Święta (województwo wielkopolskie)
53°20′12″N 17°04′58″E/53,336667 17,082778
| wieś | |
 Chałupa numer 98 w 1974 roku (obecnie przeniesiona do Złotowa) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
1045[2] |
| Strefa numeracyjna |
67 |
| Kod pocztowy |
77-414[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PZL |
| SIMC |
0534316 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Złotów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu złotowskiego  | |
| 53°20′12″N 17°04′58″E/53,336667 17,082778[1]
| |
| Strona internetowa | |
Święta – (koło Złotowa) wieś krajeńska w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie złotowskim, w gminie Złotów.
Wieś szlachecka, własność wojewody płockiego Piotra Potulickiego, około 1580 roku leżała w powiecie nakielskim województwa kaliskiego[4].
W latach 1954-1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Święta, po jej zniesieniu w gromadzie Złotów. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie pilskim.
Według danych z 1 stycznia 2021 roku wieś liczyła 1045 mieszkańców[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś nazywana często Starą Świętą - jest największą w gminie Złotów. Znana od 1440 roku. Należała do dóbr złotowskich. W XVII wieku i na początku XVIII w. wskutek wojen i epidemii niemal zupełnie wyludniała. Do 1725 r. była zamieszkana wyłącznie przez Polaków, później sprowadzeni zostali do niej koloniści niemieccy. Polska część wsi miała swojego sołtysa, a część niemiecka swojego.
Od 1864 roku istnieje tutaj Ochotnicza Straż Pożarna, pierwsza jednostka strażacka w okolicy. Pod koniec XIX wieku działały w Świętej mleczarnia, dwie cegielnie, kaszarnia i wiatrak, prężnie rozwijało się rzemiosło.
W okresie międzywojennym działał tu Związek Polaków w Niemczech. W 1929 r. otwarto pierwszą szkołę, a jej nauczyciel Józef Horst zginął męczeńską śmiercią z rąk hitlerowców. Jemu poświęcono tablicę pamiątkową, wmurowaną w ścianę budynku szkolnego w 1959 roku (dzisiaj budynek mieszkalny w centrum wsi).
27 lipca 1998 w Świętej utworzono rzymskokatolicką parafię św. Jana Chrzciciela[5].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
We wsi spotkać można szereg chat z XIX wieku, m.in. szachulcowych. Chałupa numer 98 z 1790 r. uchodzi za najstarszą na Ziemi Złotowskiej. Do czasu przeniesienia eksponatów do Muzeum w Złotowie, miała stylowe, dobrze zachowane wnętrze i wyposażenie. Stanowiła filię Muzeum Ziemi Złotowskiej. Chałupa została przeniesiona do Złotowa w okolice promenady. W południowej części wsi między dwoma niewielkimi jeziorami wznosi się Góra Żydowska (130 m n.p.m.) – miejsce kultu pogan, z którego prawdopodobnie wywodzi się nazwa miejscowości. Tutaj też znajduje się murowany korpus wiatraka, tzw. holendra, zbudowanego w 1902 roku.
Osoby urodzone w Świętej[edytuj | edytuj kod]
- Jan Rożeński (1904–1968), działacz oświatowy Pogranicza i Śląska Opolskiego
- Joachim Zdrenka (* 1952), historyk, epigrafik i wykładowca Uniwersytetu Zielonogórskiego
Ze Świętej pochodzą trzej wybitni działacze polonijni z rodziny Maćkowiczów: Jan, Władysław oraz Izydor (1890–1959), późniejszy kierownik V Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138164
- ↑ a b Wieś Święta w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-05-15], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1288 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 251.
- ↑ Święta – Parafia pw. św. Jana Chrzciciela. diecezja.bydgoszcz.pl. [dostęp 2017-05-13].
- Siedziba gminy: miasto Złotów
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
