Świadkowie Jehowy na Filipinach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Świadkowie Jehowy na Filipinach
Państwo

 Filipiny

Liczebność
(2023)

253 876

% ludności kraju
(2023)

0,2%

Liczba zborów
(2023)

3552

Rozpoczęcie działalności

1908

Mapa konturowa Filipin
Miejscowości na Filipinach, w których znajdują się Sale Zgromadzeń Świadków Jehowy oraz zaznaczone na niebiesko Biuro Oddziału
Dwie z Sal Królestwa na Filipinach, w San Jose, Tarlac...
... oraz w Pandi, Bulacan

Świadkowie Jehowy na Filipinach – społeczność wyznaniowa na Filipinach należąca do ogólnoświatowej wspólnoty Świadków Jehowy, licząca w 2023 roku 253 876 głosicieli, należących do 3552 zborów[a][1]. Na dorocznej uroczystości Wieczerzy Pańskiej w 2023 roku zebrało się 665 087 osób[b][2]. Działalność miejscowych głosicieli koordynuje Biuro Oddziału w Quezon City[3]. Jedna z 27 wspólnot Świadków Jehowy na świecie, których liczebność przekracza 100 tys. głosicieli[4], i najliczniejsza spośród krajów azjatyckich.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Początki[edytuj | edytuj kod]

W 1908 roku dwoje kaznodziejów ze Stanów Zjednoczonych, Louise Bell wraz z mężem, rozpoczęło działalność w mieście Sibalom w prowincji Antique. Pracowali oni jako nauczyciele, a w wolnych chwilach rozpowszechniali zamówione z Biura Głównego Towarzystwa Strażnica w Brooklynie traktaty. 14 stycznia 1912 roku, w trakcie podróży dookoła świata siedmioosobowego komitetu Badaczy Pisma Świętego, Charles Taze Russell wygłosił przemówienie „Gdzie są umarli?” w Grand Opera House w Manili[5][6][7].

W 1920 roku przyjechał kolejny Badacz Pisma Świętego, William Tinney – współwyznawca z Kanady. Założył klasę studiów Biblii. Choć William Tinney ze względu na stan zdrowia miał powrócić do rodzinnego kraju, to jednak zainteresowani sami urządzali zebrania, a literatura docierała do nich pocztą[8]. W 1924 roku utworzono Biuro Oddziału[6].

W 1933 roku wierzenia Świadków Jehowy były przedstawiane w rozgłośni radiowej KZRM. W tym samym roku z Hawajów przybył Joseph Dos Santos, który prowadził działalność kaznodziejską. 1 czerwca 1934 roku zaczęło funkcjonować utworzone przez niego Biuro Oddziału. W języku tagalskim wydano pierwszą publikację Towarzystwa Strażnica. W 1938 roku, mimo napotykanego sprzeciwu, działało 121 głosicieli. Rok później nagrano na płyty gramofonowe wykłady biblijne w języku tagalskim, które 373 głosicieli przy pomocy przenośnych gramofonów odtwarzało mieszkańcom.

W 1941 roku kolejne publikacje religijne przetłumaczono na cztery główne języki. Zaczęto organizować niewielkie zgromadzenia. Liczba głosicieli przekroczyła ponad 2000 osób, wielu w czasie okupacji japońskiej za zachowanie neutralności zostało osadzonych w obozach.

W 1945 roku w Lingayen w prowincji Pangasinan na zgromadzenie przybyło ponad 4000 osób. Rok później w kraju działalność prowadziło 2600 głosicieli. W dniach od 18 do 20 grudnia 1946 roku w Santa Ana koło Manili zorganizowano kongres pod hasłem „Weselące się narody”. Uczestniczyło w nim ponad 5000 osób[9].

Rozwój działalności[edytuj | edytuj kod]

14 czerwca 1947 roku przyjechali pierwsi absolwenci Szkoły Gilead: Earl Stewart, Victor White i Lorenzo Alpiche. Czwarty, Nick Skelparick, dołączył do pozostałych jakiś miesiąc później. W tym samym liczba głosicieli przekroczyła ponad 2900 osób[10]. Zaczęto tłumaczyć „Strażnicę” na język tagalski[6].

