Świętajno (powiat szczycieński)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Świętajno
wieś
Ilustracja
Kościół św. Andrzeja Boboli
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

szczycieński

Gmina

Świętajno

Liczba ludności (2011)

1865[2]

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

12-100, 12-140[3]

Tablice rejestracyjne

NSZ

SIMC

0490145

Położenie na mapie gminy Świętajno
Mapa konturowa gminy Świętajno, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Świętajno”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Świętajno”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Świętajno”
Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego
Mapa konturowa powiatu szczycieńskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Świętajno”
Ziemia53°33′49″N 21°13′18″E/53,563611 21,221667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Świętajno (niem. Altkirchen[4][5], do 1938 r. Schwentainen[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Świętajno, której jest siedzibą.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

W miejscowości znajduje się m.in. kościół, wybudowany w 1908 roku, odbudowany w 1925 r. ze zniszczeń I wojny światowej.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

16 lipca 1938 r. w miejsce nazwy Schwentainen wprowadzono nazwę Altkirchen[4]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Świętajno[5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość lokowana w 1686 r. w ramach osadnictwa szkatułowego[6]. Wedle innych źródeł, miejscowość powstała w 1687 r. jako osada smolarzy[7]. Była to osada targowa z prawem do 4 jarmarków w ciągu roku.

W czasie I wojny światowej w Świętajnie spłonęło 140 domów oraz kościół. Po odbudowie miejscowość nabrała charakteru małomiasteczkowego.

W 1933 r.[8] w miejscowości mieszkało 1767 osób, a w 1939 r.[9] – 1661 osób[4].

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Świętajno jest położone 2–3 km od drogi krajowej nr 53 i ok. 8–10 km od drogi krajowej nr 59.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

  • Budynki murowane z początku XX wieku (ul. Dworcowa, ul. Adama Mickiewicza, ul. Parkowa).
  • Szkoła wybudowana po I wojnie światowej.
  • Dawny kościół ewangelicki, wybudowany w latach 1918–1922 (w miejscu dawnego z 1908 roku, spalonego w 1914 roku).
  • Kościół baptystyczny, wybudowany w 1908 roku, w zastępstwie starszej kaplicy z 1883 roku, znajdującej się w Piasutnie. Zbór czynny był do 1986 roku, obecnie jako filialny zboru w Szczytnie.
  • Obelisk – fragment dawnego pomnika, poświęconego poległym w I wojnie światowej.

Ludzie związani ze Świętajnem[edytuj | edytuj kod]

  • Tomasz Karwowski (1960–2018) – poseł na Sejm RP I i III kadencji, pochowany na miejscowym cmentarzu[10].
  • August Reszka (ur. 1885 w Świętajnie, zm. 1957) – działacz plebiscytowy, współzałożyciel Mazurskiego Związku Ludowego.
  • Marcin Zieliński (ur. 1694 w Świętajnie, zm. 1741) – pastor i wydawca polskich pieśni religijnych.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138192
  2. ↑ Wieś Świętajno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-06-04], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1288, 1289 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ a b c d Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Ostpreußen, Kreis Ortelsburg. 2006. [dostęp 2012-10-24]. (niem.).
  5. ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  6. ↑ Iwona Liżewska, Wiktor Knercer: Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej. Olsztyn: Agencja Wydawnicza „Remix” s.c., 1998, s. 171. ISBN 83-87031-13-5.
  7. ↑ T. Darmochwał, M. J. Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996.
  8. ↑ Stan na 16 czerwca.
  9. ↑ Stan na 17 maja.
  10. ↑ Śp. Tomasz Karwowski. zapalowski.edu. [dostęp 2018-05-19].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 95
  • Liżewska Iwona, Knercer Wiktor Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej; Agencja Wydawnicza „Remix” s.c., Olsztyn 1998. ISBN 83-87031-13-5
Gmina Świętajno
Siedziba gminy
Wsie sołeckie
Miejscowości niesołeckie

Herb gminy Świętajno

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Świętajno_(powiat_szczycieński)&oldid=72575237”