Żelistrzewo (przystanek kolejowy)
54°40′27″N 18°24′58″E/54,674167 18,416111 Dworzec w 2010 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Poprzednie nazwy |
Sellen (Kr. Neustadt) |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
1 |
| Liczba krawędzi peronowych |
1 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Puck  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu puckiego  | |
| 54°40′27″N 18°24′58″E/54,674167 18,416111
| |
Żelistrzewo – przystanek kolejowy w Żelistrzewie. Stacja powstała w 1898 (pierwszy pociąg dojechał do Pucka 15 grudnia 1898). Stacja leży na linii kolejowej nr 213, która obsługuje Mierzeję Helską, z tego względu przewozy wykazują dużą sezonowość.
Ruch pasażerski[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Wymiana pasażerska na dobę |
|---|---|
| 2017[1] | 300-499 |
| 2022[2] | 300-499 |
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Przystanek Żelistrzewo znajduje się w południowo-zachodniej części miejscowości. Przystanek zlokalizowany jest przy ulicy Dworcowej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Tło powstania[edytuj | edytuj kod]
W 1870, przy okazji budowy linii kolejowej ze Słupska do Sopotu, kolej dotarła do Redy. Odcinek ten domykał połączenie Gdańsk – Szczecin przez Słupsk i Koszalin. W przeciwieństwie do większości budowanych w tym czasie na Pomorzu linii kolejowych, nie była ona budowana w ramach Królewskiej Kolei Wschodniej, później została jednak przez nią przejęta. W latach 80. i 90. XIX wieku sieć kolejowa w Prusach zaczęła się zagęszczać. Po wybudowaniu głównych magistrali zaczęły powstawać linie lokalne łączące miasta powiatowe[3].
1897–1920[edytuj | edytuj kod]
W grudniu 1897 rozpoczęto budowę pierwszego odcinka współczesnej linii 213 – z Redy do Pucka[4]. Został on otwarty 15 grudnia 1898[5]. Od razu linia miała dochodzić do Krokowej[4] jednakże budowę rozpoczęto dopiero w 1901[6] a oddano w 1903.
1920–1945[edytuj | edytuj kod]
W 1918 Polska odzyskała niepodległość. Granice na Pomorzu ustalono dopiero w 1920. Wówczas linia kolejowa z Redy do Pucka znalazła się w Polsce. Stacja w Pucku była najbliżej morza położonym obiektem na sieci PKP, dlatego zbudowano w Pucku tymczasowy port wraz z bocznicą kolejową[5].
1945–1989[edytuj | edytuj kod]
Po 1989[edytuj | edytuj kod]
26 września 1993 ze stacji Puck odjechał ostatni planowy pociąg pasażerski prowadzony trakcją parową[5].
W 1998 linia została zmodernizowana. Stacje zostały wyposażone w urządzenia SRK sterowane zdalnie z Gdyni, przez co obsługa stacji (oprócz kas biletowych) stała się zbędna[7].
Na przełomie stycznia i lutego 2019 PKP podpisały z konsorcjum firm Helifactor i MERX umowę na budowę tzw. innowacyjnego dworca systemowego w formie półotwartej poczekalni ogrzewanej promiennikami osłony[8]. W styczniu 2024 budowlę oddano do użytku – wiata została wyposażona m.in. w elektroniczne tablice z rozkładem jazdy, a w części zabudowanej znajdują się toalety. Przebudowano także otoczenie przystanku – utworzono parkigni dla samochodów i rowerów, ustawiono ławki i kosze na śmieci[9].
Linie kolejowe[edytuj | edytuj kod]
Przystanek leży na linii kolejowej nr 213 łączącej Redę z Helem. Linia jest jednotorowa, normalnotorowa, niezelektryfikowana[7].
Pociągi[edytuj | edytuj kod]
Pociągi osobowe[edytuj | edytuj kod]
Linią 213 jeżdżą pociągi osobowe w relacji Gdynia – Hel (i z powrotem) oraz Gdynia – Władysławowo (i z powrotem). W okresie letnim na Hel w niektórych latach był przedłużany pociąg osobowy przyspieszony Tur Gdynia – Chojnice prowadzony przez całą swoją trasę lokomotywą spalinową[10].
