Kościół św. Mikołaja w Sławkowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół św. Mikołaja
w Sławkowie
1246/81 z dnia 3.07.1981 r.[1]
kościół dekanalny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Sławków

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Podwyższenia Krzyża Świętego w Sławkowie

Wezwanie

św. Mikołaja

Położenie na mapie Sławkowa
Mapa konturowa Sławkowa, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Mikołajaw Sławkowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Mikołajaw Sławkowie”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Mikołajaw Sławkowie”
Położenie na mapie powiatu będzińskiego
Mapa konturowa powiatu będzińskiego, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Mikołajaw Sławkowie”
Ziemia50°17′56″N 19°23′31″E/50,298889 19,391944

Kościół św. Mikołaja, zwany potocznie kościołem sławkowskim – jeden z zabytków miasta Sławkowa (województwo śląskie), kościół dekanalny.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Data powstania kościoła, wiązana z fundacją bpa krakowskiego Pełki (1204), obecnie odrzucana, dotyczy być może wcześniejszego kościoła. Obecny kościół został zbudowany między latami 1255-1265 w stylu przejściowym między romańskim a gotyckim[2]. Fundatorem kościoła przypuszczalnie był biskup Jan Prandota, co potwierdzają też nawiązania prezbiterium kościoła do świątyń zakonu dominikanów[2]. Z tego okresu zachowało się ceglane prezbiterium. Na tylnej fasadzie znajdują się ozdobne pasy z cegieł a w górnej części ściany cegły ułożone są na ukos, tworząc fryz arkadowy. Fryz znajdujący się na prezbiterium jest bardzo podobny do fryzu na romańskim kościele Dominikanów w Sandomierzu. Prezbiterium zamyka pojedyncza, prosta ściana, co było charakterystyczne dla gotyckich świątyń wznoszonych przez zakony żebracze: franciszkanów i dominikanów.

Architektura[edytuj | edytuj kod]

W środku prezbiterium znajduje się sklepienie krzyżowo-żebrowe. Malowidła ścienne znajdujące się w nawie głównej pozwalają na datowanie jej na 1 połowę XIV wieku.

Spośród zabytków sepulkarnych uwagę zwraca:

  • renesansowa kamienna płyta nagrobna starosty sławkowskiego Sebastiana Nyskowskiego (zm. 1603), przedstawiająca postać mężczyzny zakutego w zbroję
  • marmurowa płyta epitafijna dedykowana proboszczowi sławkowskiemu Franciszkowi Miernickiemu (zm. 1839)[3].
  • trzy ołtarze oraz pomnik przyścienny Kajetana Sołtyka wykonane zostały przez Wojciecha Rojowskiego.

Galeria[edytuj | edytuj kod]


Przyroda[edytuj | edytuj kod]

Kościół w Sławkowie
kod: PLH240048
specjalny obszar ochrony siedlisk
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Położenie

Kościół św. Mikołaja w Sławkowie

Powierzchnia

1,45 ha[4][5]

Na strychu kościoła znajduje się największa w Polsce (licząca ok. 500 sztuk) kolonia rozrodcza nocka orzęsionego[6]. Zlokalizowany tam został specjalny obszar ochrony siedlisk sieci Natura 2000 "Kościół w Sławkowie"[4]. Obszar obejmuje powierzchnię 1,45 ha[4][5]. Teren wyznaczony został w celu zabezpieczenia populacji zagrożonego wymarciem nocka orzęsionego Myotis emarginatus[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-21].
  2. a b Piotr Pajor, Kościół parafiany w Sławkowie – zapomniana fundacja biskupa Prandoty? [w:] Działalność fundacyjna biskupów krakowskich, red. M. Walczak, Kraków 2016 [online] [dostęp 2018-05-11] (ang.).
  3. M. Kornecki, Z dziejów sztuki i kultury materialnej, w: F. Kiryk (red.), Dzieje Sławkowa, Kraków 2001, s. 579-580, 581.
  4. a b c d Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 3 sierpnia 2023 r. w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Kościół w Sławkowie (PLH240048) (Dz.U. z 2023 r. poz. 1878)
  5. a b NATURA 2000 - STANDARD DATA FORM: PLH240048 [online], natura2000.eea.europa.eu [dostęp 2023-09-09].
  6. K. Sachanowicz: Największa w Polsce kolonia nietoperzy – nocków orzęsionych – na strychu kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i Świętego Mikołaja w Sławkowie. [dostęp 2021-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Tadeusz Szydłowski: Pomniki architektury epoki piastowskiej w województwach krakowskim i kieleckim, Gebethner i Wolf, Kraków 1928, s. 89-91.