Émile Faguet

Émile Faguet

Data i miejsce urodzenia	17 grudnia 1847 La Roche-sur-Yon
Data i miejsce śmierci	7 czerwca 1916 Paryż
Odznaczenia

Émile Faguet (ur. 17 grudnia 1847 w La Roche-sur-Yon, zm. 7 czerwca 1916) – francuski pisarz i krytyk literacki, publicysta, historyk myśli politycznej.

Życiorys

Urodził się w La Roche-sur-Yon, lecz dorastał i pobierał nauki w Paryżu. Studiował w École normale supérieure w Paryżu. Przez pewien czas pracował jako nauczyciel gimnazjalny w La Rochelle i Bordeaux. Obronił doktorat z literatury i rozpoczął pracę jako nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Paryskim specjalizujący się w historii literatury. W 1897 uzyskał tytuł profesora. Od 1900 był członkiem Akademii Francuskiej (zajmował fotel 3).

Został odznaczony medalem Legii Honorowej w klasie Oficera Zmarł 7 czerwca 1916 w Paryżu, a jego zwłoki pochowane zostały na cmentarzu Montparnasse.

Działalność

Krytyka literacka

Faguet jest autorem monografii Voltaire’a (1894), Gustave Flauberta (1899), André Chéniera (1902), Émile Zoli (1903) oraz cyklów studiów na temat literatury XVII, XVIII i XIX wieku. Napisał także wiele prac na temat dramatu klasycystycznego i romantycznego (Corneille, 1885), liberalizmu, pacyfizmu oraz feminizmu.

Filozofia

Jest również autorem dziesięciotomowego wywodu filozoficznego pt. Dziesięć przykazań miłości zdradzającego racjonalizm myśli autora. Dzieło na język polski częściowo przełożył Antoni Lange (tomy: Kochaj samego siebie, Kochaj kobietę, Kochaj rodzinę (ojca matkę i dzieci), Przyjaźń, Kochaj ojczyznę, Kochaj starców; nie przetłumaczono na język polski: Kochaj pracę, Kochaj prawdę, Kochaj obowiązki, Bóg).

Myśl polityczna

W późniejszym okresie swojego życia Faguet zajął się również filozofią polityczną. Uznawany jest za autora schyłkowego liberalizmu klasycznego, krytykującego wiele z elementów tej doktryny, m.in. wiarę w postęp, nadmierny indywidualizm, opieranie praw człowieka na prawie naturalnym, ograniczenie ingerencji państwa w sferę autonomii jednostek. Dopuszczał możliwość ograniczenia przez państwo podstawowych praw i wolności (np. wolność prasy czy zrzeszeń) w imię bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. . Był również krytycznie nastawiony wobec demokracji, wskazując, że nie wszyscy obywatele nadają się do rządzenia, a ustrój ten promuje przeciętniactwo i niekompetencje.

Publikacje

• 1883 De Aurelii Prudentii Clementis Carminibus Lyricis;
• 1883 La Tragédie Française au XVIe Siècle;
• 1885 Corneille;
• 1889 La Fontaine;
• 1889–1891 Notes sur le Théatre Contemporain, (3 tomy);
• 1891 Politiques et Moralistes du XIXe Siècle;
• 1895 Voltaire;
• 1897 Cours de Poésie Française de l'Université de Paris;
• 1898 Drame Ancien, Drame Moderne;
• 1899 Questions Politiques;
• 1899 Flaubert;
• 1901 Discours de Réception de M. Émile Faguet;
• 1902 André Chénier;
• 1902-1910 Propos Littéraires (5 tomów);
• 1903 Zola;
• 1903 Le Libéralisme
  • (pl) 1909 Liberalizm, tłum. Stefan Natanson
• 1903-1910 Propos de Théâtre (5 tomów);
• 1905 Simplification Simple de l’Orthographe;
• 1905 Pour qu'on Lise Platon;
• 1906 L'Anticléricalisme;
• 1907 Le Socialisme en 1907;
• 1907 Problèmes Politiques du Temps Présent;
• 1908 Le Pacifisme;
• 1909 Discussions Politiques;
• 1910 La Démission de la Morale;
• 1909–1910 Les Dix Commandements (10 tomów):
  • De l'Amour de Soi
    • (pl) 1911 Dziesięć przykazań miłości (1) Kochaj samego siebie, tłum. Antoni Lange
  • De l'Amour.
    • (pl) 1911 Dziesięć przykazań miłości (2) Kochaj kobietę, tłum. Antoni Lange
  • De la Famille.
    • (pl) 1912 Dziesięć przykazań miłości (3) Kochaj rodzinę, tłum. Antoni Lange
  • De l'Amitié.
    • (pl) 1911 Dziesięć przykazań miłości (4) Przyjaźń, tłum. Antoni Lange
  • La Patrie.
    • (pl) 1912 Dziesięć przykazań miłości (9) Kochaj ojczyznę, tłum. Antoni Lange
  • De la Vieillesse.
    • (pl) 1912 Dziesięć przykazań miłości (10) Kochaj starców, tłum. Antoni Lange
  • De la Profession.
  • De la Vérité.
  • Le Devoir.
  • De Dieu.
• 1910 Études Littéraires;
• 1910 Madame de Sévigné;
• 1910 Le Féminisme;
• 1910 Les Amies de Rousseau;
• 1910 Rousseau Contre Molière;
• 1910–1911 Culte de L'incompetence
  • (pl) 1922 Kult niekompetencji, tłum. Zygmunt Nowina
• 1911 Vie de Rousseau;
• 1911 En Lisant les Beaux Vieux Livres;
• 1911 La Poésie Française;
• 1911 Les Préjugés Nécessaires;
• 1912 Rousseau Penseur;
• 1912 Rousseau Artiste;
• 1912 La Prose Française;
• 1912 Ce que Disent les Livres;
• 1912 L’Art de Lire;
• 1913 De l'Idée de Patrie;
• 1914 Monseigneur Dupanloup: Un Grand Évêque;
• 1914 En Lisant Molière;
• 1921 Chansons d'un Passant.

Bibliografia przedmiotowa

• KrystynaK. Chojnicka KrystynaK., Faguet Émile, [w:] MichałM. Jaskólski (red.), Słownik historii doktryn politycznych, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1999, s. 156-157 .