Śluza powietrzna Pirs

Pirs

Inne nazwy	Docking Compartment 1
Rakieta nośna	Sojuz-U
Miejsce startu	Bajkonur, Kazachstan
Opis
Komponent stacji	ISS
Typ elementu	śluza
Czas trwania misji
Start	14 września 2001 (23:34 UTC)
Dokowanie	17 września 2001
Koniec misji	26 lipca 2021
Wymiary
Długość	4,91 m
Średnica	2,55 m
Masa całkowita	3580 kg

Pirs (ang. Docking Compartment 1, DC-1) – rosyjska śluza powietrzna wchodząca w latach 2001-2021 w skład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), umożliwiająca przeprowadzanie spacerów kosmicznych bez konieczności wcześniejszej dehermetyzacji głowic modułów Zarja i Zwiezda. Skonstruowana została przez RKK Energia.

Na orbitę, w ramach lotu oznaczonego jako 4 R, Pirs wyniesiony został za pośrednictwem rakiety typu Sojuz-U. Start nastąpił 14 września 2001 o 23:34:55 UTC z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie. 17 września o 01:05 UTC dzięki systemowi napędowemu zapożyczonemu z konstrukcji pojazdów typu Progress-M (kompleks, w skład którego wchodził Pirs w trakcie lotu na stację miał oznaczenie Progress-M-S01), automatycznie zacumował do dolnego, wertykalnego węzła modułu Zwiezda. Po tej operacji część napędowa, która dostarczyła śluzę do portu Zwiezdy, została odstrzelona i już jako niepotrzebna – spłonęła w atmosferze.

Położenie śluzy Pirs w rosyjskim segmencie ISS

Pirs jeszcze na ziemi

Pirs, oprócz funkcji śluzy powietrznej, pełni także rolę portu dla statków załogowych Sojuz i towarowych Progress. Poprzez ten moduł tłoczone jest również paliwo, dostarczane na stację przez rosyjskie statki towarowe.

Pirs, w porównaniu do innych rosyjskich modułów, jest elementem niewielkim. Masa startowa modułu wynosiła 4350 kg, zaś masa na orbicie 3580 kg. Długość modułu to 4,91 m, a maksymalna średnica 2,55 m. Objętość wnętrza modułu wynosi ok. 13 m³. Pirs posiada dwa zewnętrzne luki o średnicy 1 metra, taki rozmiar w zupełności wystarcza do wygodnego opuszczania struktury stacji w rosyjskich kombinezonach klasy Orłan. Luki wyposażone są w okna o średnicy wewnętrznej 228 mm. Wokół luków, zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz modułu, rozmieszczone są poręcze ułatwiające astronautom przechodzenie przez luk.

Pirs ma na wyposażeniu własny system wentylacji, a także pomieszczenie na kombinezony. Natomiast podstawowymi urządzeniami doinstalowanymi na zewnątrz śluzy były 2 dźwigi Strieła. W 2012 oba dźwigi zostały odłączone od Pirsa i przemieszczone do śluzy Poisk (Strieła-1) i modułu Zarja (Strieła-2). Operację tę przeprowadzono, ponieważ Pirs miał ustąpić w 2013 r. miejsca nowemu modułowi MLM Nauka. Po wielu opóźnieniach w budowie, Nauka wystartowała z kosmodromu Bajkonur 21 lipca 2021. Z powodu problemów z nowym modułem, oddokowanie Pirsa zostało przełożone. Pirs został ostatecznie odłączony 26 lipca 2021 o 10:55 UTC, a zdeorbitowany cztery godziny później o 14:51 UTC.

Bibliografia

• ISS: przyszłość na orbicie. iss.astronet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-16)]. (pol.)
• Pirs na stronie RKK Energia (ang. • ros.)

Linki zewnętrzne

• Opis modułu Pirs na stronie NASA (ang.)
• Anatoly Zak, Alain Chabot: Docking Compartment. RussianSpaceWeb.com. [dostęp 2013-03-14]. (ang.).