Škofja Loka
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Gmina | |||
| Populacja (2023) • liczba ludności |
| ||
| Nr kierunkowy |
01 | ||
| Kod pocztowy |
4220 | ||
| Tablice rejestracyjne |
KR | ||
Położenie na mapie Słowenii  | |||
 46°10′01,99″N 14°18′10,94″E/46,167219 14,303039
| |||
| Strona internetowa | |||
Škofja Loka – miasto w zachodniej Słowenii, siedziba gminy Škofja Loka. W 2018 roku liczyło 11 611 mieszkańców[1]. Ośrodek przemysłu spożywczego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Średniowiecze[edytuj | edytuj kod]
Historia Škofja Loka sięga roku 973, kiedy cesarz Otton II (1184-1220) przekazał terytorium Loško biskupowi Freisingowi, Abrahamowi jako lenno. Teren ten nie odpowiada dzisiejszej Škofji Loka, lecz Starej Loka. Biskupi ustanowili to miejsce jako swoje administracyjne i gospodarcze centrum, ze względu na strategiczne położenie.[2][3]
W XI lub XII wieku cesarz Otton III przyznał biskupom prawo do bicia monety i pobierania opłat. Škofja Loka po raz pierwszy była wspomniana jako miasto targowe w 1248 roku, a prawa miejskie otrzymała w 1274 roku.[2]
W średniowieczu kwitły w mieście rzemiosło i handel. Pod Kamnitim mostem młyn jest wspominany już w 1309 roku. Było wielu kowali, szewców, krawców, piekarzy i innych. W 1673 roku w mieście było 95 rzemieślników z wieloma pomocnikami. Byli zorganizowani w gildiach rzemieślniczych, które osiągnęły szczyt w XVII wieku. Kwitł handel żelazem, tkaninami i sitami.
Zapisy historyczne mówią, że w XIV wieku Škofja Loka była otoczona murami z pięcioma wieżami obronnymi i pięcioma bramami miejskimi. Posiadała autonomię miejską. W 1457 roku do miasta wtargnął Jan Vitovec, dowódca wojskowy hrabiów celjskich i spalił miasto. W 1476 roku miasto zostało zaatakowane przez Turków. Często nawiedzała go zaraza. W 1511 roku zostało zniszczone przez trzęsienie ziemi w Idriji. Wówczas biskup Filip, feudalny właściciel ziemi, odbudował miasto, a niektóre budynki przetrwały do dziś, choć Wieża Górna pozostała w ruinie. [3]
Era nowożytna[edytuj | edytuj kod]
Niszczycielskie dla miasta były pożary w latach 1660 i 1698. W 1789 roku rozebrano mury i zlikwidowano bramy miejskie.
W 1803 roku Škofja Loka została przyłączona do austriackiego księstwa Karyntii. Škofja Loka była pierwszym miastem w Karyntii, w którym zainstalowano elektryczne oświetlenie. W 1894 roku na rzece Sora w Škofji Loce zaczęła działać elektrownia wodna działająca na potrzeby fabryki kapeluszy. Nadwyżki energii zostały wykorzystane do uruchomienia w mieście pierwszej na tym terenie sieci elektrycznej. [4]
Druga wojna światowa[edytuj | edytuj kod]
Podczas drugiej wojny światowej Škofja Loka została najpierw zajęta przez siły włoskie (13 kwietnia 1941r.), a następnie zastąpione przez armię niemiecką 17 kwietnia. Pierwszych mieszkańców miasta Gestapo aresztowało już 6 maja 1941 roku, a w kolejnych tygodniach 26 rodzin zostało wysiedlonych do Serbii. Partyzanci wyzwolili miasto 9 maja 1945 roku.[3]
Po 1945 roku[edytuj | edytuj kod]
Miasto przejęło zamek Loka w 1959 roku. Škofja Loka ma jedno z najlepiej zachowanych średniowiecznych centrów miejskich w Słowenii, a miasto zostało wpisana na listę zabytków kultury w 1987 roku.[5]
Herb[edytuj | edytuj kod]
Herb miasta ma formę tarczy. Na zielonym tle na czarnym podłożu stoi złoty zamek z główną wieżą i dwiema bocznymi o stożkowatym dachu. W drzwiach znajduje się głowa czarnoskórego mężczyzny ze złotym kolczykiem i czerwoną koroną, ustami i kołnierzem.
Z wizerunkiem czarnoskórego mężczyzny wiąże się legenda. Według legendy jeden z panów ziemskich z Freising, Abraham, udał się do pobliskiej doliny, gdzie został zaatakowany przez niedźwiedzia. Czarnoskóry mężczyzna, będący jego poddanym, uratował go przez dzikim zwierzęciem i zabił go strzałą. W podziękowaniu biskup obiecał, że uczyni go sławnym, "że będzie pamiętany przez wiele pokoleń". Jego wizerunek z koroną stał się symbolem diecezji Freising, a w konsekwencji także miasta Škofja Loka.[6]
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- XIII-wieczny kościół św. Jakuba
- kościół kapucynów z XVIII wieku
- Most Kapucyński
Ludzie urodzeni w Škofjej Loce[edytuj | edytuj kod]
Miejscowości siostrzane[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Prebivalci po spolu, občine in naselja, Slovenija, 1. januar 2018. Statistični urad Republike Slovenije. [dostęp 2019-04-06]. (słoweń.).
- ↑ a b REPUBLIKA SLOVENIJA STATISTIČNI URAD, NASELJE ŠKOFJA LOKA, www.skofjaloka.si [dostęp 2023-07-18] (słoweń.).
- ↑ a b c O začetkih Škofje Loke, Loški muzej Škofja Loka [dostęp 2023-07-18] (słoweń.).
- ↑ Marko Hočevar i inni, The Status Quo and Future of Hydropower in Slovenia, „Energies”, 15 (19), 2022, s. 6977, DOI: 10.3390/en15196977, ISSN 1996-1073 [dostęp 2023-07-19] (ang.).
- ↑ Register nepremične kulturne dediščine, giskd2s.situla.org [dostęp 2023-07-18].
- ↑ E-občina, Simboli občine - skofjaloka.si, www.skofjaloka.si [dostęp 2023-07-18] (słoweń.).