Ślepiec mały

Ślepiec mały
	Nannospalax leucodon
	(Nordmann, 1840)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	ślepcowate
Podrodzina	ślepce
Rodzaj	Nannospalax
Gatunek	ślepiec mały
Synonimy
	Spalax typhlus leucodon Nordmann, 1840; Spalax typhlus hungaricus Nehring, 1898; Spalax monticola Nehring, 1898; Spalax dolbrogeae G.S. Miller, 1903; Spalax monticola hellenicus Méhely, 1909; Spalax monticola turcicus Méhely, 1909; Spalax monticola hercegovinensis Méhely, 1909; Spalax monticola syrmiensis Méhely, 1909; Spalax monticola serbicus Méhely, 1909; Spalax hungaricus transsylvanicus Méhely, 1909; Spalax monticola insularis O. Thomas, 1917; Spalax monticola thermaicus Hinton, 1920; Spalax leucodon peloponnesiacus Ondrias, 1966; Spalax leucodon thessalicus Ondrias, 1966;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; brak danych
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ślepiec mały^[17] (Nannospalax leucodon) – gatunek ssaka z podrodziny ślepców (Spalacinae) w obrębie rodziny ślepcowatych (Spalacidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Ślepiec mały występuje na obszarach wschodnich Węgrzech, południowo-zachodniej Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Kosowa, południowo-wschodniej Albanii, Macedonii Północnej, Bułgarii, Grecji (w tym północno-wschodnie Wyspy Egejskie od Samotraki i Limnos) oraz europejskiej części Turcji^[18].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1840 roku fiński zoolog Alexander von Nordmann nadając mu nazwę Spalax typhlus leucodon^[2]. Holotyp pochodził z pobliżu Odessy, w Ukrainie^[19].

N. leucodon należy do podrodzaju Mesospalax^[18]. Różnorodność genetyczna populacji N. leucodon wydaje się być mniejsza niż obserwowana u innych gatunków z rodzaju Nannospalax, ale pobieranie próbek ograniczono do zachodniej części jego zasięgu występowania^[18]. Ocena granic gatunków będzie prawdopodobnie wymagała połączenia danych dotyczących kariotypów z filogenetyką molekularną, ponieważ dane morfologiczne wydają się mieć ograniczone zastosowanie^[18]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[18].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Nannospalax: gr. ναννος nannos „karzeł”; rodzaj Spalax Güldenstädt, 1770 (ślepiec)^[20].
leucodon: gr. λευκος leukos „biały”^[21]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”^[22].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 150–240 mm, brak widocznego zewnętrznego ogona; masa ciała 162–504 g^[23].

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Ślepce żyją w rozbudowanych norach z licznymi komorami, połączonymi chodnikami. Kopią je nie tylko kończynami, lecz głównie zębami, pomagając sobie przy tym głową. Pokarm zdobywają pod ziemią. Żywią się cebulami, korzeniami i bulwami, niekiedy jednak odważają się wyjść na powierzchnię, gdzie zjadają trawę, nasiona, a nawet owady.

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Na początku wiosny samica po ciąży trwającej około 4 tygodni rodzi od 2 do 4 młodych^[16].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Nannospalax leucodon, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b A. von Nordmann: Catalogue raisonné des mammifères de la faune pontique. W: A.N. Demidov: Voyage dans la Russie méridionale et la Crimée, par la Hongrie, la Valachie et la Moldavie. Cz. 3. Paris: E. Bourdin, 1840, s. 34. (fr.).
↑ A. Nehring. Mehrere neue Spalax-Arten. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1897, s. 173, 1897. (niem.).
↑ A. Nehring. Einige Nachträge über die Species der Gattung Spalax. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1898, s. 6, 1898. (niem.).
↑ G.S. Miller. Descriptions of two new mole rats. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 16, s. 161, 1903. (ang.).
↑ Méhely 1909 ↓, s. 100.
↑ Méhely 1909 ↓, s. 105.
↑ Méhely 1909 ↓, s. 129.
↑ Méhely 1909 ↓, s. 133.
↑ Méhely 1909 ↓, s. 140.
↑ Méhely 1909 ↓, s. 159.
↑ O. Thomas. The Spalax of the Grecian Archipelago. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 20, s. 315, 1917. (ang.).
↑ M.A.C. Hinton. Three new Subspecies of Spalax monticola. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninght series. 9, s. 313, 1920. (ang.).
↑ Ondrias 1966 ↓, s. 37.
↑ Ondrias 1966 ↓, s. 39.
↑ ^a ^b B. Kryštufek & G.B.K.& G. Amori B. Kryštufek & G.B.K.& G., Spalax leucodon, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-06] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 231. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 328. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Spalax leucodon. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-06].
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 447, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 123.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 151.
↑ R. Norris: Family Spalacidae (Muroid Mole-rats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 140. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

