierwszych Piastów na południe od Karpat od Castrum Salis po Czersz
- Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech (1969)
- Działalność misyjna Polski Pierwszych Piastów na Ziemiach Przykarpackich na przełomie X i XI wieku, [w:] „Nasza Przyszłość”, 1970, t. 33
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lista absolwentów szkoły na stronie Zjazdu w 2009. lobrzozow.edupage.org. [dostęp 2016-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-08)].
- ↑ Rozkaz L. 4/2012 z 27 marca 2012 roku. podkrakowski.zhp.pl. [dostęp 2016-01-13].
- ↑ Marian Miszczu: Maria Kapiszewska. impulsoficyna.com.pl. [dostęp 2016-01-13].
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-10-07] .
- ↑ Teresa Bętkowska. Przybliżyć Polakom świat – a światu Polskę. „Alma Mater”. 91, s. 18, 2007.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 298 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Kapiszewski. Nekrologi. „Dziennik Polski”, s. 2, nr 154 z 1 lipca 1964.
- Uczniowie oraz absolwenci Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Brzozowie. W: Jerzy Ferdynand Adamski: 75 lat Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Brzozowie. Brzozów: Muzeum Regionalne PTTK w Brzozowie, 1984, s. 31–32.
- Henryk Kapiszewski. „Almanach Muszyny”. 28, s. 116–117, 1998.
- Rozkaz L. 4/2012 z 27 marca 2012 roku. podkrakowski.zhp.pl. [dostęp 2016-01-13].
- Marian Miszczu: Maria Kapiszewska. impulsoficyna.com.pl. [dostęp 2016-01-13].
- Teresa Bętkowska. Przybliżyć Polakom świat – a światu Polskę. „Alma Mater”. 91, s. 14–19, 2007.
- Henryk Kapiszewski. bazhum.pl. [dostęp 2016-01-13].
- Henryk Kapiszewski. baza-nazwisk.de. [dostęp 2016-01-13].
- Henryk Kapiszewski. worldcat.org. [dostęp 2016-01-13].
- Absolwenci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Historycznego
- Harcmistrzowie Rzeczypospolitej
- Ludzie urodzeni w Niżankowicach (Ukraina)
- Ludzie związani z Brzozowem
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Ofiary represji komunistycznych w Polsce 1939–1989
- Pochowani na cmentarzu Rakowickim
- Polacy – członkowie francuskiego ruchu oporu
- Polscy archiwiści
- Polscy mediewiści
- Radcy Departamentów MSZ II Rzeczypospolitej
- Urodzeni w 1899
- Zmarli w 1964