W roku 1950 przybyli kolejni misjonarze, m.in. Brownowie i Willettowie, wysłani do Cebu City, również Andersonowie, których skierowano do Davao, a także Steele’owie, Smithowie, Neal Callaway oraz bracia Hachtel i Bruun.

W 1951 roku otworzono Biuro Oddziału. Prawie 14 tysięcy filipińskich głosicieli odwiedził Nathan H. Knorr i Milton G. Henschel. Rok później grupę 7 głosicieli z Filipin zaproszono do 20 klasy Szkoły Gilead[11]. W 1954 roku przybyli brytyjscy współwyznawcy Denton Hopkinson, Paul Bruun i Raymond Leach, kolejni z grupy 69 wyszkolonych zagranicznych misjonarzy skierowanych na Filipiny.

W roku 1962 działalność kaznodziejską prowadziło 36 829 głosicieli[12]. W 1964 roku filipińscy głosiciele zostali po raz pierwszy zaproszeni do podjęcia służby misjonarskiej w sąsiednich krajach. Do połowy 2002 roku z Filipin do 19 różnych krajów skierowano ich 149.

W 1975 roku liczba głosicieli przekroczyła 77 tysięcy, a w 1987 roku 100 tysięcy[12]. 13 kwietnia 1991 roku oddano do użytku nowe obiekty Biura Oddziału. Z wizytą przyjechał przedstawiciel Towarzystwa Strażnica – John E. Barr. Do kraju przybyło 6 misjonarzy. W tym samym 1998 roku otworzono pierwszą na Filipinach Salę Zgromadzeń na 12 tysięcy miejsc.

W 2001 roku rozbudowano Biuro Oddziału. W tym czasie w Komitecie Oddziału usługiwali: Denton Hopkinson, Felix Salango, Felix Fajardo, David Ledbetter i Raymond Leach. 1 listopada 2003 roku zakończyła się kolejna rozbudowa stołecznego Biura Oddziału. Z wizytą przebywał przedstawiciel Towarzystwa Strażnica – Stephen Lett.

20 sierpnia 2002 roku islamiści z Grupy Abu Sajjafa powiązanej z Al-Ka’idą porwali sześciu Świadków Jehowy, a potem zabili dwóch z nich[13][14]. 17 lipca 2020 trzech sprawców zostało aresztowanych[15].

W 2007 roku działalność kaznodziejską prowadziło 155 286 głosicieli. W 2009 roku liczba głosicieli przekroczyła 160 tysięcy. Na Wieczerzy Pańskiej zebrało się 523 200 osób. W roku 2012 liczba głosicieli przekroczyła 181 tysięcy osób.

Do 2013 roku prawie 3000 filipińskich głosicieli przeprowadziło się w regiony kraju, gdzie jest ich niewielu[16]. Po tym jak w listopadzie 2001 roku wdrożono program budowy Sal Królestwa, w sierpniu 2013 roku na Filipinach wzniesiono tysięczny taki obiekt[17]. W latach 2001–2015 wzniesiono przeszło 1100 Sal Królestwa[18]. W roku 2015 liczba głosicieli przekroczyła 200 tysięcy. W 2016 roku po wizycie przedstawicieli Świadków Jehowy w Wydziale Edukacji w mieście Dipolog, stolicy prowincji Zamboaga del Norte, przedstawiono 30-minutowe prezentacje wartości edukacyjnej, etycznej i moralnej strony jw.org na trzech seminariach dla nauczycieli miast tej prowincji. Ponieważ cieszyły się one powodzeniem, Wydział Edukacji postanowił o przeprowadzeniu dodatkowych prezentacji dla psychologów szkolnych. Łącznie w prezentacjach tych uczestniczyło ponad 1000 pedagogów[19]. Na uroczystości Wieczerzy Pańskiej w 2019 roku zebrało się 612 911 osób, a w 2021 roku już 739 439 osób[20].

Od maja do października 2022 roku przybyło ponad 60 000 nowych bezpłatnych kursów biblijnych, w listopadzie 2022 roku przekroczono liczbę 240 000 głosicieli, a w 2023 roku już 250 tysięcy[21].

Zebrania odbywają się w językach: tagalskim, filipińskim migowym, angielskim, bikol, cebuańskim, chińskim (mandaryńskim, minnańskim), hiligaynon, ibanag, ilokańskim, japońskim, koreańskim, pangasinan, pendżabskim, perskim i warajskim.

