(90377) Sedna
| ||
 Zdjęcie Sedny z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a | ||
| Odkrywca | M. Brown, C. Trujillo, D. Rabinowitz[1] | |
| Data odkrycia | 14 listopada 2003[1] | |
| Numer kolejny | 90377 | |
| Oznaczenie tymczasowe | 2003 VB12 | |
| Charakterystyka orbity (J2000) | ||
| Przynależność obiektu |
TNO[1], obiekt odłączony lub wewnętrzna część Obłoku Oorta | |
| Półoś wielka | 480 ± 1[1] au | |
| Mimośród | 0,841[1] | |
| Peryhelium | 76,16[1] au | |
| Aphelium | 883 ± 1[1] au | |
| Okres obiegu wokół Słońca |
10 505 ± 18[1] lat | |
| Średnia prędkość | ok. 1,0 km/s | |
| Inklinacja | 11,93[1]° | |
| Charakterystyka fizyczna | ||
| Średnica | model termofizyczny: 995 ± 80 km, standardowy model termiczny: 1060 ± 100[2] km | |
| Okres obrotu | ok. 10,273[1] h | |
| Albedo | 0,32 ± 0,06[2] | |
| Jasność absolutna | ok. 1,5[1]m | |
| Średnia temperatura powierzchni | < 33[3] K | |
(90377) Sedna – duża planetoida transneptunowa, poruszająca się po bardzo wydłużonej orbicie.
Spis treści
Odkrycie i nazwa[edytuj | edytuj kod]
Planetoida ta została odkryta 14 listopada 2003 przez Mike’a Browna, Chada Trujillo oraz Davida Rabinowitza, z California Institute of Technology, za pomocą 120-centymetrowego teleskopu Samuela Oschina, znajdującego się w Obserwatorium Palomar niedaleko San Diego. Odkrycia dokonano w ramach prowadzonego od jesieni 2001 przeglądu zewnętrznych rejonów Układu Słonecznego. Odkrycie zostało zweryfikowane przez amatorskie obserwatorium Tenagra w Arizonie[4]. Planetoida ta obserwowana była również przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a.
Otrzymała ona najpierw oznaczenie prowizoryczne 2003 VB12.
Obiekt nazwany został imieniem Sedny, mitologicznej bogini mórz w wierzeniach Inuitów – ludów zamieszkujących rejony arktyczne, od Grenlandii po Czukotkę w Rosji[3].
Orbita[edytuj | edytuj kod]
Orbita Sedny nachylona jest do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 11,9°. Na jeden obieg wokół Słońca potrzebuje ok. 10 500 lat. Krąży w średniej odległości ok. 480 au, po mocno wydłużonej eliptycznej orbicie o mimośrodzie około 0,84. Średnia prędkość orbitalna tej planetoidy to ok. 1,0 km/s.
W momencie odkrycia znajdowała się w odległości 90 au i tym samym okazała się najdalszym[a] obserwowanym obiektem w Układzie Słonecznym. Obecnie Sedna zbliża się do Słońca i w 2076 roku[1] osiągnie peryhelium, znajdując się wtedy w odległości 76 au od naszej Dziennej Gwiazdy (ponad dwa razy dalej niż Pluton). Następnie przez około 5250 lat będzie się oddalać, aż osiągnie aphelium w odległości ok. 883 au od Słońca (ok. 18 razy dalej niż Pluton).
Jest określana jako obiekt odłączony[5] lub nawet wchodzący w skład wewnętrznej części obłoku Oorta.
Właściwości fizyczne[edytuj | edytuj kod]
Sedna ma średnicę szacowaną na ok. 995 km. Jej albedo wynosi ok. 0,32[5], a jasność absolutna to 1,5m[1]. Sedna jest prawdopodobnie bardzo zimnym obiektem; temperaturę jej powierzchni oszacowano na około –240 do –261 °C (12–33 K)[3]. Naukowcy przypuszczają, że składa się ona ze skał i lodu.
Sedna jest prawdopodobnie pierwszym odkrytym obiektem z wewnętrznej części Obłoku Oorta i zarazem pierwszym bezpośrednim dowodem jego istnienia. Jest to drugi po Marsie najczerwieńszy obiekt w naszym Systemie. Sedna jest jednym z niewielu tak dużych obiektów odkrytych w Układzie Słonecznym od 1930 roku, kiedy to po raz pierwszy zaobserwowano Plutona.
Sedna może zostać uznana w przyszłości za planetę karłowatą i plutoid.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W 2005 roku odkryto Eris, która obecnie znajduje się dalej od Słońca niż Sedna. Zobacz też: 2012 VP113 i V774104.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m (90377) Sedna w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.) [data dostępu: 2019-07-13]
- ↑ a b A. Pál, C. Kiss, T.G. Müller, P. Santos-Sanz i inni. "TNOs are Cool": A survey of the trans-Neptunian region. VII. Size and surface characteristics of (90377) Sedna and 2010 EK139. „Astronomy & Astrophysics”. 541, s. L6, 2012. DOI: 10.1051/0004-6361/201218874. arXiv:1204.0899. Bibcode: 2012A&A...541L...6P.
- ↑ a b c Krzysztof Czart: Kosmos. Poznań: Oxford Educational, 2011, s. 24. 15. ISBN 978-83-252-1366-4.
- ↑ Mike Brown: Sedna (2003 VB12) (ang.). [dostęp 2016-06-06].
- ↑ a b Wm. Robert Johnston: List of Known Trans-Neptunian Objects (ang.). Johnston’s Archive, 2016-09-05. [dostęp 2016-10-05].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- (90377) Sedna w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- (90377) Sedna w bazie Minor Planet Center (ang.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Diagram orbity (90377) Sedna w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- Mike Brown: Sedna (2003 VB12) (ang.). [dostęp 2016-06-06].
| (90376) 2003 VL |
(90377) Sedna | (90378) 2003 WL23 |
| ||||||||