L. Méhely: Species generis Spalax: A földi kutyák fajai származás-és rendszertani tekintetben. Budapest: A Magyar Tudomos Akada Kiad, 1909, s. 1–353. (węg.).
Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).
J.C. Ondrias. The Taxonomy and Geographical Distribution of the Rodents of Greece. „Säugetierkundliche Mitteilungen”. 14, s. 1–136, 1966. (ang.).

[itis-1] Nannospalax leucodon, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Nordmann-2] A. von Nordmann: Catalogue raisonné des mammifères de la faune pontique. W: A.N. Demidov: Voyage dans la Russie méridionale et la Crimée, par la Hongrie, la Valachie et la Moldavie. Cz. 3. Paris: E. Bourdin, 1840, s. 34. (fr.).

[Nehring1898a-3] A. Nehring. Mehrere neue Spalax-Arten. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1897, s. 173, 1897. (niem.).

[Nehring1898b-4] A. Nehring. Einige Nachträge über die Species der Gattung Spalax. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1898, s. 6, 1898. (niem.).

[Miller-5] G.S. Miller. Descriptions of two new mole rats. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 16, s. 161, 1903. (ang.).

[CITEREFMéhely1909[https://www.biodiversitylibrary.org/page/9405274_100]-6] Méhely 1909 ↓, s. 100.

[CITEREFMéhely1909[https://www.biodiversitylibrary.org/page/9405279_105]-7] Méhely 1909 ↓, s. 105.

[CITEREFMéhely1909[https://www.biodiversitylibrary.org/page/9405303_129]-8] Méhely 1909 ↓, s. 129.

[CITEREFMéhely1909[https://www.biodiversitylibrary.org/page/9405307_133]-9] Méhely 1909 ↓, s. 133.

[CITEREFMéhely1909[https://www.biodiversitylibrary.org/page/9405314_140]-10] Méhely 1909 ↓, s. 140.

[CITEREFMéhely1909[https://www.biodiversitylibrary.org/page/9405333_159]-11] Méhely 1909 ↓, s. 159.

[Thomas-12] O. Thomas. The Spalax of the Grecian Archipelago. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 20, s. 315, 1917. (ang.).

[Hinton-13] M.A.C. Hinton. Three new Subspecies of Spalax monticola. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninght series. 9, s. 313, 1920. (ang.).

[CITEREFOndrias196637-14] Ondrias 1966 ↓, s. 37.

[CITEREFOndrias196639-15] Ondrias 1966 ↓, s. 39.

[iucn-16] B. Kryštufek & G.B.K.& G. Amori B. Kryštufek & G.B.K.& G., Spalax leucodon, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-06] (ang.).

[Cichocki&inni-17] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 231. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-18] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 328. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-19] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Spalax leucodon. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-06].

[Palmer-20] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 447, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=153_123]-21] Jaeger 1944 ↓, s. 123.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=181_151]-22] Jaeger 1944 ↓, s. 151.

[Norris-23] R. Norris: Family Spalacidae (Muroid Mole-rats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 140. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]