Akcje pomocy humanitarnej[edytuj | edytuj kod]

W 1991 roku skierowano pomoc humanitarną dla współwyznawców poszkodowanych przez wybuch wulkanu Pinatubo. W grudniu 2012 roku skierowano pomoc humanitarną dla współwyznawców poszkodowanych przez tajfun Bofa[22].

15 października 2013 roku doszło do trzęsienia ziemi o sile 7,2 stopnia w skali Richtera. W jego wyniku straciło życie trzech Świadków Jehowy. W tym samym regionie 8 listopada 2013 roku przeszedł supertajfun Haiyan. Wśród ofiar znalazło się 27 Świadków Jehowy, zniszczonych zostało ponad 100 domów należących do filipińskich Świadków oraz 5 miejsc wielbienia. W ramach międzynarodowej akcji niesienia pomocy poszkodowanym w rejony dotknięte katastrofą dostarczono żywność, wodę, leki i inne środki, których zakup sfinansowano z funduszy ofiarowanych na ogólnoświatową działalność wyznania. Zorganizowano też międzynarodowe brygady wykwalifikowanych ochotników, by nieść pomoc ofiarom tych klęsk żywiołowych[23][24][25]. W ciągu niecałego roku od przejścia tajfunu odbudowano lub naprawiono 750 domów należących do Świadków Jehowy. W pracach tych uczestniczyło 522 filipińskich ochotników oraz 90 osób z innych krajów[26].

W październiku 2016 roku zorganizowano pomoc humanitarną dla poszkodowanych przez tajfuny Sarika i Haima[27]. Od grudnia 2016 roku do kwietnia 2017 roku Świadkowie Jehowy na Filipinach przeprowadzili akcję odbudowy i naprawy ponad 300 domów oraz 24 Sale Królestwa, które zostały uszkodzone lub zniszczone w wyniku przejścia supertajfunu Nock-Ten (Nina)[28]. W październiku 2018 roku zorganizowano pomoc humanitarną dla poszkodowanych przez tajfun Yutu[29]. W grudniu 2019 roku zorganizowano pomoc humanitarną dla poszkodowanych przez tajfun Kammuri[30] oraz tajfun Phanfone[31], w styczniu 2020 roku dla ewakuowanych przed erupcją wulkanu Taal[32][33], w maju 2020 roku dla poszkodowanych przez tajfun Vongfong[34], w październiku i listopadzie 2020 roku przez tajfuny Molave, Goni[35] oraz Vamco[36], w grudniu 2021 roku przez tajfun Rai[37][38], w lipcu 2022 roku przez trzęsienie ziemi w północnej części kraju Filipinach[39], we wrześniu 2022 roku przez supertajfun Noru[40] (w kolejnych miesiącach przeprowadzono program odbudowy zniszczonych obiektów[21]), w lipcu 2023 roku przez supertajfun Doksuri[41], a w listopadzie 2023 roku przez trzęsienie ziemi[42].

Kongresy[edytuj | edytuj kod]

W dniach od 31 marca do 2 kwietnia 1947 roku zorganizowano kongres, który na Filipinach odbył się pod hasłem „Narody wysławiające Boga”. W dniu otwarcia kongres zorganizowano w Rizal Memorial Coliseum przy ulicy Vito Cruz w Manili. Ponieważ słaba akustyka sprawiła, że programy w różnych językach były prawie niezrozumiałe, kongres został przeniesiony do Philippine Racing Club w pobliskiej Santa Ana. Na historycznym kongresie przemawiał Nathan Knorr i Milton Henschel. 151 osób zostało ochrzczonych w Zatoce Manilskiej[43][10].

W roku 1956 w ogólnokrajowym kongresie uczestniczył Nathan Homer Knorr, a w roku 1957 pod hasłem „Życiodajna mądrość” – Frederick William Franz[44]. W 1958 roku delegaci z Filipin uczestniczyli w zagranicznych kongresach pod hasłem „Wola Boża[45]. W roku 1963 na Filipinach odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Wiecznotrwała dobra nowina”, z programu przedstawionego w trzech językach skorzystało 37 806 osób[46][47]. W dniach od 22 do 26 października 1964 roku w Manili odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Pokój na ziemi”. Uczestniczyło w nim 64 715 osób, a 1835 zostało ochrzczonych.

