Śląskie Zakłady Mechaniczno-Optyczne OPTA

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Śląskie Zakłady Mechaniczno-Optyczne OPTA
Ilustracja
Dawna siedziba OPTY przy ul. Słonecznej 4 w Katowicach, fot. 2010
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Siedziba

Katowice

Data założenia

1930 (15 września 1948)

Data likwidacji

12 października 2006 (zakończenie postępowania upadłościowego)

Forma prawna

przedsiębiorstwo państwowe

Zatrudnienie

747 (1989 r.)[1]

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „Śląskie Zakłady Mechaniczno-Optyczne OPTA”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Śląskie Zakłady Mechaniczno-Optyczne OPTA”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Śląskie Zakłady Mechaniczno-Optyczne OPTA”
Ziemia50°16′31,1″N 19°01′20,8″E/50,275306 19,022444

Śląskie Zakłady Mechaniczno-Optyczne OPTA[2] (wariant pisowni: Opta[1][3]) – polskie przedsiębiorstwo produkujące sprzęt optyczny i precyzyjny, z siedzibą w Katowicach[2], w dzielnicy Wełnowiec[4], istniejące od 15 września 1948 roku do 12 października 2006 roku[5], kiedy to zakończono postępowanie upadłościowe[3].

Historia[edytuj | edytuj kod]

IWOKA[edytuj | edytuj kod]

Zakład, który poprzedzał przedsiębiorstwo OPTA rozpoczął działalność w 1930 roku[1] pod nazwą IWOKA (wariant pisowni: Iwoka[6]). Jej założycielem był Austriak, dyplomowany optyk Johann Wyk[4][7]. Prowadził on także sklep ze swoimi okularami przy ul. św. Jana w Katowicach[4].

IWOKA produkowała okulary, szkła powiększające, części do mikroskopów itp.[6] Część produkcji była przeznaczana na eksport[8].

W 1936 przedsiębiorstwo zdobyło złoty medal na Wystawie Higieny w Warszawie[8]. Projektantem siedziby przedsiębiorstwa przy obecnej ul. Iłłakowiczówny był polski architekt Karol Schayer[9].

Po II wojnie światowej zakład objęto zarządem państwowym jako „IWOKA” Optyczno-Mechaniczne Zakłady (1946)[10].

OPTA[edytuj | edytuj kod]

Budynek Izby Celnej w Katowicach, dawna nieruchomość OPTY, fot. 2011
Okulary przeciwsłoneczne OPW-200 Laura 80 marki OPTA, przed 1990
Busola AK marki OPTA z futerałem, około 1974

15 września 1948 zarządzeniem ministra przemysłu i handlu powołano państwowe przedsiębiorstwo o nazwie Śląskie Zakłady Mechaniczno-Optyczne, podlegające nadzorowi Zjednoczenia Przemysłu Precyzyjnego i Optycznego w Warszawie. Jako przedmiot działalności zakładów ustalono produkcję „okularów, szkła okularowego i innych urządzeń precyzyjno-optycznych”[11]. Później zmieniono nazwę na Śląskie Zakłady Mechaniczno-Optyczne OPTA[12]. Na przełomie lat 1948–1949 spłonęła główna hala produkcyjna, odbudowano ją na wiosnę 1952 roku jako pięciokondygnacyjny budynek o powierzchni 50 × 25 metrów[6]. OPTA dysponowała łącznie dwoma zakładami w Wełnowcu[1].

W 1960 zakłady opatentowały urządzenie do szlifowania i polerowania szkieł okularowych (patent nr 44977)[13].

W 1968 produkcja wyniosła[2]:

Produkowano również sprzęt oftalmiczny dla optyków i gabinetów okulistycznych[2]. 14,1% produkcji w tym czasie było przeznaczane na eksport[2].

W 1977 zakłady zamontowały holenderski sprzęt do produkcji soczewek kontaktowych i rozpoczęły ich produkcję jako pierwsze przedsiębiorstwo w Polsce[14].

W 1986 zakłady opatentowały „sposób i układ oporowego wykonywania węzłów lutowniczych, zwłaszcza w produkcji okularowych opraw metalowych”[15].

Około 1989 zatrudnienie wynosiło 747 osób[1].

W 1991 OPTA i Essilor International utworzyły spółkę joint venture o nazwie Essilor Polonia. W 1993 roku Essilor International wykupił wszystkie udziały w spółce Essilor Polonia, tym samym przejmując ją w całości[16].

Zakłady zostały postawione w stan upadłości w 1999; 12 października 2006 zakończono postępowanie upadłościowe[5].

Tradycje OPTY kontynuowała firma Opta-Save s.c., zajmująca się głównie produkcją okularów ochronnych, której siedziba mieściła się również przy ul. Słonecznej 4[17].

Po zakładach pozostał niedokończony budynek przy ulicy Słonecznej 34 w Katowicach. W 2011 wykonano jego adaptację na siedzibę Izby Celnej w Katowicach[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]