Irena Szewińska: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 52: Linia 52:
}}
}}
[[Plik:Irena Szewinska medal & autograph.jpg|mały|260px|Kopia medalu i autografu I. Szewińskiej w ''[[Aleja Gwiazd Sportu w Dziwnowie|Alei Gwiazd Sportu w Dziwnowie]]'']]
[[Plik:Irena Szewinska medal & autograph.jpg|mały|260px|Kopia medalu i autografu I. Szewińskiej w ''[[Aleja Gwiazd Sportu w Dziwnowie|Alei Gwiazd Sportu w Dziwnowie]]'']]
'''Irena Kirszenstein-Szewińska'''<ref name="MP99">{{Monitor Polski|1999|6|68}}.</ref> (ur. [[24 maja]] [[1946]] w [[Petersburg|Leningradzie]], zm. [[29 czerwca]] [[2018]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – [[polska]] [[lekkoatletyka|lekkoatletka]] specjalizująca się w [[Sprint|biegach sprinterskich]] i [[Skok w dal|skoku w dal]], a po zakończeniu kariery działaczka krajowych i międzynarodowych organizacji sportowych. Dama [[Order Orła Białego|Orderu Orła Białego]].
'''Irena Kirszenstein-Szewińska'''<ref name="MP99">{{Monitor Polski|1999|6|68}}.</ref> (ur. [[24 maja]] [[1946]] w [[Petersburg|Leningradzie]], zm. [[29 czerwca]] [[2018]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – [[polska]] [[lekkoatletyka|lekkoatletka]] [https://s.id/1YCY7 specjalizująca się w biegach sprinterskich i skoku w dal, a po zakończeniu kariery działaczka krajowych i międzynarodowych organizacji sportowych. Dama Orderu Orła Białego.]


Należała do najbardziej utytułowanych polskich sportowców i najwybitniejszych lekkoatletek w historii: stawała na podium na czterech kolejnych [[Letnie igrzyska olimpijskie|igrzyskach olimpijskich]].
[https://s.id/1YCY7 Należała do najbardziej utytułowanych polskich sportowców i najwybitniejszych lekkoatletek w historii: stawała na podium na czterech kolejnych igrzyskach olimpijskich.]


Siedmiokrotna medalistka igrzysk olimpijskich (3 medale złote, 2 srebrne i 2 brązowe) oraz dziesięciokrotna medalistka [[Mistrzostwa Europy w lekkoatletyce|mistrzostw Europy]] (10 medali na otwartym stadionie i 3 w hali)<ref name="espn" />. Wielokrotna reprezentantka Polski w meczach międzypaństwowych i [[Puchar Europy w lekkoatletyce|Pucharze Europy]]<ref name="mecze">{{Cytuj książkę | nazwisko=Łojewski | imię=Zbigniew | nazwisko2=Wołejko | imię2=Tadeusz | autor link= | tytuł= Historia Spotkań Międzypaństwowych Reprezentacji Polski – część I: Seniorki | data=maj 1979 | wydawca=Komisja Statystyczna PZLA | miejsce=Warszawa | strony=}}</ref>. W latach 1965–1979 zdobyła 24 medale [[Mistrzostwa Polski seniorów w lekkoatletyce|mistrzostw Polski]] w biegu na [[bieg na 100 metrów|100 metrów]], [[bieg na 200 metrów|200 metrów]], [[bieg na 400 metrów|400 metrów]], w [[Sztafeta 4 × 100 metrów|sztafecie 4&nbsp;×&nbsp;100&nbsp;metrów]] oraz w skoku w dal<ref name="mpk">{{Cytuj książkę | autor = Henryk Kurzyński, Leszek Luftman, Janusz Rozum, Maciej Rychwalski, Andrzej Socha | tytuł = Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1922–2011. Konkurencje kobiece | data = 2011 | miejsce = Bydgoszcz | wydawca = Komisja Statystyczna [[Polski Związek Lekkiej Atletyki|PZLA]] | strony =}}</ref>.
[https://s.id/1YCY7 Siedmiokrotna medalistka igrzysk olimpijskich (3 medale złote, 2 srebrne i 2 brązowe) oraz dziesięciokrotna medalistka mistrzostw Europy (10 medali na otwartym stadionie i 3 w hali)]<ref name="espn" />[https://s.id/1YCY7 . Wielokrotna reprezentantka Polski w meczach międzypaństwowych i Pucharze Europy]<ref name="mecze">{{Cytuj książkę | nazwisko=Łojewski | imię=Zbigniew | nazwisko2=Wołejko | imię2=Tadeusz | autor link= | tytuł= Historia Spotkań Międzypaństwowych Reprezentacji Polski – część I: Seniorki | data=maj 1979 | wydawca=Komisja Statystyczna PZLA | miejsce=Warszawa | strony=}}</ref>[https://s.id/1YCY7 . W latach 1965–1979 zdobyła 24 medale mistrzostw Polski w biegu na 100 metrów, 200 metrów, 400 metrów, w sztafecie 4&nbsp;×&nbsp;100&nbsp;metrów oraz w skoku w dal]<ref name="mpk">{{Cytuj książkę | autor = Henryk Kurzyński, Leszek Luftman, Janusz Rozum, Maciej Rychwalski, Andrzej Socha | tytuł = Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1922–2011. Konkurencje kobiece | data = 2011 | miejsce = Bydgoszcz | wydawca = Komisja Statystyczna [[Polski Związek Lekkiej Atletyki|PZLA]] | strony =}}</ref>[https://s.id/1YCY7 .]