W 1977 roku przeszło 100 tysięcy osób spotkało się na serii 20 kongresów pod hasłem „Rozradowani pracownicy” w różnych częściach Filipin. W dniach od 22 do 26 sierpnia 1978 roku na Rizal Memorial Stadium w Manili odbył się kongres pod hasłem „Zwycięska wiara”. W całym kraju uczestniczyło w tej serii kongresów ogółem 107 449 osób.

W styczniu 1991 roku w Manili odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Czysta mowa”. W 1993 roku na pięciu stołecznych stadionach odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Pouczani przez Boga”. W 1997 roku na zgromadzeniach okręgowych pod hasłem „Wiara w Słowo Boże” zebrało się ponad 300 tysięcy osób. Rok później 107 delegatów pojechało na zgromadzenie międzynarodowe pod hasłem „Boża droga życia” na zachodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych. We wrześniu 1998 roku 35 delegatów uczestniczyło w kongresie międzynarodowym pod hasłem „Boża droga życia” w Korei Południowej. W 2009 roku delegacja filipińskich Świadków Jehowy uczestniczyła latem w kongresie międzynarodowym pod hasłem „Czuwajcie!” w Rzymie. W 2013 roku w Manili odbył się kongres specjalny pod hasłem „Słowo Boże jest prawdą!”. W listopadzie 2015 roku delegacja Świadków Jehowy z Filipin brała udział w kongresie specjalnym pod hasłem „Naśladujmy Jezusa!” w tajlandzkim Chiang Mai[48].

W dniach od 17 do 19 listopada 2017 roku w indonezyjskiej Dżakarcie odbył się kongres specjalny pod hasłem „Nie poddawaj się!” z udziałem delegacji z Filipin[49]. Od 1 do 3 listopada 2019 roku w Manili odbył się kongres międzynarodowy pod hasłem „Miłość nigdy nie zawodzi!”. Uczestniczyło w nim 26 265 osób, w tym 5397 zagranicznych delegatów z 67 krajów, ochrzczono 145 osób. Ciało Kierownicze Świadków Jehowy reprezentował Mark Sanderson[50]. Program został przedstawiony w języku angielskim i tagalskim.

Kongresy odbywają się w językach: tagalskim, filipińskim migowym, angielskim, bikol, cebuańskim, hiligaynon, ibanag, ilokańskim, japońskim, koreańskim, pangasinan i waray-waray.

Zgromadzenie specjalne w Pasay (kwiecień 2015)
Zgromadzenie specjalne w Pasay (kwiecień 2015)

Wydawanie publikacji w miejscowych językach[edytuj | edytuj kod]

W 1983 roku do drukarni Towarzystwa Strażnica wysłano pierwszy MEPS, rozpoczynając druk publikacji w kilkunastu językach używanych na Filipinach[12].

W 1993 roku na kongresie międzynarodowym pod hasłem „Pouczani przez Boga” ogłoszono wydanie Chrześcijańskich Pism Greckich w Przekładzie Nowego Świata w języku cebuańskim, ilokańskim i tagalskim[51][52].

W roku 2000 na kongresie pod hasłem „Wykonawcy słowa Bożego” ogłoszono wydanie Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata w języku tagalskim.

W 2013 roku wydano Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata (Nowy Testament) w języku warajskim.

Na kongresie regionalnym pod hasłem „Szukajmy najpierw Królestwa Bożego!”, który odbył się w dniach od 13 do 15 listopada 2014 roku ogłoszono wydanie Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata w języku hiligaynon[53]. Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata w tym języku wydano w grudniu 2007 roku na kongresach pod hasłem „Naśladuj Chrystusa![54][55].

11 listopada 2016 roku wydano Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata w języku bikolskim[56].

Natomiast 12 stycznia 2019 roku na wyspie Leyte ogłoszono wydanie Przekładu Nowego Świata w języku waray-waray.

