Żmija nosoroga
 |
Ten artykuł od 2011-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
| ||
| Vipera ammodytes[1] | ||
| (Linnaeus, 1758) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | zauropsydy | |
| Podgromada | diapsydy | |
| Rząd | łuskonośne | |
| Podrząd | węże | |
| Rodzina | żmijowate | |
| Podrodzina | żmije | |
| Rodzaj | Vipera | |
| Gatunek | żmija nosoroga | |
| Podgatunki | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
.png)
| ||
Żmija nosoroga (Vipera ammodytes) – gatunek jadowitego węża z rodziny żmijowatych.
Jej rozmieszczenie obejmuje cieplejsze rejony Europy (południowa Austria, północne Włochy, Półwysep Bałkański, Cyklady, Azja Mniejsza do Przedkaukazia).
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Ubarwienie się zmienia, z górnej strony może być koloru szarego, żółtego lub brązowego z ciemnym zygzakiem. Na brzuchu jest biaława z czarnymi punktami. Samiec dorasta do 1 metra. W Górach Dynarskich zaobserwowano rzadkie przypadki większych osobników, a samica jest mniejsza od samca. Tę najbardziej jadowitą europejską żmiję można łatwo rozpoznać po niedużym, pokrytym łuskami, mięsistym wyrostku na szczycie pyska. W pysku ma dwa długie zęby jadowe powiązane z gruczołem jadowym. Ma długi i rozgałęziony język, przy pomocy którego wyczuwa dotyk i zapach.
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Rozmnaża się od końca kwietnia do początku maja, a od września do października samica składa od 10 do 20 jaj, z których od razu po wyjściu z ciała matki, wylęgają się młode. Żmija nosoroga żyje do 15 lat. Jej naturalni wrogowie to ptaki drapieżne i małe zwierzęta, a zwłaszcza gadożer. Lubi suche kamieniste tereny z licznymi krzakami. Aktywna jest głównie nocą, a w ciągu dnia zwinięta w kłębek śpi trawiąc pokarm lub wygrzewa się na słońcu. Szczególnie niebezpieczna jest jesienią, gdy wspina się na drzewa w oczekiwaniu na ptaki. W ten sposób może ukąsić człowieka jeśli nieuważnie przejdzie i dotknie jej. Najczęściej jest bardzo powolna, ale w razie potrzeby może błyskawicznie zaatakować, starając się ukąsić. Żywi się drobnymi ssakami, ptakami, jaszczurkami i wężami, które zabija silnym jadem, a potem połyka. Żmija ta zapada w sen zimowy.
Jadowitość[edytuj | edytuj kod]
Ukąszenie żmii nosorogiej jest często śmiertelne. Nawet młode osobniki długości od 15 do 18 cm są wyposażone w truciznę i zęby jadowe, więc mogą poważnie i niebezpiecznie ukąsić. Siła jadu jest nawet większa od kilku podgatunków kobry. Śmiertelna dla człowieka doza to przeciętnie 25-40 mg zależnie od wieku, zdrowia i miejsca ugryzienia. Pierwsze objawy zatrucia jadem to ból lub odrętwienie ukąszonej części ciała. Opuchlizna pojawia się 2-3 minuty po ugryzieniu i szybko się rozprzestrzenia. U większych osobników zęby jadowe mogą mieć nawet 1 cm długości, więc trucizna może zostać wstrzyknięta do mięśni, co przyspiesza objawy zatrucia. Miejsce ugryzienia trzeba podwiązać, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się jadu po ciele, a poszkodowanego jak najszybciej odwieźć do lekarza, aby dał mu zastrzyk serum.
Legendy[edytuj | edytuj kod]
W Chorwacji krążą legendy o skokach żmii nosorogiej, którą nazywają poskokiem. Mówi się, że zawija się w kłębek i turla w dół. Te opowieści powstały z ludzkiego strachu, jako że żmija ta jest nieprzewidywalna, a jej ukąszenie należy do najszybszych wśród żmij. Żmija nosoroga może pełzając zwinąć tylną część ciała, a potem podnieść przednią i wyrzucić ją do przodu, by ukąsić ofiarę. Zasięg takiego skoku to 40 cm.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Vipera ammodytes, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Vipera ammodytes, The Reptile Database [dostęp 2010-09-06] (ang.).
- ↑ Vipera ammodytes. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
| |||||||||||
