Śródmieście (Orzesze)
50°08′40″N 18°46′33″E/50,144328 18,775911| Dzielnica Orzesza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| W granicach Orzesza |
1 stycznia 1956[1] |
| SIMC |
0941984 |
Plan Orzesza (Śródmieścia, Centrum)
| |
Położenie na mapie Orzesza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu mikołowskiego  | |
| 50°08′40″N 18°46′33″E/50,144328 18,775911
| |
Orzesze (Śródmieście, Centrum) – historyczna dzielnica Orzesza na jego północnym krańcu. Od zachodu graniczy z Jaśkowicami, natomiast od południa z Zawadą i Zawiścią.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Śródmieście jest terytorialnie tożsame z dawną wsią Orzesze, wzmiankowaną już w XV wieku.
Wieś Orzesze funkcjonowała jako gmina jednostkowa za II Rzeczypospolitej w latach 1922–1939 w powiecie pszczyńskim w woj. śląskim[2]. Została siedzibą gminy zbiorowej Orzesze, utworzonej w grudniu 1945[3] w powiecie pszczyńskim w woj. śląskim (śląsko-dąbrowskim)[4]. Według stanu z 1 stycznia 1946 gmina składała się z 3 gromad: Orzesze, Ornontowice i Zawada[5]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę woj. śląskiego na katowickie[6], a 9 marca 1953 kolejno na woj. stalinogrodzkie[7]. Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 3 gromad: Ornontowice, Orzesze i Zawada[8]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[9].
Gromadę Orzesze z siedzibą GRN w Orzeszu utworzono w powiecie pszczyńskim w woj. stalinogrodzkim, na mocy uchwały nr 21/54 WRN w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad[10] Zawada i Orzesze (z wyłączeniem obrębu Jaśkowice) oraz kolonia Szklarnia z dotychczasowej gromady Ornontowice (obejmująca niektóre parcele z karty 2 obrębu Ornontowice) ze zniesionej gminy Orzesze w tymże powiecie[11]. 13 listopada 1954 (z mocą obowiązująca wstecz od 1 października 1954) gromada weszła w skład nowo utworzonego powiatu tyskiego w tymże województwie[12], gdzie ustalono dla niej 27 członków gromadzkiej rady narodowej[13].
1 stycznia 1956 gromadę Orzesze zniesiono w związku z nadaniem jej statusu osiedla[14]. Wieś Orzesze (Śródmieście) stało się (wraz z Zawadą) integralną częścią Orzesza. 1 stycznia 1956 w związku z nadaniem gromadzie Orzesze statusu osiedla[14]. 31 grudnia 1961 dołączono do niego Jaśkowice[15]. 18 lipca 1962 Orzesze otrzymało status miasta[16].
1 stycznia 1973, wraz z kolejną reformą reaktywującą gminy[17], do Orzesza włączono[18], reaktywowano także gminę Gardawice, obejmującą Gardawice, Królówkę, Mościska, Woszczyce, Zawiść i Zgoń; należące dawniej do gminy Orzesze Ornontowice utworzyły odrębną gminę[19]. 27 maja 1975 zniesiono gminę Gardawice, a jej obszar włączono do Orzesza[20].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz.U. z 1955 r. nr 45, poz. 299 – W związku z nadaniem gromadzie Orzesze statusu osiedla obszar Śródmieścia stał się integralną częścią organizmu urbanistyczngo Orzesze. 18 lipca 1962 Orzesze otrzymało status miasta (Dz.U. z 1962 r. nr 41, poz. 188).
- ↑ Dz. U. Śl. z 1922 r. Nr 13, poz. 43.
- ↑ Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.).
- ↑ Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74).
- ↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255.
- ↑ Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51.
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191.
- ↑ Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
- ↑ Uchwała Nr 21/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu pszczyńskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 54).
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 246.
- ↑ Uchwała Nr 42/246 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pszczynie z 4. X. 1954 w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych powiatu tyskiego (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 8 października 1954 r., Nr. 8, Poz. 43).
- ↑ a b Dz.U. z 1955 r. nr 45, poz. 299.
- ↑ Dz.U. z 1961 r. nr 54, poz. 303.
- ↑ Dz.U. z 1962 r. nr 41, poz. 188.
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312.
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327.
- ↑ Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972, Nr. 12, Poz. 103).
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 88.