Czterokrotnie była wybierana najlepszym sportowcem Polski w [[Plebiscyt Przeglądu Sportowego|plebiscycie Przeglądu Sportowego]] i czterokrotnie zajmowała drugie miejsce. W 1974 agencja prasowa [[United Press International]] wybrała ją najlepszą sportsmenką na świecie.
[https://s.id/1YCY7 Czterokrotnie była wybierana najlepszym sportowcem Polski w plebiscycie Przeglądu Sportowego i czterokrotnie zajmowała drugie miejsce. W 1974 agencja prasowa United Press International wybrała ją najlepszą sportsmenką na świecie.]


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Linia 85: Linia 85:


== Nagrody i wyróżnienia ==
== Nagrody i wyróżnienia ==
W 1974 została wybrana w plebiscycie agencji prasowej [[United Press International]] najlepszą sportsmenką świata, wygrała wówczas także doroczny plebiscyt [[Track & Field Athlete of the Year]]<ref name="90lat" />. Czterokrotnie wygrywała [[Plebiscyt Przeglądu Sportowego]] na 10 Najlepszych Sportowców Polski (łącznie dziewięciokrotnie w dziesiątce), siedmiokrotnie triumfowała w rankingu [[Złote Kolce]]<ref name="90lat" />. W 1981 została wybrana do [[International Jewish Sports Hall of Fame]] – międzynarodowej galerii sław sportowców pochodzenia żydowskiego<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.jewishsports.net/BioPages/IrenaKirszenstein-Szewinska.htm | tytuł = Irena Kirszenstein-Szewińska | autor = | opublikowany = jewishsports.net | data = | język = en | data dostępu = 24 stycznia 2014}}</ref>. W 1984 otrzymała tytuł „Sportowiec 40-lecia PRL”. W plebiscycie „[[Polityka (tygodnik)|Polityki]]”, „[[Przegląd Sportowy|Przeglądu Sportowego]]” i „[[Tempo (gazeta)|Tempa]]” została uznana w 1998 za postać numer 1 w polskim sporcie XX wieku. W 2005 [[Rada Miasta Bydgoszczy]] nadała jej tytuł [[Honorowi obywatele Bydgoszczy|honorowego obywatela Bydgoszczy]]. 29 września 2007 została uhonorowana doktoratem [[Doctor honoris causa|honoris causa]] przez [[Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku|Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku]]. Otrzymała również Medal [[Kalos Kagathos]] (w 1994) przyznawany wybitnym sportowcom, którzy odnieśli sukces również poza sportem<ref name="90lat" />. W 2009 nadano jej tytuł Honorowego Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.pzla.pl/index.php?_a=1&kat_id=4&_id=2747 | tytuł = 90-lecie PZLA: Uroczysta Gala w siedzibie PKOl | opublikowany = Polski Związek Lekkiej Atletyki | data dostępu = 24 stycznia 2014}}</ref> oraz w plebiscycie z okazji 90-lecia PZLA wybrano ją najlepszą polską lekkoatletką w biegach na 200 i 400 metrów<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.pzla.pl/index.php?_a=1&kat_id=4&_id=2832 | tytuł = Plebiscyt 90-lecia PZLA – laueatki | opublikowany = Polski Związek Lekkiej Atletyki | data dostępu = 24 stycznia 2014}}</ref>. W 2012 została włączona do [[IAAF Hall of Fame]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://pzla.pl/index.php?_a=1&kat_id=4&_id=5872 | tytuł = Irena Szewińska w IAAF Hall of Fame | autor = Maciej Jałoszyński | opublikowany = Polski Związek Lekkiej Atletyki | data dostępu = 24 stycznia 2014}}</ref>, była też członkiem International Jewish Sports Hall of Fame.
W 1974 została wybrana w plebiscycie agencji prasowej [[United Press International]] najlepszą sportswoman świata, wygrała wówczas także doroczny plebiscyt [[Track & Field Athlete of the Year]]<ref name="90lat" />. Czterokrotnie wygrywała [[Plebiscyt Przeglądu Sportowego]] na 10 Najlepszych Sportowców Polski (łącznie dziewięciokrotnie w dziesiątce), siedmiokrotnie triumfowała w rankingu [[Złote Kolce]]<ref name="90lat" />. W 1981 została wybrana do [[International Jewish Sports Hall of Fame]] – międzynarodowej galerii sław sportowców pochodzenia żydowskiego<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.jewishsports.net/BioPages/IrenaKirszenstein-Szewinska.htm | tytuł = Irena Kirszenstein-Szewińska | autor = | opublikowany = jewishsports.net | data = | język = en | data dostępu = 24 stycznia 2014}}</ref>. W 1984 otrzymała tytuł „Sportowiec 40-lecia PRL”. W plebiscycie „[[Polityka (tygodnik)|Polityki]]”, „[[Przegląd Sportowy|Przeglądu Sportowego]]” i „[[Tempo (gazeta)|Tempa]]” została uznana w 1998 za postać numer 1 w polskim sporcie XX wieku. W 2005 [[Rada Miasta Bydgoszczy]] nadała jej tytuł [[Honorowi obywatele Bydgoszczy|honorowego obywatela Bydgoszczy]]. 29 września 2007 została uhonorowana doktoratem [[Doctor honoris causa|honoris causa]] przez [[Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku|Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku]]. Otrzymała również Medal [[Kalos Kagathos]] (w 1994) przyznawany wybitnym sportowcom, którzy odnieśli sukces również poza sportem<ref name="90lat" />. W 2009 nadano jej tytuł Honorowego Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.pzla.pl/index.php?_a=1&kat_id=4&_id=2747 | tytuł = 90-lecie PZLA: Uroczysta Gala w siedzibie PKOl | opublikowany = Polski Związek Lekkiej Atletyki | data dostępu = 24 stycznia 2014}}</ref> oraz w plebiscycie z okazji 90-lecia PZLA wybrano ją najlepszą polską lekkoatletką w biegach na 200 i 400 metrów<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.pzla.pl/index.php?_a=1&kat_id=4&_id=2832 | tytuł = Plebiscyt 90-lecia PZLA – laueatki | opublikowany = Polski Związek Lekkiej Atletyki | data dostępu = 24 stycznia 2014}}</ref>. W 2012 została włączona do [[IAAF Hall of Fame]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://pzla.pl/index.php?_a=1&kat_id=4&_id=5872 | tytuł = Irena Szewińska w IAAF Hall of Fame | autor = Maciej Jałoszyński | opublikowany = Polski Związek Lekkiej Atletyki | data dostępu = 24 stycznia 2014}}</ref>, była też członkiem International Jewish Sports Hall of Fame.


