Ścierwnik
|
||
| Neophron percnopterus[1] | ||
| (Linnaeus, 1758) | ||
 |
||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | szponiaste | |
| Rodzina | jastrzębiowate | |
| Podrodzina | orłosępy | |
| Plemię | Gypaetini | |
| Rodzaj | Neophron[2] Savigny, 1809 |
|
| Gatunek | ścierwnik | |
| Synonimy | ||
|
||
| Podgatunki | ||
|
||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | ||
 |
||
| Zasięg występowania | ||
 Przybliżony zasięg występowania: całoroczny obszar lęgowy |
||
Ścierwnik[5], ścierwnik biały[6], białosęp[7] (Neophron percnopterus) – gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), jedyny przedstawiciel rodzaju Neophron[5][8]. Zamieszkuje w zależności od podgatunku[8][3]:
- Neophron percnopterus ginginianus – Nepal i Indie.
- Neophron percnopterus majorensis – Wyspy Kanaryjskie[9].
- Neophron percnopterus percnopterus – południową Europę po Azję Środkową i Indie oraz północną Afrykę i Arabię. Na południu sięga do Tanzanii i Angoli, a na zachodzie osiąga Wyspy Kanaryjskie i Wyspy Zielonego Przylądka. Do Polski zalatuje wyjątkowo. Znanych jest 9 wiosenno-letnich obserwacji (głownie maj-sierpień), z czego ostatnia pochodzi z 28 kwietnia 2015 roku (nad Puszczą Knyszyńską)[10].
- Cechy gatunku
- Dorosłe osobniki brudnobiałe z czarnymi lotkami. Przód głowy i wole nagie, skóra żółta. Dziób ciemny, nogi żółte. Młode całe brązowe. N. percnopterus ginginianus jest mniejszy i ma żółty dziób.
- Wymiary średnie
- dł. ciała ok. 54-70 cm[11]
rozpiętość skrzydeł 146–175 cm[11]
masa ciała 1600-2400 g[11] - Biotop
- Góry, tereny otwarte i osiedla ludzkie.
- Gniazdo
- Na półce skalnej, w załomach budynków (w tym egipskich piramid).
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając dwa jaja w marcu lub maju (populacje europejskie).
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są przez okres 42 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po 70–90 dniach.
- Pożywienie
- Padlina i odchody zwierząt. Potrafi rozbijać strusie jaja, obrzucając je kamieniami.
- Ochrona
- Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[12].
Galeria zdjęć[edytuj]
_in_Hyderabad,_AP_W_IMG_7542.jpg)
_at_Bharatpur_I_IMG_5366.jpg)
Zobacz też[edytuj]
Przypisy
- ↑ Neophron percnopterus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Neophron, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 30 grudnia 2010]
- ↑ a b Egyptian Vulture (Neophron percnopterus) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 29 grudnia 2010].
- ↑ BirdLife International 2015, Neophron percnopterus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2016-1 [dostęp 2016-10-26] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Gypaetini Bonaparte, 1831 (Wersja: 2016-02-21). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2016-10-26].
- ↑ Ścierwnik biały (pol.). PWN: słownik języka polskiego. [dostęp 2015-10-26].
- ↑ Białosęp (pol.). PWN: słownik języka polskiego. [dostęp 2015-10-26].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker (red.): New World vultures, Secretarybird, kites, hawks & eagles (ang.). IOC World Bird List: Version 6.4. [dostęp 2016-10-26].
- ↑ José A Donázar, César J. Palacios, Laura Gangoso, Olga Ceballos, Marı́a J. González, Fernando Hiraldo. Conservation status and limiting factors in the endangered population of Egyptian vulture (Neophron percnopterus) in the Canary Islands. „Biological Conservation”. 107 (1), s. 89-97, 2002. DOI: 10.1016/S0006-3207(02)00049-6 (ang.).
- ↑ Krzysztof Grochal, Michał Polakowski. Ścierwnik NEOPHRON PERCNOPTERUS nowym gatunkiem na Nizinie Północnopodlaskiej. „Kulon”. 20, s. 124-127, 2015 (pol.).
- ↑ a b c J. Orta, G. M. Kirwan, D. A. Christie: Egyptian Vulture (Neophron percnopterus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2015. [dostęp 2015-01-07]. (ang.)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. Nr 220, poz. 2237)
Bibliografia[edytuj]
- Tajemnice zwierząt: Ptaki drapieżne Europy. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1991. ISBN 83-7023-149-7.
