Żuk leśny
| Anoplotrupes stercorosus | |||
| (Scriba, 1791) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
żuk leśny | ||
| Synonimy | |||
| |||
Żuk leśny (Anoplotrupes stercorosus) – gatunek chrząszcza z rodziny gnojarzowatych i podrodziny Geotrupinae.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Ciało sklepione, dość krępe[1], długości 12–19 mm[1][2], z wierzchu niebieskie lub niebieskoczarne[1], pod spodem metaliczne[2], kawowoniebieskie lub kawowozielone[1]. Głowa z guzkiem, a przedplecze z wyraźnie obrzeżoną na całej długości nasadą. Pokrywy o rzędach wyraźnie wgłębionych. Golenie odnóży tylnych z dwiema listwami (łącznie z wierzchołkową)[1].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Żuk ten zasiedla wyłącznie lasy liściaste i mieszane[1]. Preferuje starsze i bardziej zwarte drzewostany[3]. Dorosłe odżywiają się butwiejącymi szczątkami roślin, odchodami roślinożerców oraz starymi owocnikami niektórych grzybów kapeluszowych[2][1]. Obserwowano też ich żerowanie na padlinie[3]. Samice i samce kopią korytarz głębokości ok. 30[4] lub 40 cm[2], a następnie samica wykopuje korytarze boczne i komory lęgowe[2]. Komory i korytarze wypełniane są martwą materią roślinną, zwłaszcza ściółką, która stanowi pokarm dla larw[3].
W polskich lasach gatunek ten tworzy zgrupowania żuków z żukiem wiosennym. Dorosłe występują od kwietnia do października[3].
Owad ten nawozi glebę oraz zwiększa jej przewiewność i przesiąkliwość przez co uznawany jest za pożytecznego z punktu widzenia gospodarki leśnej[1].
Rozprzestrzenienie
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz palearktyczny. Zamieszkuje prawie całą Europę[5], Syberię Zachodnią oraz Kaukaz[1]. W Polsce najpospolitszy przedstawiciel rodziny[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 28a Żukowate – Scarabaeidae grupa podrodzin: Scarabaeidae laparosticti. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976, s. 49-50.
- ↑ a b c d e Roland Gerstmeier, przeł. Henryk Grabarczyk: Chrząszcze. Rozpoznawanie i oznaczanie. Multico, seria: Przewodnik kieszonkowy. ISBN 83-7073-105-8.
- ↑ a b c d Dawid Marczak. Wybiórczość siedliskowa żuka leśnego Anoplotrupes stercorosus (Scriba) i żuka wiosennego Trypocopris vernalis (L.) (Coleoptera: Geotrupidae) w borze sosnowym świeżym w zależności od wieku drzewostanu. „Leśne Prace Badawcze”. 74 (3), s. 227–232, 2013.
- ↑ a b Adam Byk, Piotr Semkiw. Habitat preferences of the forest dung beetle Anoplotrupes stercorosus (Scriba, 1791) (Coleoptera:Geotrupinae) in Białowieża Forest. „Acta Sci. Pol. Silv. Colendar. Rat. Ind. Lig nar.”. 9 (3-4), s. 17-28, 2010.
- ↑ Anoplotrupes stercorosus. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2015-04-16].