W [[Pułtusk]]u znajduje się publiczna szkoła podstawowa jej imienia.
W [[Pułtusk]]u znajduje się publiczna szkoła podstawowa jej imienia.

Wersja z 12:46, 30 cze 2018

Irena Szewińska
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 maja 1946
Leningrad, ZSRR

Data i miejsce śmierci

29 czerwca 2018
Warszawa

Trener

Sławomir Szewiński
Gerard Mach
Jan Kopyto
Edward Bugała
Andrzej Piotrowski[1]

Klub

KS Polonia Warszawa (1961–1980)[1]

Wzrost

176 cm

Dyscypliny

lekkoatletyka

Dorobek medalowy
Reprezentacja  Polska
Igrzyska olimpijskie
złoto Tokio 1964 sztafeta 4 × 100 metrów
złoto Meksyk 1968 bieg na 200 metrów
złoto Montreal 1976 bieg na 400 metrów
srebro Tokio 1964 bieg na 200 metrów
srebro Tokio 1964 skok w dal
brąz Meksyk 1968 bieg na 100 metrów
brąz Monachium 1972 bieg na 200 metrów
Mistrzostwa Europy
złoto Budapeszt 1966 bieg na 200 metrów
złoto Budapeszt 1966 sztafeta 4 × 100 metrów
złoto Budapeszt 1966 skok w dal
złoto Rzym 1974 bieg na 100 metrów
złoto Rzym 1974 bieg na 200 metrów
srebro Budapeszt 1966 bieg na 100 metrów
brąz Helsinki 1971 bieg na 200 metrów
brąz Rzym 1974 sztafeta 4 × 100 metrów
brąz Praga 1978 bieg na 400 metrów
brąz Praga 1978 sztafeta 4 × 400 metrów
Halowe mistrzostwa Europy
srebro Sofia 1971 skok w dal
brąz Göteborg 1974 bieg na 60 metrów
brąz Katowice 1975 bieg na 60 metrów
Plebiscyt Przeglądu Sportowego
złoto 1. miejsce
1965
złoto 1. miejsce
1966
złoto 1. miejsce
1974
złoto 1. miejsce
1976
srebro 2. miejsce
1964
srebro 2. miejsce
1968
srebro 2. miejsce
1975
srebro 2. miejsce
1977
Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy II klasy Złoty Krzyż Zasługi Oficer Orderu Narodowego Lwa (Senegal) Kawaler Orderu Narodowego Lwa (Senegal) Złote Promienie ze Wstęgą Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia)
Multimedia w Wikimedia Commons
Kopia medalu i autografu I. Szewińskiej w Alei Gwiazd Sportu w Dziwnowie

Irena Kirszenstein-Szewińska[2] (ur. 24 maja 1946 w Leningradzie, zm. 29 czerwca 2018 w Warszawie) – polska lekkoatletka specjalizująca się w biegach sprinterskich i skoku w dal, a po zakończeniu kariery działaczka krajowych i międzynarodowych organizacji sportowych. Dama Orderu Orła Białego.

Należała do najbardziej utytułowanych polskich sportowców i najwybitniejszych lekkoatletek w historii: stawała na podium na czterech kolejnych igrzyskach olimpijskich.

Siedmiokrotna medalistka igrzysk olimpijskich (3 medale złote, 2 srebrne i 2 brązowe) oraz dziesięciokrotna medalistka mistrzostw Europy (10 medali na otwartym stadionie i 3 w hali)[3]. Wielokrotna reprezentantka Polski w meczach międzypaństwowych i Pucharze Europy[4]. W latach 1965–1979 zdobyła 24 medale mistrzostw Polski w biegu na 100 metrów, 200 metrów, 400 metrów, w sztafecie 4 × 100 metrów oraz w skoku w dal[5].

Czterokrotnie była wybierana najlepszym sportowcem Polski w plebiscycie Przeglądu Sportowego i czterokrotnie zajmowała drugie miejsce. W 1974 agencja prasowa United Press International wybrała ją najlepszą sportsmenką na świecie.

Życiorys

Pochodzenie i wykształcenie

Urodziła się jako Irena Kirszenstein w rodzinie żydowskiej, 24 maja 1946 w Petersburgu (ówczesnym Leningradzie)[6][3]. Jej ojciec, Jakub Gustaw Kirszenstein[2] (1919−2002) był inżynierem akustykiem i pochodził z Warszawy, natomiast matka, Eugenia z domu Rafalska (1922−1996), z Kijowa[7]. Rodzice poznali się w Uzbekistanie, dokąd w 1941 ewakuowano kijowskie zakłady, w których pracowała matka Ireny, a także leningradzki instytut, w którym studiował jej ojciec. W 1947 Kirszensteinowie wraz z córką osiedlili się w Warszawie. W 1953 jej rodzice rozwiedli się, a Irena zamieszkała z matką przy al. Świerczewskiego (dziś al. Solidarności) w Warszawie[8].

Była absolwentką XXXVII Liceum Ogólnokształcącego im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie oraz Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (1970, specjalizacja: ekonomia transportu)[9].

