Świętajno (powiat szczycieński)

Świętajno
	wieś
	; Kościół św. Andrzeja Boboli
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Świętajno
Liczba ludności (2021)	1769
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	12-100, 12-140
Tablice rejestracyjne	NSZ
SIMC	0490145
	Położenie na mapie gminy Świętajno Świętajno
	Położenie na mapie Polski Świętajno
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Świętajno
	Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego Świętajno
	53°33′49″N 21°13′18″E/53,563611 21,221667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Świętajno (niem. Altkirchen^[4]^[5], do 1938 r. Schwentainen^[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Świętajno, której jest siedzibą.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

W miejscowości znajduje się m.in. kościół, wybudowany w 1908 roku, odbudowany w 1925 r. ze zniszczeń I wojny światowej.

Nazwa

16 lipca 1938 r. w miejsce nazwy Schwentainen wprowadzono nazwę Altkirchen^[4]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Świętajno^[5].

Historia

Miejscowość lokowana w 1686 r. w ramach osadnictwa szkatułowego^[6]. Wedle innych źródeł, miejscowość powstała w 1687 r. jako osada smolarzy^[7]. Była to osada targowa z prawem do 4 jarmarków w ciągu roku.

W czasie I wojny światowej w Świętajnie spłonęło 140 domów oraz kościół. Po odbudowie miejscowość nabrała charakteru małomiasteczkowego.

W 1933 r.^[8] w miejscowości mieszkało 1767 osób, a w 1939 r.^[9] – 1661 osób^[4].

Komunikacja

Świętajno jest położone 2–3 km od drogi krajowej nr 53 i ok. 8–10 km od drogi krajowej nr 59.

Zabytki

Budynki murowane z początku XX wieku (ul. Dworcowa, ul. Adama Mickiewicza, ul. Parkowa).
Szkoła wybudowana po I wojnie światowej.
Dawny kościół ewangelicki, wybudowany w latach 1918–1922 (w miejscu dawnego z 1908 roku, spalonego w 1914 roku).
Kościół baptystyczny, wybudowany w 1908 roku, w zastępstwie starszej kaplicy z 1883 roku, znajdującej się w Piasutnie. Zbór czynny był do 1986 roku, obecnie jako filialny zboru w Szczytnie.
Obelisk – fragment dawnego pomnika, poświęconego poległym w I wojnie światowej.

Ludzie związani ze Świętajnem

Tomasz Karwowski (1960–2018) – poseł na Sejm RP I i III kadencji, pochowany na miejscowym cmentarzu^[10].
August Reszka (ur. 1885 w Świętajnie, zm. 1957) – działacz plebiscytowy, współzałożyciel Mazurskiego Związku Ludowego.
Marcin Zieliński (ur. 1694 w Świętajnie, zm. 1741) – pastor i wydawca polskich pieśni religijnych.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138192
↑ Wieś Świętajno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-07-11] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1288, 1289 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ ^a ^b ^c ^d Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Ostpreußen, Kreis Ortelsburg. 2006. [dostęp 2012-10-24]. (niem.).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
↑ Iwona Liżewska, Wiktor Knercer: Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej. Olsztyn: Agencja Wydawnicza „Remix” s.c., 1998, s. 171. ISBN 83-87031-13-5.
↑ T. Darmochwał, M. J. Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996.
↑ Stan na 16 czerwca.
↑ Stan na 17 maja.
↑ Śp. Tomasz Karwowski. zapalowski.edu. [dostęp 2018-05-19].

Bibliografia

Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 95
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej; Agencja Wydawnicza „Remix” s.c., Olsztyn 1998. ISBN 83-87031-13-5

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138192

[2] Wieś Świętajno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-07-11] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1288, 1289 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[DVG-4] Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Ostpreußen, Kreis Ortelsburg. 2006. [dostęp 2012-10-24]. (niem.).

[MP-5] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).

[6] Iwona Liżewska, Wiktor Knercer: Przewodnik po historii i zabytkach Ziemi Szczycieńskiej. Olsztyn: Agencja Wydawnicza „Remix” s.c., 1998, s. 171. ISBN 83-87031-13-5.

[7] T. Darmochwał, M. J. Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996.

[8] Stan na 16 czerwca.

[9] Stan na 17 maja.

[10] Śp. Tomasz Karwowski. zapalowski.edu. [dostęp 2018-05-19].

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Siedziba gminy	Świętajno
Wsie sołeckie	Biały Grunt Chochół Cis Długi Borek Jerominy Jerutki Jeruty Koczek Kolonia Konrady Nowe Czajki Piasutno Spychowo Stare Czajki Zielone
Miejscowości niesołeckie	Bystrz Chajdyce Kierwik Kobiel Łąck Mały Łąck Wielki Myszadło Niedźwiedzi Kąt Połom Powałczyn Racibórz Spychowski Piec Spychówko Szklarnia