50°25′46″N 16°21′36″E/50,429444 16,360000Łężyce (województwo dolnośląskie)
| ||
 Kościół św. Marii Magdaleny | ||
| Rodzaj miejscowości | wieś | |
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo | dolnośląskie | |
| Powiat | kłodzki | |
| Gmina | Szczytna | |
| Wysokość | 560-750 m n.p.m. | |
| Liczba ludności (III 2011) | 369[1] | |
| Strefa numeracyjna | 74 | |
| Kod pocztowy | 57-340 | |
| Tablice rejestracyjne | DKL | |
| SIMC | 0855925 | |
Położenie na mapie gminy Szczytna   Łężyce | ||
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  Łężyce | ||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  Łężyce | ||
Położenie na mapie Polski  Łężyce | ||
| 50°25′46″N 16°21′36″E/50,429444 16,360000
| ||
Łężyce (niem. Friedersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Szczytna[2].
Spis treści
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Łężyce to duża wieś łańcuchowa leżąca na południowo zachodnich zboczach Narożnika, na granicy Gór Stołowych i Wzgórz Lewińskich, na wysokości 560-750 m n.p.m.[3]
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Łężyce powstały w XIII lub na początku XIV wieku jako część państwa homolskiego[4]. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1330 roku, a kolejna z roku 1401 w której figurują one pod nazwą Lussicz[4]. Po upadku państwa homolskiego Łężyce zostały włączone do królewszczyzny, a w 1650 roku kupił je i przyłączył do klucza dóbr w Szczytnej Isaias von Sachs[4]. Pod koniec XVIII wieku właścicielami wsi została rodzina Stillfriedów[4]. W XIX wieku dzięki obfitości ziem uprawnych Łężyce były typową wsią rolniczą[4]. W drugiej połowie XIX wieku w sąsiedztwie miejscowości powstał kamieniołom, w którym jeszcze po 1945 roku wydobywano piaskowiec[4]. Na terenie wyrobiska nazwanego Skałami Puchacza znajduje się punkt widokowy[4].
Do 1945 miejscowość należała do Niemiec i nazywała się Friedersdorf. Stacjonował tutaj batalion pionierów pancernych o tej samej nazwie.
Za część wsi, pod potoczną nazwą Łężyce Górne, uważa się współcześnie zanikłą niemal całkowicie wieś Łężno (niem. Friedrichsberg), położoną na wysokości 780–790 m n.p.m. W początku XX wieku liczyła ona 32 budynki zamieszkałe przez 160 osób[5]. Inną zanikłą (w latach 60. XX wieku) częścią wsi były Młyny (niem. Mühlhäuser), położone nad brzegami Kamiennego Potoku i Mostowej Wody (niem. Brückenwasser) na wysokości 550–600 m n.p.m. i zamieszkiwane na początku XX wieku przez 117 osób, co było maksymalnym stanem zaludnienia tej osady. Ze wsi pozostał jeden budynek opuszczonego gospodarstwa oraz ruiny młyna, istniejącego w tym miejscu od początków XVIII wieku[6].
Jako kolonia Łężyc założona została w 1707 inna opuszczona dziś miejscowość o nazwie Góra Anny (niem. Annaberg). Pomimo formalnej przynależności gospodarczo zawsze była ona mocniej związana była z bliżej położonym Batorowem oraz ze Szczytną. W 1840 r. zamieszkiwało ją 31 osób, a w pierwszych latach XX w. wieś liczyła zaledwie 12 budynków (łącznie mieszkalnych i gospodarskich). Pewne ożywienie zaobserwowano w drugiej połowie XVIII w., kiedy na wzniesieniu między Górą Anny a Batorowem wzniesiono kaplicę i wybudowano kalwarię, a trasą tą prowadziła jedna z dróg pielgrzymkowych do sanktuarium w Wambierzycach. Mimo to Góra Anny nie rozwinęła się jako miejscowość turystyczna, a po II wojnie światowej została opuszczona przez mieszkańców[7].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest[8]:
- kościół pomocniczy pw. św. Marii Magdaleny z 1694 roku, z wieżą przebudowaną w 1860 roku[4]. Jest to skromna barokowa budowla z zachowanym wyposażeniem wnętrza z około 1740 roku takim jak: ołtarz główny, dwa ołtarze boczne i ambona[4]. Najcenniejszym zabytkiem w kościele jest drewniana polichromowana rzeźba Madonny z XV wieku[4].
Inne zabytki:
- dawny dwór i folwark położone w dolnej części wsi[3].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Karłów – Narożnik - Kopa Śmierci – Skały Puchacza - Łężyce - Duszniki-Zdrój – Schronisko PTTK „Pod Muflonem” – Biesiec - Schronisko PTTK „Jagodna” (Przełęcz Spalona)[3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2013-03-7].
- ↑ a b c Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 157-159. ISBN 83-7005-301-7.
- ↑ a b c d e f g h i j Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 374. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Agnieszka Latocha „Śladami dawnego osadnictwa w Sudetach. Łężno w Górach Stołowych”, „Sudety” nr 6/2012.
- ↑ Agnieszka Latocha „Śladami dawnego osadnictwa w Sudetach. Młyny (Mühlhäuser) w Górach Stołowych”, „Sudety” nr 8/2012.
- ↑ Agnieszka Latocha „Śladami dawnego osadnictwa w Sudetach. Góra Anny (Annaberg)”, „Sudety” nr 9/2012.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 83. [dostęp 29 sierpnia 2012].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-301-7
| |||||||||||||||||