Kariera sportowa

Lekkoatletykę zaczęła uprawiać jesienią 1960, mając 14 lat, w grupie uczniów Szkoły Podstawowej nr 37 w Warszawie, której trenerem był dawny oszczepnik, finalista igrzysk olimpijskich z Melbourne (1956), Jan Kopyto[10][7]. Od początku kariery startowała w barwach warszawskiej Polonii[1]. Początkowo występowała m.in. w czwartkach lekkoatletycznych. W 1962 zdobyła w Łodzi pierwsze medale mistrzostw Polski młodzików[11]. Pierwsze międzynarodowe sukcesy odniosła już w 1964 – podczas rozgrywanych w Warszawie europejskich igrzysk juniorów (późniejsze mistrzostwa Europy juniorów) zdobyła trzy złote medale wygrywając bieg na 200 metrów i skok w dal oraz wraz z koleżankami w biegu rozstawnym na 4 × 100 metrów[12]. Miesiąc później na igrzyskach olimpijskich w Tokio wywalczyła srebrne medale w skoku w dal i biegu na 200 metrów, a wraz z Teresą Ciepły, Haliną Górecką i Ewą Kłobukowską poprawiając rekord świata (czasem 43,69) zdobyła złoto w sztafecie sprinterskiej[1]. Rok później zdobyła w Budapeszcie trzy medale uniwersjady[13], a w 1966 także w stolicy Węgier wywalczyła cztery (w tym trzy złote) krążki mistrzostw Europy[14]. W 1968 w Meksyku podczas igrzysk olimpijskich zwyciężyła w biegu na 200 metrów poprawiając czasem 22,58 rekord świata oraz zdobyła brąz na dystansie 100 metrów[1]. W biegu rozstawnym 4 × 100 metrów Polki zgubiły pałeczkę (ostatecznie dobiegły do mety, nie awansując do finału) – w efekcie manipulacji medialnych i wydarzeń związanych z Marcem 1968 roku Szewińska stała się w związku z tym wydarzeniem obiektem ataków antysemickich[7][15]. Wstawił się za nią w „Ekspresie Wieczornym” znany felietonista Wiech[potrzebny przypis]. Zimą 1969 zdobyła w Belgradzie trzy medale lekkoatletycznych europejskich igrzysk halowych[1]. W związku z ciążą opuściła sezon letni 1969, a w 1970 po urodzeniu syna Andrzeja wystartowała w uniwersjadzie w Turynie, odpadając już w półfinale biegu na 100 metrów[16]. Zimą 1971 stanęła na podium halowych mistrzostw Europy w skoku w dal[17]. Latem 1971 na mistrzostwach Europy w Helsinkach zdobyła brązowy medal w biegu na 200 metrów[14]. W sylwestra z 1971 na 1972, podczas zgrupowania w Zakopanem, doznała kontuzji (skręcenie kostki lewej nogi), przez co musiała zrezygnować ze startów w skoku w dal[7]. Podczas igrzysk olimpijskich w Monachium zdobyła brązowy medal w biegu na 200 metrów i dotarła do półfinałów rywalizacji na dystansie 100 metrów[1]. Tuż za podium, na czwartym miejscu, zakończyła start w biegu na 60 metrów podczas halowych mistrzostw Europy w Rotterdamie[1], a rok później na halowym czempionacie zdobyła brąz w biegu na 60 metrów[17]. Od jesieni 1973 rozpoczęła starty w biegu na 400 metrów[7]. W sezonie letnim 1974 trzy medale (w tym dwa złote w biegach na 100 i 200 metrów) podczas mistrzostw Europy w Rzymie[14]. Na początku marca w Katowicach rozegrano halowe mistrzostwa Europy, w których Szewińska zdobyła brązowy medal w biegu na 60 metrów[18]. Na igrzyskach olimpijskich w Montrealu w 1976 zdobyła złoty medal, ustanawiając czasem 49,29 nowy rekord świata[1]. Dwukrotnie zdobywała brązowe medale mistrzostw Europy w Pradze (1978)[14]. Podczas swojego ostatniego olimpijskiego startu – na igrzyskach olimpijskich w Moskwie w 1980 – dotarła do półfinału biegu na 400 metrów[1].

Po zakończeniu kariery sportowej

Po zakończeniu w 1980 kariery sportowej rozpoczęła działalność w szeregu organizacji. Od 1980 do 2009 zasiadała w Zarządzie Polskiego Związku Lekkiej Atletyki (w latach 1997–2009 była prezesem PZLA)[1]. W latach 1982–1989 była członkiem Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego[19]. W 1984 została wybrana do Komitetu Kobiecego International Association of Athletics Federations (IAAF), w 1995 do Rady European Athletics Association[1]. Od 2005 do 2009 i ponownie od 2011 zasiada w Radzie IAAF (Międzynarodowego Stowarzyszenia Federacji Lekkoatletycznych)[1][20]. Była wiceprezesem Polskiego Komitetu Olimpijskiego, a od 1998 również członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego[1]. W 2005 była członkiem wyborczego Komitetu Honorowego Lecha Kaczyńskiego[21]. Po aferze finansowej w 2009, nie ubiegała się o reelekcję na stanowisku Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki[22].

Jako przedstawiciel Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego była członkiem Komisji Koordynacyjnej sprawdzającej stan przygotowań do igrzysk olimpijskich w Atenach (2004), Londynie (2012) oraz Tokio (2020)[23].

Była członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku[24].