Wersje zrewidowane oparte na edycji angielskiej z 2013 roku wydano w językach: ilokańskim – 16 września 2018 roku na kongresie pod hasłem „Bądź odważny!” w Manili[57], cebuańskim – 12 stycznia 2019 roku w mieście Lapu-Lapu na wyspie Cebu[58] oraz tagalskim – 20 stycznia 2019 roku w Quezon City[59][60]. W latach 2000–2019 wydrukowano około 600 000 egzemplarzy Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata w języku cebuańskim oraz 1 600 000 w języku tagalskim. Językiem cebuańskim posługuje się około 70 000 głosicieli na świecie, a językiem tagalskim ponad 100 000 głosicieli[61][62]. W latach 2000–2018 wydrukowano 311 112 egzemplarzy Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata w języku ilokańskim, którym posługuje się przeszło 39 500 głosicieli[63].

11 grudnia 2015 roku na kongresie pod hasłem „Naśladujmy Jezusa!” wydano Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata w języku pangasinan[64].

22 stycznia 2016 roku w Tacloban otwarto Biuro Tłumaczeń publikacji biblijnych na język warajski[65].

W lutym 2017 roku uroczyście oddano do użytku rozbudowane i zmodernizowane obiekty Biura Oddziału w Quezon City. Druk literatury biblijnej dla Filipin przeniesiono do Biura Oddziału w Japonii[66][67].

16 września 2018 roku na kongresie regionalnym pod hasłem „Bądź odważny!” w Manili ogłoszono wydanie zrewidowanej edycji Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata w języku ilokańskim[68].

21 lutego–20 marca 2021 roku przedstawiciele Biura Oddziału brali udział w zorganizowanej w trybie online konferencji naukowej z okazji obchodów Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego. Wygłosili prelekcje („Dokładna albo zrozumiała. A może jedno i drugie? Wyzwania związane z tłumaczeniem Biblii na rdzenne języki”, „Zbieranie ludzi ze wszystkich narodów i języków: prace tłumaczeniowe Świadków Jehowy na całym świecie”) na temat prac translatorskich prowadzonych przez Świadków Jehowy[69].

20 czerwca 2021 roku Denton Hopkinson, członek miejscowego Biura Oddziału, ogłosił w transmitowanym przemówieniu wydanie Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata w języku bikolskim. W związku z pandemią COVID-19 zorganizowano specjalne zebrania w trybie wideokonferencji. Skorzystało z niego przeszło 5800 głosicieli z 97 zborów posługującymi się tym językiem. Na Filipinach zrewidowana wersja całego Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata jest dostępna w sześciu innych rodzimych językach: cebuańskim, hiligaynon, ilokańskim, pangasinan, tagalskim i warajskim[70].

Strażnica” jest tłumaczona na 10 głównych języków używanych na Filipinach[3], a broszury i traktaty na 20 dalszych[71]. W miejscowym Biurze Oddziału w dziesięciu językach nagrywa się publikacje audio i wideo[3]. „Strażnicę” w języku tagalskim drukuje się w ponad 1,2 miliona egzemplarzy[6].

Kwestie prawne[edytuj | edytuj kod]

