Śnieżnik (roślina)

Śnieżnik
	; Śnieżnik lśniący
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Podrodzina	Scilloideae
Rodzaj	śnieżnik
	Nazwa systematyczna
	Chionodoxa Boiss.; Diagn. Pl. Orient. ser. 1. 1(5): 61. Oct-Nov 1844
	Typ nomenklatoryczny
	Chionodoxa luciliae
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Śnieżnik (Chionodoxa Boiss.) – rodzaj roślin cebulowych należący do rodziny szparagowatych (Asparagaceae). Należy do niego 6 gatunków występujących w basenie Morza Śródziemnego^[4]. Rośliny z tego rodzaju są włączane do rodzaju cebulica Scilla^[5]^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Niewielka, cienka, brązowa, dorasta do kilkunastu cm wysokości.
Liście: Długie, wąskie, rynienkowate, zielone, zwykle dwa, na przedwiośniu zewnętrzna część zabarwiona na brązowo.
Kwiaty: Zebrane w niewielkie grono liczące od 1 do kilku kwiatów. Okwiat sześciopłatkowy, gwiaździsty, o białym środku. Listki okwiatu lekko odchylają się do tyłu.
Owoce: Torebki zielone, z czasem zmieniają barwę na brązową, w środku kryje się kilka niewielkich, okrągłych, prawie czarnych nasion o średnicy 2–3 mm.
Organy podziemne: Drobna, okrągła i lekko spłaszczona cebulka z grubą warstwą suchej tuniki, jej kolor jest zależny od koloru kwiatów, roślina o srebrnej tunice ma kwiaty białe lub różowe, natomiast te o fioletowej okrywie kwitną na niebiesko.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj tradycyjnie wyróżniany w obrębie rodziny szparagowatych Asparagaceae, od dawna uznawany był za blisko spokrewniony z cebulicą (Scilla), od której zaliczane tu rośliny różnią się połączonymi u nasady listkami okwiatu. Dowodem na pokrewieństwo jest częste powstawanie mieszańców międzyrodzajowych z cebulicą dwulistną nazywanych ×Chionoscilla allenii Nicholson. W niektórych ujęciach systematycznych rodzaj Chionodoxa włączany jest do rodzaju Scilla^[4]. Takie ujęcie potwierdziły badania molekularne, z których wynika, że grupowane tu gatunki zagnieżdżone są we wspólnym kladzie razem z cebulicą dwulistną^[7].

Gatunki (wybór)

śnieżnik lśniący (Chionodoxa luciliae Boiss.) – posiada do 10 kwiatów osadzonych na rdzawobrązowej, cienkiej łodyżce, płatki białe u nasady, niebieskie na końcach. Do odmian należą:
- 'Alba' – kwiaty białe
- 'Pink Giant' – kwiaty różowe
śnieżnik olbrzymi (Chionodoxa gigantea Whittall) – dorasta do 25 cm, kwiaty niebieskie o 4 cm średnicy.
śnieżnik sardeński (Chionodoxa sardensis Barr. et Sudg) – wielkością i kształtem nie różni się od śnieżnika lśniącego, jednak jego kwiaty są całe niebieskie o małym białym oczku.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Kilka gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne.

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Wymagania: Stanowisko słoneczne i cieniste (słabiej rośnie i kwitnie w cieniu). Gleba wilgotna, szczególnie wiosną i jesienią, latem wskazane jest, by była sucha. Preferują ziemię żyzną, wzbogaconą próchnicą, na glebach piaszczystych oraz ciężkich źle rosną i słabo kwitną.
Rozmnażanie: Rośliny należy sadzić we wrześniu lub październiku, na głębokości 4–5 cm. Przed sadzeniem warto przekopać ziemię na głębokość 10 cm i wymieszać ją z nawozem (najlepiej w granulkach, gdyż rośliny cebulowe nie znoszą świeżego obornika). Śnieżniki rozsiewają się po całym ogrodzie (nasiona roznoszą mrówki). Rozmnażają się także za pomocą cebulek przybyszowych, które można rozsadzać.
Pielęgnacja: Przed nadejściem przymrozków przykrywa się miejsce z posadzonymi śnieżnikami kilkucentymetrową warstwą kory lub opadłych liści. Pierwsze pędy ukazują się w połowie marca, a kwiaty na początku kwietnia. Przed kwitnieniem warto rozrzucić wokół roślin trochę nawozu dla wzmocnienia kondycji, która zostanie mocno nadwerężona podczas tworzenia owoców i nasion.

Szkodniki[edytuj | edytuj kod]

Głównym zagrożeniem są nicienie i pędraki, które potrafią całkowicie zniszczyć cebulkę. Duże spustoszenia powoduje także kret, który ryjąc korytarze niszczy kępy. Części nadziemne mogą zostać zaatakowane przez ślimaki, mszyce bądź mączliki. Roślina jest stosunkowo odporna na zalanie, jednak zbyt długo stojąca woda spowoduje, że cebulka w końcu zgnije.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-09-24] (ang.).
↑ ^a ^b Chionodoxa. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. [dostęp 2010-10-11]. (ang.).
↑ ^a ^b J. McNeill: Chionodoxa. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2010-10-11]. (ang.).
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 194, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Chionodoxa Boiss.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-03-05].
↑ ÖzüdoğruÖ. B. ÖzüdoğruÖ., Deniz AygörenD.A. Uluer Deniz AygörenD.A., Burcu Tarıkahya Hacıoğlu & HasanB.T.H.& H. Yıldırım, Phylogeny, biogeography, and character evolution in the genus Scilla s.l. and its close relatives Chionodoxa, Gemicia, Puschkinia, and Prospero (Asparagaceae), „Plant Syst Evol”, 308 (44), 2022, DOI: 10.1007/s00606-022-01835-x [dostęp 2023-01-28] .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-09-24] (ang.).

[ing-3] Chionodoxa. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. [dostęp 2010-10-11]. (ang.).

[america-4] J. McNeill: Chionodoxa. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2010-10-11]. (ang.).

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 194, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[pow-6] Chionodoxa Boiss.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-03-05].

[baris-7] ÖzüdoğruÖ. B. ÖzüdoğruÖ., Deniz AygörenD.A. Uluer Deniz AygörenD.A., Burcu Tarıkahya Hacıoğlu & HasanB.T.H.& H. Yıldırım, Phylogeny, biogeography, and character evolution in the genus Scilla s.l. and its close relatives Chionodoxa, Gemicia, Puschkinia, and Prospero (Asparagaceae), „Plant Syst Evol”, 308 (44), 2022, DOI: 10.1007/s00606-022-01835-x [dostęp 2023-01-28] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]