Życie prywatne

W 1967 wyszła za mąż za Sławomira Szewińskiego (znanego również pod imieniem Janusz), także sportowca - biegającego na 400 metrów przez płotki (później jej fotografa)[21]. Ich synami są:

Zmarła 29 czerwca 2018, w Centralnym Szpitalu Klinicznym Ministerstwa Obrony Narodowej przy ul. Szaserów w Warszawie, po długiej walce z chorobą nowotworową[25]. Miała 72 lata[26].

Nagrody i wyróżnienia

W 1974 została wybrana w plebiscycie agencji prasowej United Press International najlepszą sportswoman świata, wygrała wówczas także doroczny plebiscyt Track & Field Athlete of the Year[1]. Czterokrotnie wygrywała Plebiscyt Przeglądu Sportowego na 10 Najlepszych Sportowców Polski (łącznie dziewięciokrotnie w dziesiątce), siedmiokrotnie triumfowała w rankingu Złote Kolce[1]. W 1981 została wybrana do International Jewish Sports Hall of Fame – międzynarodowej galerii sław sportowców pochodzenia żydowskiego[27]. W 1984 otrzymała tytuł „Sportowiec 40-lecia PRL”. W plebiscycie „Polityki”, „Przeglądu Sportowego” i „Tempa” została uznana w 1998 za postać numer 1 w polskim sporcie XX wieku. W 2005 Rada Miasta Bydgoszczy nadała jej tytuł honorowego obywatela Bydgoszczy. 29 września 2007 została uhonorowana doktoratem honoris causa przez Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku. Otrzymała również Medal Kalos Kagathos (w 1994) przyznawany wybitnym sportowcom, którzy odnieśli sukces również poza sportem[1]. W 2009 nadano jej tytuł Honorowego Prezesa Polskiego Związku Lekkiej Atletyki[28] oraz w plebiscycie z okazji 90-lecia PZLA wybrano ją najlepszą polską lekkoatletką w biegach na 200 i 400 metrów[29]. W 2012 została włączona do IAAF Hall of Fame[30], była też członkiem International Jewish Sports Hall of Fame.

W Pułtusku znajduje się publiczna szkoła podstawowa jej imienia.

10 września 2014 została honorową obywatelką Sopotu[31], 20 września 2014 Pułtuska[32], a 26 marca 2015 Zgierza.