Ze względu na duży ruch turystyczny w sezonie letnim oraz zdecydowanie mniejszy poza sezonem dla linii publikowane były dwie tablice w rozkładzie jazdy. Od 2005 do obsługi połączeń lokalnych pomiędzy Gdynią a Helem zaczęto stosować szynobusy i spalinowe zespoły trakcyjne[11]. Od 2010 są to przypisane do tej linii (oraz do trasy Kościerzyna – Gdynia – Kościerzyna) spalinowe zespoły trakcyjne SA137 i SA138[6].
W sezonie letnim z powodu wzmożonego ruchu przewozy są obsługiwane składami klasycznymi z wagonami piętrowymi. SZT łączy się wówczas w dłuższe składy często z wagonem doczepnym w środku[11].
Pociągi dalekobieżne[edytuj | edytuj kod]
Pociągi dalekobieżne jeżdżą linią kolejową nr 213 tylko w czasie wakacji ze względu na napływ turystów na Mierzeję Helską. Wówczas na tej trasie jeździ kilkanaście par par pociągów zarówno pospiesznych (TLK), jak i ekspresowych. Pociągi te ze względu na brak elektryfikacji są prowadzone lokomotywami spalinowymi. Zmiana lokomotyw następuje podczas postoju na stacji Gdynia Główna[12].
Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]
Budynek dworca[edytuj | edytuj kod]
Budynek jest trójbryłowy, parterowy. Każda bryła jest kryta dwuspadowym dachem. Elewacja jest otynkowana. W budynku znajduje się poczekalnia[13]
Perony[edytuj | edytuj kod]
Przystanek w Żelistrzewie posiada jeden jednokrawędziowy peron o długości 125 m i wysokości 76 cm nad poziomem główki szyny. Peron wyposażony jest w wiatę i ławki[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Największe i najmniejsze stacje w Polsce. [w:] utk.gov.pl [on-line]. [dostęp 2019-12-18].
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
- ↑ M. Jerczyński. Królewska Kolej Wschodnia – jak powstała legenda. „Świat Kolei”. 7/2001. s. 18–25. ISSN 1234-5962.
- ↑ a b Marcin Przegiętka. O tym pisano w grudniu... „Świat Kolei”. 12/2007, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ a b c Krzysztof Labudda. 110-lecie linii Reda-Puck. „Świat Kolei”. 12/2007, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ a b Filip Karoński, Marcin Przegiętka. O tym pisano w maju... „Świat Kolei”. 5/2011, s. 6. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ a b Judyta Kurkowska-Ciechańska, Ariel Ciechański: Koleje. Warszawa: Carta blanca, 2008, s. 30. ISBN 978-83-60887-233.
- ↑ PKP SA wybudują 20 dworców systemowych. Jest umowa z wykonawcą [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2019-03-04] (pol.).
- ↑ Niewielki dworzec systemowy w Żelistrzewie obsługuje podróżnych [zdjęcia]. transport-publiczny.pl, 2024-01-16. [dostęp 2024-01-21]. (pol.).
- ↑ Filip Brzeziński. SP32 w Chojnicach. „Świat Kolei”. 6/2010, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ a b Ryszard Stankiewicz. Nowy tabor na trasie Gdynia Gł. – Hel. „Koleje Małe i Duże”. 1/2007, s. 4. Katowice: APLAND. ISSN 1641-117X.
- ↑ Szymin Suliński. Wakacyjne pociągi. „Koleje Małe i Duże”. 2/2006, s. 14–15. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.): Zelistrzewo. kolej.one.pl. [dostęp 2012-07-23]. (pol.).
- ↑ Wykaz peronów. plk-sa.pl, 2016-12-20. [dostęp 2016-12-27].
| Żelistrzewo | ||
| Linia 213 Reda – Hel | ||
  odległość: 2,514 km
|
|
odległość: 4,619 km
|
| stacje kolejowe | |
|---|---|
| przystanki osobowe | |
| nieczynne stacje i przystanki | |
| linie kolejowe |
