Śledziowate

Śledziowate
	Clupeidae
	Cuvier, 1817
	; Śledź oceaniczny (Clupea harengus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Podgromada	nowopłetwe
Infragromada	doskonałokostne
Nadrząd	śledziopodobne
Rząd	śledziokształtne
Rodzina	śledziowate
	Typ nomenklatoryczny
	Clupea Linnaeus, 1758
Synonimy
	Clupes Cuvier, 1817; Leptocephala Goldfuss, 1820; Clupeae Jarocki, 1822; Clupeoides Schinz, 1822; Clupeidae Bonaparte, 1831; Hyperlophinae Ogilby, 1897;
	Clupes Cuvier, 1817; Leptocephala Goldfuss, 1820; Clupeae Jarocki, 1822; Clupeoides Schinz, 1822; Clupeidae Bonaparte, 1831; Hyperlophinae Ogilby, 1897;
Rodzaje
	7 rodzajów – zobacz opis w tekście
	7 rodzajów – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Śledziowate^[7] (Clupeidae) – rodzina ryb śledziokształtnych (Clupeiformes), głównie morskich, obejmująca między innymi śledzie, szproty, sardynki, sardynele i sardynopsy. Są to ryby użytkowe o bardzo dużym znaczeniu gospodarczym, zajmują czołowe miejsce w światowym rybołówstwie.

Występowanie

Wody całego świata, głównie przybrzeżne wody morskie pomiędzy 70° N a 60° S. Większość śledziowatych to gatunki morskie, nieliczne są słodkowodne lub dwuśrodowiskowe. W Morzu Bałtyckim występuje sałaka (podgatunek śledzia atlantyckiego), aloza, parposz i szprot.

Cechy charakterystyczne

Ciało wydłużone, od zaokrąglonego do silnie spłaszczonego, o długości od 2 do 75 cm. Śledziowate są bardzo sprawnymi, zwrotnymi pływakami zdolnymi przemierzać znaczne przestrzenie. Pojedyncza, mała płetwa grzbietowa ułożona jest pośrodku grzbietu, płetwy brzuszne znajdują się w pobliżu linii podstawy płetwy grzbietowej, płetwa ogonowa jest głęboko wcięta. U niektórych gatunków płetwa grzbietowa i płetwy brzuszne nie występują. Linia boczna u większości gatunków jest niewidoczna, u niektórych występuje tylko na pierwszych łuskach za głową. Łuski cykloidalne. Ubarwienie srebrne z ciemniejszym grzbietem. Żywią się planktonem, a większe osobniki drobnymi rybami. Pływają najczęściej w ławicach, czasami bardzo dużych.

Znaczenie gospodarcze

Śledziowate zajmują pierwsze miejsce w światowych połowach rybołówstwa. Są wykorzystywane przede wszystkim z powodu mięsa nadającego się do użytku w stanie świeżym, wędzonym, po zamrożeniu lub zasoleniu, w postaci konserw i marynat. Poza tym są wykorzystywane w przetwórstwie rybnym. Do gatunków o największym znaczeniu gospodarczym należą śledź atlantycki, śledź pacyficzny, sardynki i szprot.

Klasyfikacja

Do rodziny należą następujące rodzaje^[8]:

Clupea Linnaeus, 1758
Ethmidium Thompson, 1916 – jedynym przedstawicielem jest Ethmidium maculatum (Valenciennes, 1847)
Hyperlophus Ogilby, 1892
Potamalosa Ogilby, 1897 – jedynym przedstawicielem jest Potamalosa richmondia (Macleay, 1879)
Ramnogaster Whitehead, 1965
Sprattus Girgensohn, 1846
Strangomera Whitehead, 1965 – jedynym przedstawicielem jest Strangomera bentincki (Norman, 1936) – śledź chilijski^[9]

Rodzaje wymarłe:

†Chasmoclupea
†Erichalcis

Zobacz też

Uwagi

↑ Oryginalna pisownia nazwy rodziny.
↑ Definiacja taksonu nie opiera się na nazwie rodzajowej.
↑ Typ nomenklatoryczny: Hyperlophus Ogilby, 1892.