W 1993 roku Sąd Najwyższy orzekł, że decyzja o wydaleniu ze szkoły uczniów – Świadków Jehowy za odmowę salutowania fladze stanowiła naruszenie prawa do wolności religijnej, które jest zagwarantowane przez konstytucję Filipin. Sąd zauważył, że takie działania nie zakłócają spokoju ich sąsiadów i że Świadkowie Jehowy są uznaną religią na Filipinach[72].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Zbory i grupy tagalskojęzyczne działają również na Arubie, w Australii, Austrii, Belgii, Cyprze, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Guamie, Hiszpanii, Hongkongu, Indonezji, Irlandii, Izraelu, Japonii, Kanadzie, Korei Południowej, Makau, Niemczech, Norwegii, Nowej Zelandii, Papui-Nowej Gwinei, Portugalii, Samoa Amerykańskim, Stanach Zjednoczonych, Tajlandii, Wielkiej Brytanii, Włoszech i na Wyspach Salomona. Zbory i grupy ilokańskojęzyczne działają również w Hongkongu, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. Natomiast w języku cebuańskim również w Japonii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych, w hiligajno Stanach Zjednoczonych, a w pangasinan w Kanadzie. W dniach 24–26 lipca 2015 roku w Rzymie zorganizowano kongres pod hasłem „Naśladujmy Jezusa!”. Był pierwszym, podczas którego 60 zborów i grup z Europy mogło wysłuchać programu w języku tagalskim. Uczestniczyło w nim 3239 delegatów (Źródło: Kongres w języku tagalskim w Rzymie – „wielkie rodzinne spotkanie).
  2. W związku z pandemią COVID-19 od 14 marca 2020 do 31 sierpnia 2022 roku działalność od domu do domu była zawieszona (prowadzona była listownie, telefonicznie, w formie elektronicznej, od 31 maja 2022 roku wznowiono publiczną działalność ewangelizacyjną). Od 1 kwietnia 2022 roku program uroczystości Pamiątki śmierci Jezusa Chrystusa oraz zebrań zborowych przeprowadzany jest w formie hybrydowej: w Sali Królestwa i poprzez wideokonferencje (są też transmitowane przez stacje radiowe i telewizyjne). Do 31 grudnia 2022 roku wstrzymano organizowanie kongresów regionalnych i zgromadzeń obwodowych z osobistym udziałem obecnych. Ich program został zamieszczony w oficjalnym serwisie internetowym jw.org. (źródło).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Filipiny – Ilu tam jest Świadków Jehowy [online], jw.org [dostęp 2024-04-14].
  2. Watchtower, Sprawozdanie z działalności Świadków Jehowy na całym świecie w roku służbowym 2023 [online], jw.org.
  3. a b c Watchtower, Biuro Oddziału na Filipinach [online], jw.org [dostęp 2017-01-25].
  4. Watchtower, Coraz więcej krajów w „klubie stutysięczników” [online], jw.org, 2015 [dostęp 2015-09-06].
  5. Rocznik Świadków Jehowy 2003 ↓, s. 152, 153.
  6. a b c d Watchtower, 75 lat Strażnicy w języku tagalskim [online], jw.org, 30 sierpnia 2022 [dostęp 2022-09-06].
  7. Tudor Petcu, Persecutarea Martorilor lui Iehova – Vol. II [online], issuu.com, 1 lutego 2022, s. 144 [dostęp 2022-08-02] (rum.).
  8. Rocznik Świadków Jehowy 2003 ↓, s. 154, 155.
  9. Watchtower, Rocznik Świadków Jehowy 1978 [online], s. 114 (ang.).
  10. a b Watchtower, Mija 75 lat naszej działalności misjonarskiej na Filipinach [online], jw.org, 14 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-18].
  11. Watchtower, Pozostawiłem wszystko, żeby naśladować Mistrza, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, CXXXVIII, Towarzystwo Strażnica, grudzień 2017, s. 29, ISSN 1234-1150.
  12. a b c Rezultaty głoszenia dobrej nowiny – „pola (...) są białe ku zżęciu”, [w:] Królestwo Boże panuje!, Towarzystwo Strażnica, 2014, s. 88.
  13. Jehovah’s Witnesses beheaded in Philippines [online], guardian.co.uk, 22 sierpnia 2002 (ang.).
  14. Alex Spillius, Jehovah’s Witnesses beheaded by Islamic kidnappers [online], telegraph.co.uk, 23 sierpnia 2002 (ang.).
  15. 3 Abu Sayyaf members in abduction of Jehovah Witness followers arreste [online], manilatimes.net, 29 lipca 2020 [dostęp 2020-07-29] (ang.).
