Žaškovské sedlo
49°09′16″N 19°12′02″E/49,154444 19,200556| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Wysokość |
~730 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty |
Šíp, Ostré, Havran |
Położenie na mapie kraju żylińskiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 49°09′16″N 19°12′02″E/49,154444 19,200556
| |
Žaškovské sedlo (też: sedlo Na vrch, pol. Przełęcz Żaszkowska, ok. 730 m n.p.m.) – szeroka przełęcz w północnej części Wielkiej Fatry, tzw. Szypskiej Fatrze, na Słowacji.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Przełęcz rozdziela dwa masywy Szypskiej Fatry: położony w widłach Wagu i Orawy masyw Šípu (1169 m) od leżącego bardziej na południe i wschód masywu Ostrégo (1067 m) i Havrana. Na południowy zachód spod przełęczy opada krótka (ok. 2 km), niezalesiona Škútova dolina, którą spływa nikły Škútovy potok (dopływ Wagu). Na północno-wschodnich stokach przełęczy ma źródłowe cieki Žaškovský potok (dopływ Orawy).
Geologia – morfologia
[edytuj | edytuj kod]Pomimo iż opadająca spod przełęczy Škútova dolina wycięta jest już w wapieniach tzw. płaszczowiny kriżniańskiej, samo siodło przełęczy tworzą jeszcze triasowe skały tzw. płaszczowiny choczańskiej. W przełęczy i w jej bezpośredniej bliskości wychodzą na powierzchnię silnie krasowiejące skały węglanowe. W siodle jest widocznych kilka lejków krasowych, natomiast na północnym stoku przełęczy, nad Žaškovem, znajduje się kilka niewielkich jaskiń krasowych.
Przyroda ożywiona
[edytuj | edytuj kod]Przełęcz pokryta jest suchymi łąkami, porośniętymi kępami jałowca. Przez przełęcz biegnie wschodnia granica pasma ochronnego Parku Narodowego Mała Fatra.
Znaczenie komunikacyjne
[edytuj | edytuj kod]Przełęcz od dawna używana jest przez miejscową ludność jako przejście z Žaškova do Stankovian. Biegnie przez nią stara droga wozowa. Rozważana jest obecnie (2008 r., jako jeden z wariantów) możliwość budowy nowej drogi ekspresowej z Dolnego Kubina do doliny Wagu z wykorzystaniem tunelu pod przełęczą Žaškovské sedlo (w celu ominięcia przełomowego odcinka doliny Orawy nad Królewianami).
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Ze Stankovan w górę Škútovej doliny biegnie żółto znakowany szlak turystyczny, który nie dochodząc do siodła przełęczy skręca na północ, na Šíp.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Hochmuth Zdenko a kolektív: Chočské vrchy. Liptovská Mara. Turistický sprievodca ČSFR, č. 42, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1990, ISBN 80-7096-091-4.
- Malá Fatra – Vrátna. Turistická mapa 1:50 000, Edícia turistických máp č. 110, wyd. VKÚ Harmanec 1993, ISBN 80-85510-09-X.