54°01′32″N 21°13′02″E/54,025556 21,217222Święta Lipka
| Artykuł | 54°1′32″N 21°13′2″E |
| - błąd | 38 m |
| WD | 54°1'31"N, 21°12'58"E |
| - błąd | 38 m |
| Odległość | 83 m |
| ||||
| ||||
| ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  warmińsko-mazurskie
| |||
| Powiat | kętrzyński | |||
| Gmina | Reszel | |||
| Liczba ludności (2011) | 176[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 89 | |||
| Kod pocztowy | 11-407[2] | |||
| Tablice rejestracyjne | NKE | |||
| SIMC | 0487226 | |||
Położenie na mapie gminy Reszel  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego  | ||||
| 54°01′32″N 21°13′02″E/54,025556 21,217222
| ||||
Święta Lipka (niem. Heiligelinde) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Reszel.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Wieś położona jest na Pojezierzu Mrągowskim, w pobliżu znajdują się jeziora Wyrbel i Dejnowa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Kult maryjny w Świętej Lipce[edytuj | edytuj kod]
Znajduje się tam sanktuarium maryjne. Świętolipska bazylika pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny wraz z obejściem krużgankowym i klasztorem to zabytek barokowy.
Początki kultu i pierwsza kaplica[edytuj | edytuj kod]
Początki kultu Matki Boskiej w Świętej Lipce sięgają XIV w. Według ustnie przekazanej informacji, skazaniec więziony w lochach kętrzyńskiego kościoła dzięki natchnieniu Matki Bożej wyrzeźbił w drewnie figurkę Madonny z Dzieciątkiem. Po wykonaniu rzeźby został uwolniony, a swą figurkę zawiesił na lipie przy drodze z Kętrzyna do Reszla. Rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem zasłynęła cudami. Z czasem wokół lipy wybudowano kaplicę; nie wiadomo, jak ona wyglądała. Kaplicę obsługiwali księża krzyżaccy z Kętrzyna.
Najstarszą udokumentowaną informację o Świętej Lipce znaleziono w aktach kapituły płockiej – zapis z 1473 informujący, że ludzie chodzą na odpusty do Prus, nie precyzujący bliżej, czy w Świętej Lipce jest kaplica. Natomiast z przywileju wielkiego mistrza krzyżackiego Johanna von Tieffena z 1491 wydanego dla karczmarza w Świętej Lipce już jednoznacznie wynika, że kaplica tam była. Do Świętej Lipki przybywały wówczas liczne pielgrzymki. Przybył tu także ostatni wielki mistrz krzyżacki w Prusach Zakonnych Albrecht.
Kaplica w Świętej Lipce została zniszczona w czasie reformacji – według napisu w kościele było to w 1524. Aby odstraszyć pielgrzymów, na miejscu kaplicy postawiono szubienicę.
Druga Kaplica Świętolipska[edytuj | edytuj kod]
Dzięki staraniom Stefana Sadorskiego można było przystąpić do odbudowy kaplicy. Jesienią 1618 odsłonięto fundamenty pierwszej kaplicy o wymiarach 40 x 26 stóp. Budowę kaplicy zrealizowano na starych fundamentach w 1619, a uroczystej jej konsekracji dokonał biskup warmiński Szymon Rudnicki w dniu 19 listopada 1619. Na fasadzie kaplicy znalazły się trzy herby: Zygmunta III Wazy, księcia pruskiego Jana Zygmunta i biskupa Szymona Rudnickiego. Odbudowaną kaplicę dzięki Sadorskiemu przekazano pod opiekę jezuitów. Zaginioną cudowną figurkę zastąpił obraz M.B. Świętolipskiej.
Do Świętej Lipki przybywali pielgrzymi nie tylko z Warmii, ale i z dalszych okolic, jak np. Warszawy, Wilna i Lwowa. Znalazł się wśród nich królewicz Jan Kazimierz. Pielgrzymi nie mieścili się w świętolipskiej kaplicy.
Między Świątą Lipką a Reszlem biegnie Trakt pielgrzymkowy z zabytkowym zespołem kapliczek kalwaryjnych i wiekowymi lipami – pomnikami przyrody.
Bazylika Świętolipska[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Święta Lipka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 690.
- Jan Obłąk, Święta Lipka, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn, 1975
- Ireneusz St. Bruski, Sanktuarium Matki Jedności Chrześcijan w Świętej Lipce, Olsztyn 1993
- Jerzy Paszenda, Święta Lipka, Ośrodek Badań Naukowych im Wojciecha Kętrzyńskiego, Olsztyn,1996, ISSN 1233-0396
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wieś Święta Lipka w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2019-11-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Kod pocztowy Święta Lipka •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa, www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-11-05].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- www.Atrakcje.Mazury.pl: Bazylika w Świętej Lipce. Portal z atrakcjami turystycznymi na Mazurach. [dostęp 2018-01-12].
- Święta Lipka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 690.
- Zegar Bazyliki Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce w Katalogu Zegarów Wieżowych. [dostęp 27.07.2019]
| |||||||||||||