Odznaczenia

Osiągnięcia

Irena Kirszenstein w 1964
Rok Impreza Miejsce Konkurencja Lokata Wynik
1964 Europejskie igrzyska juniorów Polska Warszawa bieg na 200 metrów 1. miejsce 23,5
1964 Europejskie igrzyska juniorów Polska Warszawa sztafeta 4 × 100 metrów 1. miejsce 46,6
1964 Europejskie igrzyska juniorów Polska Warszawa skok w dal 1. miejsce 6,19
1964 Igrzyska olimpijskie Japonia Tokio sztafeta 4 × 100 metrów 1. miejsce 43,69
1964 Igrzyska olimpijskie Japonia Tokio bieg na 200 metrów 2. miejsce 23,13
1964 Igrzyska olimpijskie Japonia Tokio skok w dal 2. miejsce 6,60
1965 Uniwersjada Budapeszt bieg na 100 metrów 1. miejsce 11,3
1965 Uniwersjada Budapeszt bieg na 200 metrów 1. miejsce 23,5
1965 Uniwersjada Budapeszt sztafeta 4 × 100 metrów 2. miejsce 46,1
1965 Półfinał pucharu Europy Lipsk sztafeta 4 × 100 metrów 1. miejsce 45,0
1965 Półfinał pucharu Europy Lipsk skok w dal 1. miejsce 6,35
1965 Finał pucharu Europy Kassel sztafeta 4 × 100 metrów 1. miejsce 44,9
1965 Finał pucharu Europy Kassel skok w dal 2. miejsce 6,33
1966 Mistrzostwa Europy Budapeszt bieg na 200 metrów 1. miejsce 23,1
1966 Mistrzostwa Europy Budapeszt sztafeta 4 × 100 metrów 1. miejsce 44,49
1966 Mistrzostwa Europy Budapeszt skok w dal 1. miejsce 6,55
1966 Mistrzostwa Europy Budapeszt bieg na 100 metrów 2. miejsce 11,5
1967 Finał pucharu Europy Kijów bieg na 100 metrów 1. miejsce 11,2
1967 Finał pucharu Europy Kijów bieg na 200 metrów 1. miejsce 23,0
1968 Igrzyska olimpijskie Meksyk Meksyk bieg na 200 metrów 1. miejsce 22,58
1968 Igrzyska olimpijskie Meksyk Meksyk bieg na 100 metrów 3. miejsce 11,19
1968 Igrzyska olimpijskie Meksyk Meksyk sztafeta 4 × 100 metrów eliminacje 53,02
1968 Igrzyska olimpijskie Meksyk Meksyk skok w dal el. – 16. miejsce 6,19
1969 Europejskie igrzyska halowe Belgrad bieg na 50 metrów 1. miejsce 6,4
1969 Europejskie igrzyska halowe Belgrad skok w dal 1. miejsce 6,38
1969 Europejskie igrzyska halowe Belgrad sztafeta 1+2+3+4 okrążenia 2. miejsce 4:53,2
1970 Uniwersjada Włochy Turyn bieg na 100 metrów eliminacje 12,3
1971 Halowe mistrzostwa Europy Sofia skok w dal 2. miejsce 6,56
1971 Halowe mistrzostwa Europy Sofia bieg na 60 metrów 4. miejsce 7,5
1971 Mistrzostwa Europy Finlandia Helsinki bieg na 200 metrów 3. miejsce 23,32
1971 Mistrzostwa Europy Finlandia Helsinki skok w dal 5. miejsce 6,62
1971 Mistrzostwa Europy Finlandia Helsinki bieg na 100 metrów 6. miejsce 11,6
1972 Halowe mistrzostwa Europy Francja Grenoble bieg na 50 metrów 6. miejsce 6,39
1972 Igrzyska olimpijskie Monachium bieg na 200 metrów 3. miejsce 22,74
1972 Igrzyska olimpijskie Monachium bieg na 100 metrów półfinał 11,54
1973 Halowe mistrzostwa Europy Holandia Rotterdam bieg na 60 metrów 4. miejsce 7,35
1974 Halowe mistrzostwa Europy Szwecja Göteborg bieg na 60 metrów 3. miejsce 7,20
1974 Mistrzostwa Europy Włochy Rzym bieg na 100 metrów 1. miejsce 11,13
1974 Mistrzostwa Europy Włochy Rzym bieg na 200 metrów 1. miejsce 22,51
1974 Mistrzostwa Europy Włochy Rzym sztafeta 4 × 100 metrów 3. miejsce 43,48
1974 Mistrzostwa Europy Włochy Rzym sztafeta 4 × 400 metrów 4. miejsce 3:26,4
1975 Halowe mistrzostwa Europy Polska Katowice bieg na 60 metrów 3. miejsce 7,26
1975 Półfinał pucharu Europy Lüdenscheid bieg na 100 metrów 1. miejsce 11,23
1975 Półfinał pucharu Europy Lüdenscheid bieg na 200 metrów 1. miejsce 22,96
1975 Półfinał pucharu Europy Lüdenscheid sztafeta 4 × 100 metrów 2. miejsce 43,94
1975 Półfinał pucharu Europy Lüdenscheid sztafeta 4 × 400 metrów 1. miejsce 3:29,2
1975 Finał pucharu Europy Francja Nicea bieg na 100 metrów 3. miejsce 11,26
1975 Finał pucharu Europy Francja Nicea bieg na 200 metrów 2. miejsce 22,84
1975 Finał pucharu Europy Francja Nicea bieg na 400 metrów 1. miejsce 50,50
1975 Finał pucharu Europy Francja Nicea sztafeta 4 × 100 metrów 4. miejsce 43,82
1976 Igrzyska olimpijskie Kanada Montreal bieg na 400 metrów 1. miejsce 49,29
1977 Halowe mistrzostwa Europy San Sebastián bieg na 60 metrów eliminacje 7,42
1977 Półfinał pucharu Europy Szwecja Sztokholm bieg na 100 metrów 1. miejsce 11,38
1977 Półfinał pucharu Europy Szwecja Sztokholm bieg na 200 metrów 1. miejsce 22,92
1977 Półfinał pucharu Europy Szwecja Sztokholm sztafeta 4 × 100 metrów 1. miejsce 43,63
1977 Finał pucharu Europy Finlandia Helsinki bieg na 100 metrów 3. miejsce 11,26
1977 Finał pucharu Europy Finlandia Helsinki bieg na 200 metrów 1. miejsce 22,71
1977 Puchar świata Düsseldorf bieg na 200 metrów 1. miejsce 22,77
1977 Puchar świata Düsseldorf bieg na 400 metrów 1. miejsce 49,52
1977 Puchar świata Düsseldorf sztafeta 4 × 400 metrów 2. miejsce 3:25,8
1978 Mistrzostwa Europy Czechosłowacja Praga bieg na 400 metrów 3. miejsce 50,40
1978 Mistrzostwa Europy Czechosłowacja Praga sztafeta 4 × 400 metrów 3. miejsce 3:26,76
1978 Mistrzostwa Europy Czechosłowacja Praga sztafeta 4 × 100 metrów 5. miejsce 43,83
1978 Puchar Narodów Japonia Tokio bieg na 400 metrów 1. miejsce 50,97
1978 Puchar Narodów Japonia Tokio sztafeta 4 × 100 metrów 3. miejsce 43,95
1979 Półfinał pucharu Europy Holandia Sittard bieg na 100 metrów 3. miejsce 11,3
1979 Półfinał pucharu Europy Holandia Sittard bieg na 200 metrów 3. miejsce 22,94
1979 Półfinał pucharu Europy Holandia Sittard sztafeta 4 × 100 metrów 2. miejsce 44,21
1979 Finał pucharu Europy Włochy Turyn bieg na 100 metrów 6. miejsce 11,39
1979 Finał pucharu Europy Włochy Turyn bieg na 200 metrów 5. miejsce 22,94
1979 Finał pucharu Europy Włochy Turyn bieg na 400 metrów 3. miejsce 51,27
1979 Finał pucharu Europy Włochy Turyn sztafeta 4 × 400 metrów 6. miejsce 3:31,25
1979 Puchar świata Kanada Montreal bieg na 400 metrów 3. miejsce 51,15
1980 Igrzyska olimpijskie Moskwa bieg na 400 metrów półfinał 53,13

Ranking światowy Track & Field News

  • 1964 – 2. miejsce na 200 m; 2. miejsce w skoku w dal
  • 1965 – 2. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 2. miejsce w skoku w dal: 6. miejsce w pięcioboju
  • 1966 – 2. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
  • 1967 – 1. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
  • 1968 – 3. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 6. miejsce w skoku w dal
  • 1969 – 6. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m; 1. miejsce w skoku w dal
  • 1971 – 7. miejsce na 100 m; 3. miejsce na 200 m; 5. miejsce w skoku w dal
  • 1972 – 10. miejsce na 100 m; 3. miejsce na 200 m; 9. miejsce w skoku w dal
  • 1973 – 3. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m
  • 1974 – 1. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
  • 1975 – 3. miejsce na 100 m; 2. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
  • 1976 – 4. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m
  • 1977 – 8. miejsce na 100 m; 1. miejsce na 200 m; 1. miejsce na 400 m; 3. miejsce na 400 m pł
  • 1978 – 5. miejsce na 200 m; 3. miejsce na 400 m
  • 1979 – 8. miejsce na 200 m; 4. miejsce na 400 m

Rekordy

Rekordy świata

W czasie swojej kariery Irena Szewińska 10 razy poprawiała rekordy świata[42].