Przypisy

↑ ^a ^b G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 2: Les reptiles, les poissons, les mollusques, et les annélides. Paris: Chez Déterville, s. 171. (fr.).
↑ G.A. Goldfuss: Handbuch der Zoologie. Cz. 2. Nürnburg: Johann Leonhard Schrag, 1820, s. v, 12. (niem.).
↑ F. Jarocki: Zoologiia czyli Zwiérzętopismo ogólne podług náynowszego systematu ułożone. T. 4: Ryby. Warszawa: Drukarnia Łątkiewicza, 1822, s. 27, 47. (pol.).
↑ H.R. Schinz: Das Thierreich, eingetheilt nach dem Bau der Thiere als Grundlage ihrer Naturgeschichte und der vergleichenden Anatomie von den Herrn Ritter von Cuvier. Cz. 2: Reptilien, Fische, Weichthiere, Ringelwürmer. Stuttgart und Tübingen: in der J.G. Cotta’schen Buchhandlung, 1821, s. 292. (niem.).
↑ Ch.-L. Bonaparte. Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. „Giornale Arcadico di Scienze Lettere ed Arti”, s. 161, 182, 1831. (wł.).
↑ J.D. Ogilby. New genera and species of Australian fishes. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. 22 (1), s. 69, 1897. (ang.).
↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 4 lutego 2025 [dostęp 2025-02-08] (ang.).
↑ FishBase.org. fishbase.sinica.edu.tw. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. za: Edward Jackowski. Nazewnictwo ryb [nazwy naukowe, polskie i angielskie]. „Magazyn Przemysłu Rybnego”. 6, 2001. ISSN 1428-362X. (pol.).

Bibliografia

Froese, R. & D. Pauly: Family Clupeidae - Herrings, shads, sardines, menhadens. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org, 2008. [dostęp 2009-03-22]. (ang.).
Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.

[2] Oryginalna pisownia nazwy rodziny.

[3] Definiacja taksonu nie opiera się na nazwie rodzajowej.

[8] Typ nomenklatoryczny: Hyperlophus Ogilby, 1892.

[cuv-1] G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 2: Les reptiles, les poissons, les mollusques, et les annélides. Paris: Chez Déterville, s. 171. (fr.).

[gol-4] G.A. Goldfuss: Handbuch der Zoologie. Cz. 2. Nürnburg: Johann Leonhard Schrag, 1820, s. v, 12. (niem.).

[jar-5] F. Jarocki: Zoologiia czyli Zwiérzętopismo ogólne podług náynowszego systematu ułożone. T. 4: Ryby. Warszawa: Drukarnia Łątkiewicza, 1822, s. 27, 47. (pol.).

[sch-6] H.R. Schinz: Das Thierreich, eingetheilt nach dem Bau der Thiere als Grundlage ihrer Naturgeschichte und der vergleichenden Anatomie von den Herrn Ritter von Cuvier. Cz. 2: Reptilien, Fische, Weichthiere, Ringelwürmer. Stuttgart und Tübingen: in der J.G. Cotta’schen Buchhandlung, 1821, s. 292. (niem.).

[bon-7] Ch.-L. Bonaparte. Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. „Giornale Arcadico di Scienze Lettere ed Arti”, s. 161, 182, 1831. (wł.).

[ogi-9] J.D. Ogilby. New genera and species of Australian fishes. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. 22 (1), s. 69, 1897. (ang.).

[Nikolski-10] G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[cof-11] RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 4 lutego 2025 [dostęp 2025-02-08] (ang.).

[12] FishBase.org. fishbase.sinica.edu.tw. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. za: Edward Jackowski. Nazewnictwo ryb [nazwy naukowe, polskie i angielskie]. „Magazyn Przemysłu Rybnego”. 6, 2001. ISSN 1428-362X. (pol.).

[1]

[a]

[b]

[2]

[3]

[4]

[5]

[c]

[6]

[7]

[8]

[9]