İsmail Gaspıralı

İsmail Gaspıralı

Data urodzenia	20 marca 1851
Data śmierci	24 września 1914
Zawód, zajęcie	pedagog

Uczestnicy I Kongresu Rosyjskich Muzułmanów, 1905 r. W środkowym rzędzie, oznaczony cyfrą 3, Ismail Gaspirali

Pogrzeb Ismaila Gaspiraliego, 1914 r.

İsmail Gaspıralı (Gasprinski) (20 marca 1851 – 24 września 1914) - krymskotatarski intelektualista, pedagog, wydawca i polityk. Jeden z pierwszych w Imperium Rosyjskim, który działał na rzecz edukacji i reform społecznych wśród społeczności tureckich i muzułmańskich.

Życiorys

Gaspıralı, którego nazwisko pochodzi od miasta Gaspra, skąd wywodził się jego ojciec, urodził się we wsi Uchuköy w pobliżu Bakczysaraju. Pochodził z rodziny szlacheckiej; odebrał staranną edukację.

Realizował swoje plany głównie dzięki założonej przez siebie i syna, w 1883 roku gazecie Tercüman. W swoich publikacjach wzywał do zjednoczenia ludów tureckich i ich modernizacji na wzór europejski. Główną rolę w procesie modernizacji przyznawał powszechnej edukacji. Krytykował klerykalny model edukacji, który według niego zbyt duży nacisk kładł na sprawy religii.

Był również pomysłodawcą gazety przeznaczonej dla kobiet Alem-i Nisvan, którą redagowała jego córka Şefiqa oraz gazetki dla dzieci. Swoją siostrę, Pembe Bolatukową, zachęcił do założenia szkoły dla dziewcząt w Bakczysaraju.

Był jednym z organizatorów I Wszechrosyjskiego Kongresu Muzułmańskiego oraz jednym z założycieli i przywódców partii Unia Muzułmańska (İttifaq âl-Möslimin), skupiającej muzułmańskich intelektualistów w Rosji.

Nagrody

Order Medżydów IV klasy

Order Lwa i Słońca III i IV klasy

Order Korony (Buchara) - złoty, III klasa

Brązowy Medal Rosyjskiego Stowarzyszenia Technicznego w Petersburgu

Jedna z ulic w Kijowie została nazwana jego imieniem i nazwiskiem.