Konkurencja Rezultat Data Miejsce Uwagi
Bieg na 100 metrów 11,1 1965-07-09 9 lipca 1965(dts) Czechosłowacja Praga pomiar ręczny
Bieg na 100 metrów 11,20 1968-10-14 14 października 1968(dts) Meksyk Meksyk pomiar elektroniczny
Konkurencja Rezultat Data Miejsce Uwagi
Bieg na 200 metrów 22,7 1965-08-08 8 sierpnia 1965(dts) Polska Warszawa pomiar ręczny
Bieg na 200 metrów 22,58 1968-10-18 18 października 1968(dts) Meksyk Meksyk pomiar elektroniczny
Bieg na 200 metrów 22,21 1974-06-13 13 czerwca 1974(dts) Poczdam
Konkurencja Rezultat Data Miejsce Uwagi
Bieg na 400 metrów 49,9 1974-06-22 22 czerwca 1974(dts) Polska Warszawa pomiar ręczny
Bieg na 400 metrów 49,75 1976-06-22 22 czerwca 1976(dts) Polska Bydgoszcz pomiar elektroniczny
Bieg na 400 metrów 49,29 1976-07-29 29 lipca 1976(dts) Kanada Montreal
Konkurencja Rezultat Data Miejsce Uwagi
Sztafeta 4 × 100 metrów 44,6 1964-10-20 20 października 1964(dts) Japonia Tokio pomiar ręczny
Sztafeta 4 × 100 metrów 43,6 1964-10-21 21 października 1964(dts) Japonia Tokio pomiar ręczny

Rekordy życiowe

Poniższa tabela prezentuje rekordy życiowe Ireny Szewińskiej w konkurencjach stadionowych[1][43].

Konkurencja Rezultat Data Miejsce Uwagi
Bieg na 100 metrów 10,9
11,13		 1974-06-29 29 czerwca 1974(dts)
1974-09-03 3 września 1974(dts)		 Polska Warszawa
Włochy Rzym		 pomiar ręczny
pomiar elektroniczny
Bieg na 200 metrów 22,21 1974-06-13 13 czerwca 1974(dts) Poczdam
Bieg na 300 metrów 35,4
35,70		 1976-07-29 29 lipca 1976(dts)
1975-07-04 4 lipca 1975(dts)		 Kanada Montreal
Wielka Brytania Londyn		 pomiar ręczny
pomiar elektroniczny
Bieg na 400 metrów 49,28 1976-07-29 29 lipca 1976(dts) Kanada Montreal rekord Polski
Bieg na 80 metrów przez płotki 10,8 1965-07-24 24 lipca 1965(dts) Polska Spała
Bieg na 100 metrów przez płotki 14,0 1969-05-17 17 maja 1969(dts) Włochy Rzym
Bieg na 400 metrów przez płotki 56,62 1977-09-24 24 września 1977(dts) Hanower
Skok w dal 6,67 1968-08-27 27 sierpnia 1968(dts) Polska Warszawa
Skok wzwyż 1,68 1966-09-11 11 września 1966(dts) Włochy Bari
Pięciobój lekkoatletyczny 4705 pkt. 1965-06-06 6 czerwca 1965(dts) Polska Warszawa