  16. Chętnie stawili się do dyspozycji – na Filipinach, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, CXXXVI, Watch Tower Bible and Tract Society, 15 października 2013, s. 5, ISSN 1234-1150.
  17. Watchtower, Już tysiąc Sal Królestwa – i ciągle ich przybywa [online], jw.org [dostęp 2014-09-30].
  18. Kalendarz Świadków Jehowy 2016, Towarzystwo Strażnica [zarchiwizowane z adresu 2015-11-25].
  19. Watchtower, Filipińscy pedagodzy dostrzegają zalety serwisu jw.org [online], jw.org, 12 lipca 2018 [dostęp 2018-07-20].
  20. Watchtower, Sprawozdanie z działalności Świadków Jehowy na całym świecie w roku służbowym 2021 [online], jw.org.
  21. a b Watchtower, Sprawozdanie Ciała Kierowniczego nr 1/2023 [online], jw.org, 6 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-06].
  22. Watchtower, Filipiny po przejściu tajfunu Bofa [online], jw.org, 14 stycznia 2013 [dostęp 2013-12-07].
  23. Watchtower, Supertajfun Haiyan pustoszy środkowe Filipiny [online], jw.org, 14 listopada 2013 [dostęp 2013-12-07].
  24. Watchtower, Aktualizacja: Świadkowie Jehowy niosą pomoc po supertajfunie Haiyan [online], jw.org, 17 marca 2014 [dostęp 2014-03-19].
  25. Watchtower, Dokumentowanie przykładów wiary po tajfunie Haiyan [online], jw.org, 2 listopada 2015 [dostęp 2015-11-16].
  26. Watchtower, Rok po przejściu supertajfunu Haiyan poszkodowani mieszkają w nowych domach [online], jw.org, 21 stycznia 2015 [dostęp 2015-01-29].
  27. Watchtower, Świadkowie Jehowy niosą pomoc po uderzeniu dwóch tajfunów na Filipinach [online], jw.org, 1 listopada 2016 [dostęp 2016-11-01].
  28. Watchtower, Świadkowie Jehowy prowadzą akcję odbudowy po uderzeniu supertajfunu Nock-Ten [online], jw.org, 26 kwietnia 2017 [dostęp 2017-05-04].
  29. Watchtower, Tajfun Yutu na Filipinach [online], jw.org, 12 listopada 2018 [dostęp 2018-07-20].
  30. Watchtower, Tajfun na Filipinach [online], jw.org, 13 grudnia 2019 [dostęp 2019-12-21].
  31. Watchtower, Tajfun Phanfone uderza w Filipiny [online], jw.org, 2 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-03].
  32. Watchtower, Groźba erupcji wulkanu na Filipinach [online], jw.org, 20 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-23].
  33. Watchtower, Jesteśmy wdzięczni za to, że chętnie dajecie [online], jw.org, 14 października 2022 [dostęp 2022-10-14].
  34. Watchtower, Sezon tajfunów na Filipinach rozpoczął się od uderzenia tajfunu Vongfong [online], jw.org, 28 maja 2020 [dostęp 2020-06-01].
  35. Watchtower, Dwa tajfuny na Filipinach [online], jw.org, 12 listopada 2020 [dostęp 2020-11-17].
  36. Watchtower, Tajfun Vamco na Filipinach [online], jw.org, 23 listopada 2020 [dostęp 2020-11-25].
  37. Watchtower, Tajfun Rai uderza w Filipiny [online], jw.org, 22 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-29].
  38. Watchtower, Sprawozdanie Ciała Kierowniczego nr 2/2022 [online], jw.org, 4 marca 2022 [dostęp 2022-03-04].
  39. Watchtower, Silne trzęsienie ziemi w północnych Filipinach [online], jw.org, 5 sierpnia 2022 [dostęp 2022-05-12].
  40. Watchtower, Tajfun Noru nawiedza Filipiny [online], jw.org, 6 października 2022 [dostęp 2022-10-14].
  41. Watchtower, Supertajfun Doksuri na Filipinach [online], jw.org, 14 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-07].
  42. Watchtower, Silne trzęsienie ziemi na południu Filipin [online], jw.org, 23 listopada 2023 [dostęp 2023-11-30].
  43. Watchtower, Rocznik Świadków Jehowy 1978 [online], s. 114 (ang.).
  44. Stałem się wszystkim dla ludzi wszelkiego pokroju, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, CXXXVII, Watch Tower Bible and Tract Society, grudzień 2016, s. 3–7, ISSN 1234-1150.
  45. Rocznik Świadków Jehowy 2003, Nowy Jork: Towarzystwo Strażnica, 2003, s. 150–255.
  46. Watchtower, Niezapomniany kongres [online], jw.org [dostęp 2015-01-01].
  47. Dookoła świata ze Zgromadzeniem pod hasłem „Wiecznotrwała dobra nowina”, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Towarzystwo Strażnica, 1963, s. 7–12.
