Łysiec (obwód iwanofrankiwski)
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Rejon | |||||
Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
Nr kierunkowy |
+380 3436 | ||||
Kod pocztowy |
77455 | ||||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego | |||||
Położenie na mapie Ukrainy | |||||
48°52′18″N 24°36′17″E/48,871667 24,604722 |
Łysiec (ukr. Лисець) – osiedle typu miejskiego w rejonie tyśmienickim obwodu iwanofrankiwskiego, założone w 1652 r.
W 1989 liczyło 2963 mieszkańców[2]. W 2013 liczyło 2959 mieszkańców[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Słownik geograficzny Królestwa Polskiego mylnie podaje, iż przybyła ze Śląska rodzina Telefusów herbu Łabędź, za opuszczone tam dobra, otrzymała od króla Polski Władysława Jagiełły dobra Łysiec w ziemi halickiej, w rzeczywistości otrzymała ona dobra na Podolu, m. in: Czelejów, Kumaszów i Łysiec[4].
W 1669 r. Andrzej Potocki ufundował parafię rzymskokatolicka w Łyścu. Osiedlili się tu także ormiańscy uciekinierzy z Podola, zajętego w 1672 r. przez Turcję. Ok. 1728 r. powstała parafia ormiańskokatolicka, która w 1777 r. połączyła się z parafią łacińską. Pierwszy drewniany kościół Łyścu zniszczył pożar w 1779 r. Na jego miejscu zbudowano nowy, który w 1830 r. także spłonął. W latach 1834 ‒ 1853 wniesiono kolejny, murowany, który stał się wspólnym kościołem parafialnym dwóch obrządków katolickich – ormiańskiego i łacińskiego. Inicjatorami jego budowy był hr. Rudolf Stadion, właściciel Łyśca, oraz proboszcz Dominik Barącz. Kościół ze względu na znajdujące się w nim cudowny Obraz Matki Bożej Łysieckiej stał się miejscem licznych pielgrzymek i uroczystości[5][6][7].
W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Łysiec w powiecie stanisławowskim województwa stanisławowskiego.
W 1921 r. miasteczko liczyło 266 budynków mieszkalnych (zagród) i 1560 mieszkańców, w tym 916 Rusinów, 359 Polaków, 275 Żydów i 10 Niemców. W 1931 r. liczba zagród wzrosła do 375, a mieszkańców do prawie 2 tys. W czasie II wojny światowej nacjonaliści ukraińscy z UPA zamordowali 23 osoby, w tym komendanta miejscowej policji ukraińskiej, który sprzyjał Polakom[8].
Po wojnie Polacy i Ormianie zostali wysiedleni. Ostatni proboszcz w Łyścu, ks. Józef Magierowski, wywiózł obraz Matki Bożej Łysieckiej na do Starych Budkowic k. Opola, a duszpasterz ormiański ks. Kazimierz Roszko umieścił go w głównym ołtarzu kościoła św. Trójcy w Gliwicach[9].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- obronny zamek otoczony okopami i fosą z wodą
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - murowany, otynkowany, wzniesiony w I poł. XIX w. na planie zbliżonym do krzyża łacińskiego, z prostokątną nawą trójprzęsłową, prezbiterium oraz przylegającymi do niego zakrystią i skarbcem. Poświęcony w 1854 r., konsekrowany w 1883 r. Przy kościele znajdowała się kaplica pw. św. Grzegorza Oświeciciela, ufundowaną przez Jakuba Krzysztofowicza. Po II wojnie światowej kościół przebudowano na kinoteatr, burząc kaplicę św. Grzegorza. W 1998 r. odzyskała go parafia rzymskokatolicka, odbudowując i przywracając do kultu. W 2001 r. w 100. rocznicę śmierci abp. Izaaka Isakowicza, pochodzącego z Łyśca, w kościele odbyły się tu uroczystości z udziałem Nersesa Bedrosa XIX, ormiańskokatolickiego patriarchy z Bejrutu[10][11].
Urodzeni
[edytuj | edytuj kod]W miejscowości tej urodził się Izaak Mikołaj Isakowicz - arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego, społecznik, filantrop, pisarz, teolog, polski patriota, oraz Samuel Cyryl Stefanowicz - arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego, polski społecznik, filantrop, teolog.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.37
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
- ↑ Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. V, hasło: Łysiec 1.) miasteczko
- ↑ Prace remontowo-konserwatorskie kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Łyścu (Ukraina). Etap I Polonika [online], Polonika [dostęp 2022-11-13] (pol.).
- ↑ Pielgrzymka Stanisławowian do Łyśca - Wspomnienia - Stanisławów Kresy [online], stanislawow.net [dostęp 2022-11-13] .
- ↑ Łysiec, [w:] Krzysztof Bąkała , Tadeusz Skoczek (red.), Ormianie Semper Fidelis. W drodze ku Niepodległości, Warszawa: Muzeum Niepodległości, 2018, s. 112-113, ISBN 978-83-65439-48-2 .
- ↑ Henryk Komański , Szczepan Siekierka, Eugeniusz Różański , Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939–1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 490, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661 .
- ↑ Majowa wędrówka szlakiem sanktuariów maryjnych Ukrainy: Cudowny obraz Matki Bożej Łysieckiej [online], niedziela.pl [dostęp 2022-11-13] (pol.).
- ↑ Elżbieta Łysakowska , Kościoły Archidiecezji Lwowskiej - ŁYSIEC [online], ordynariat.ormianie.pl [dostęp 2022-11-13] (pol.).
- ↑ Łysiec [online], www.rkc.lviv.ua [dostęp 2022-11-13] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Łysiec na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
- Łysiec 1.) miasteczko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 860 .