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Janusz Rozum, Daniel Grinberg, Zbigniew Jonik, Henryk Kurzyński, Leszek Luftam, Stefan Pietkiewicz, Tadeusz Wołejko: 90 lat polskiej lekkoatletyki 1919–2009. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2009. ISBN 978-83-902509-9-1.
  2. ↑ a b c M.P. z 1999 r. nr 6, poz. 68.
  3. ↑ a b Irena Szewinska-Kirszenstein. ESPN. [dostęp 24 stycznia 2014]. (ang.).
  4. ↑ Zbigniew Łojewski, Tadeusz Wołejko: Historia Spotkań Międzypaństwowych Reprezentacji Polski – część I: Seniorki. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, maj 1979.
  5. ↑ Henryk Kurzyński, Leszek Luftman, Janusz Rozum, Maciej Rychwalski, Andrzej Socha: Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1922–2011. Konkurencje kobiece. Bydgoszcz: Komisja Statystyczna PZLA, 2011.
  6. ↑ Irena Szewińska. [w:] web.archive.org [on-line]. iaaf.org. [dostęp 24 stycznia 2014]. (ang.).
  7. ↑ a b c d e Adam Klein: Rozmowa z Ireną Szewińską. bieganie.pl. [dostęp 24 stycznia 2014].
  8. ↑ Irena Szewińska – rozmowa o dzieciństwie – MagazynBieganie.pl – NAJLEPSZA strona biegania!, „MagazynBieganie.pl – NAJLEPSZA strona biegania!”, 18 kwietnia 2014 [dostęp 2018-06-29] (pol.).
  9. ↑ Szewińska (Kirszenstein) Irena. Polski Komitet Olimpijski. [dostęp 23 stycznia 2014].
  10. ↑ Jerzy Szymonek, Janusz Rozum: Osiągnięcia Polskiej Lekkiej Atletyki w 40-leciu PRL. Rzut oszczepem mężczyzn. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 1984.
  11. ↑ Złoci Polacy – Irena Szewińska. pekin.onet.pl. [dostęp 24 stycznia 2014].
  12. ↑ European Junior Championships 1964. wjah.co.uk. [dostęp 2016-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-31)]. (ang.).
  13. ↑ World Student Games (Women). gbrathletics. [dostęp 24 stycznia 2014]. (ang.).
  14. ↑ a b c d European Athletics Championships (Women). gbrathletics. [dostęp 24 stycznia 2014]. (ang.).
  15. ↑ Artur Łukasiewicz: Marzec ’68 w naszym regionie minął spokojnie. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2010-02-28].
  16. ↑ Universiade Torino ’70. Turyn: Mario Gros / Tomasone & C., 1972.
  17. ↑ a b European Indoor Championships (Women). gbrathletics. [dostęp 24 stycznia 2014]. (ang.).
  18. ↑ Maciej Jałoszyński: Nieco historii, czyli 40 lat od Katowic do Sopotu. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
  19. ↑ Patrycja Bukalska, Michał Olszewski: Pisarz z zakrystii. Tygodnik Powszechny. [dostęp 24 stycznia 2014].
  20. ↑ Janusz Rozum: Irena Szewińska członkiem Rady IAAF. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
  21. ↑ a b Wojciech Kukliński: Irena Szewińska: Rozumiem problemy zawodników. Głos Szczeciński. [dostęp 24 stycznia 2014].
  22. ↑ Szewińska jak Listkiewicz: nie kandyduje! Świetna wiadomość. sportfan.pl. [dostęp 24 stycznia 2014].
  23. ↑ Maciej Jałoszyński: Tokio 2020: Irena Szewińska ekspertem MKOl. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
  24. ↑ Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista. dziennik.pl, 2015-03-16. [dostęp 2015-03-21].
  25. ↑ Irena Szewińska nie żyje, „Sport.pl” [dostęp 2018-06-29] (pol.).
  26. ↑ Nie żyje Irena Szewińska. Miała 72 lata, „Przegląd Sportowy”, 30 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-29] (pol.).
  27. ↑ Irena Kirszenstein-Szewińska. jewishsports.net. [dostęp 24 stycznia 2014]. (ang.).
  28. ↑ 90-lecie PZLA: Uroczysta Gala w siedzibie PKOl. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
  29. ↑ Plebiscyt 90-lecia PZLA – laueatki. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
  30. ↑ Maciej Jałoszyński: Irena Szewińska w IAAF Hall of Fame. Polski Związek Lekkiej Atletyki. [dostęp 24 stycznia 2014].
  31. ↑ Irena Szewińska honorową obywatelką Sopotu. „To dla mnie wielki zaszczyt”.
  32. ↑ Pani Irena Szewińska Honorowym Obywatelem Miasta Pułtuska.
  33. ↑ M.P. z 2016 r. poz. 576.
  34. ↑ Sześcioro zasłużonych w służbie państwu i społeczeństwu. prezydent.pl, 3 maja 2016. [dostęp 2016-05-03].
  35. ↑ M.P. z 2014 r. poz. 656.
  36. ↑ Odznaczenia dla medalistów olimpijskich i trenerów. prezydent.pl, 3 kwietnia 2014. [dostęp 3 kwietnia 2014].
  37. ↑ Who is Who w Polsce. Cz. 2. Wyd. II. Zug: Hübners blaues Who is Who, 2003, s. 4266
  38. ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 342. ISBN 83-223-2073-6.
  39. ↑ Irena Szewińska wyróżniona w Senegalu
  40. ↑ SENEGAL : Lamine Diack et sa bande devant le Palais de la République
  41. ↑ Irena Szewińska odebrała Japoński Order Wschodzącego Słońca. eurosport.onet.pl, 31 stycznia 2017. [dostęp 31 stycznia 2017].
  42. ↑ Encyklopedia (statystyczna) polskiej lekkiej atletyki: 1919-1994. Warszawa: PZLA, 1994. ISBN 83-902509-0-X.
  43. ↑ IAAF: Irena SZEWIŃSKA | Profile [online], iaaf.org [dostęp 2018-06-30].

Linki zewnętrzne

Mistrzynie olimpijskie w biegu na 200 m
Mistrzynie olimpijskie w biegu na 400 m
Mistrzynie Europy w biegu na 100 metrów
Mistrzynie Europy w biegu na 200 metrów
Mistrzynie Europy w skoku w dal

Portal:Lekkoatletyka

Halowe mistrzynie Europy w biegu na 60 metrów

Portal:Lekkoatletyka

  1. ↑ a b c d e W latach 1967–1969, 1972 i 1981 zawodniczki rywalizowały na dystansie 50 metrów.
Prezesi Polskiego Związku Lekkiej Atletyki
Polscy medaliści na Letnich Igrzyskach Olimpijskich Tokio 1964
Złoto
Indywidualnie
Drużynowo
Srebro
Indywidualnie
Drużynowo
Brąz
Indywidualnie
Drużynowo

Flaga olimpijska

Polscy medaliści na Letnich Igrzyskach Olimpijskich Meksyk 1968
Złoto
Indywidualnie
Srebro
Indywidualnie
Brąz
Indywidualnie
Drużynowo

Flaga olimpijska

Polscy medaliści na Letnich Igrzyskach Olimpijskich Monachium 1972
Złoto
Indywidualnie
Drużynowo
Srebro
Indywidualnie
Drużynowo
Brąz
Indywidualnie
Drużynowo

Flaga olimpijska

Polscy medaliści na Letnich Igrzyskach Olimpijskich Montreal 1976
Złoto
Indywidualnie
Drużynowo
Srebro
Indywidualnie
Drużynowo
Brąz
Indywidualnie
Drużynowo

Flaga olimpijska

Sportowiec roku w Europie (Ankieta PAP)
Zwycięzcy plebiscytu „Przeglądu Sportowego” na najlepszego polskiego sportowca roku
Członkowie IAAF Hall of Fame

Portal:Lekkoatletyka

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Irena_Szewińska&oldid=53827453”