  48. 2015 Thailand Special Convention of Jehovah’s Witnesses [online], thailand2015.org [zarchiwizowane z adresu 2015-12-22] (ang.).
  49. Watchtower, Kongresy specjalne 2017 [online], jw2017.org, 1 października 2016 [dostęp 2017-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-09] (ang.).
  50. Watchtower, Kongres międzynarodowy w roku 2019 pod hasłem „Miłość nigdy nie zawodzi!” – Manila (Filipiny) [online], jw.org, 8 listopada 2019 [dostęp 2019-11-08].
  51. Watchtower, Zjednoczeni dzięki pouczeniom Bożym [online], jw.org, 1994 [dostęp 2015-11-04].
  52. Watchtower, Rocznik Świadków Jehowy 1995 [online], s. 18.
  53. Watchtower, Pagpagua sing Bag-ong Kalibutan nga Badbad sang Balaan nga Kasulatan sa Hiligaynon, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Watchtower, maj 2015, s. 9.
  54. Watchtower, Biblia sa Lenguahe nga Madali Mahangpan, „Przebudźcie się!”, luty 2008, s. 15–19.
  55. Rocznik Świadków Jehowy 2016, Nowy Jork: Towarzystwo Strażnica, 2016, s. 30.
  56. Watchtower, Sarong Bibliya na Nasa Lengguwaheng Ginagamit sa Aroaldaw, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Towarzystwo Strażnica, 1 marca 2017, s. 27–31.
  57. Watchtower, Wydanie Przekładu Nowego Świata w kolejnych czterech językach [online], jw.org, 17 września 2018 [dostęp 2018-11-14].
  58. Watchtower, Wydanie Przekładu Nowego Świata w pięciu językach [online], jw.org, 14 stycznia 2019 [dostęp 2019-02-01].
  59. Watchtower, Wydanie Przekładu Nowego Świata w języku tagalskim [online], jw.org, 21 stycznia 2019 [dostęp 2019-02-01].
  60. Watchtower, Świadkowie Jehowy wydają Przekład Nowego Świata w trzech językach używanych na Filipinach [online], jw.org, 3 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-13].
  61. Watchtower, “Andam Gayod sa Matag Maayong Buhat”! Gi-release ang Rebisadong Bag-ong Kalibotang Hubad sa Balaang Kasulatan [online], jw.org, 21 stycznia 2019 [dostęp 2020-05-03].
  62. Watchtower, “Handang-handa Para sa Bawat Mabuting Gawa”! Inilabas ang Nirebisang Bagong Sanlibutang Salin ng Banal na Kasulatan [online], jw.org, 1 lutego 2019 [dostęp 2020-05-03].
  63. Watchtower, “Naan-anay a Nakasagana Para iti Tunggal Naimbag nga Aramid”! Pannakairuar ti Rebisado a Baro a Lubong a Patarus ti Nasantuan a Kasuratan [online], jw.org, 1 lutego 2019 [dostęp 2020-05-03].
  64. Watchtower, In-release so Balon Mundo a Patalos na Masanton Kasulatan ed Pangasinan, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Watchtower, marzec 2016, s. 9.
  65. Gobleth Moulic, Scene of tragedy in Tacloban now hosts Bible translation offices [online], newsinfo.inquirer.net, 26 września 2017 [dostęp 2017-10-18] (ang.).
  66. Watchtower, Zdjęcia z rozbudowy na Filipinach (1) (od lutego 2014 do maja 2015) [online], jw.org, 19 listopada 2015 [dostęp 2015-11-19].
  67. Watchtower, Zdjęcia z rozbudowy na Filipinach (2) (od czerwca 2015 do czerwca 2016) [online], jw.org, 13 lutego 2018 [dostęp 2018-02-13].
  68. Watchtower, Wydanie Przekładu Nowego Świata w kolejnych czterech językach [online], jw.org, 17 sierpnia 2018 [dostęp 2019-08-08].
  69. Działalność translatorska Świadków Jehowy omawiana na konferencji z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego (Filipiny, 2021) [online], jw.org, 26 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-29].
  70. Watchtower, Świadkowie Jehowy wydają Przekład Nowego Świata w języku bikol [online], jw.org, 22 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-23].
  71. Filipiny, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, CXXXIII, Watch Tower Bible and Tract Society, 15 września 2012, s. 2, ISSN 1234-1150.
  72. Lojalni wobec jednego rządu – rządu Bożego, [w:] Królestwo Boże panuje!, Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe, 2014, s. 154, 155.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]