103P/Hartley
 Zdjęcie jądra komety 103P/Hartley wykonane przez sondę Deep Impact w ramach misji EPOXI | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
15 marca 1986 |
| Nazwy alternatywne |
103P/1991 N1; 1991 XV; 1991t; |
| Elementy orbity | |
| Półoś wielka |
3,4753 au |
| Mimośród |
0,6938 |
| Peryhelium |
1,0642 au |
| Aphelium |
5,8863 au |
| Okres orbitalny |
6,48 lat |
| Nachylenie orbity względem ekliptyki |
13,60° |
| Długość węzła wstępującego |
219,7487° |
| Argument peryhelium |
181,3223° |
| Moment przejścia przez peryhelium |
20 kwietnia 2017 |
| Charakterystyka fizyczna jądra | |
| Średnica |
1,6 - 2,2 km |
| Masa |
~ 3 × 1011 kg |
| Okres obrotu wokół własnej osi |
18,1 h |
| Albedo |
0,028 |
103P/Hartley (Hartley 2) – niewielka kometa krótkookresowa, należąca do komet rodziny Jowisza.
Odkrycie[edytuj | edytuj kod]
Kometa została odkryta 15 marca 1986 roku za pomocą UK Schmidt Telescope w Obserwatorium Siding Spring w Australii przez Malcolma Hartleya. Była obserwowana również w czasie kolejnych przelotów w pobliżu Słońca w latach 1991 i 1997.
Orbita komety[edytuj | edytuj kod]
Orbita komety ma kształt elipsy o mimośrodzie 0,69. Jej peryhelium znajduje się w odległości 1,06 j.a., aphelium zaś 5,89 j.a. od Słońca. Jej okres obiegu wokół Słońca wynosi 6,48 roku, nachylenie do ekliptyki ma wartość 13,60˚. Ponieważ w swym ruchu orbitalnym kometa 103P/Hartley zbliża się do orbity naszej planety, należy do obiektów NEO.
Właściwości fizyczne[edytuj | edytuj kod]
Jądro komety ma wydłużony kształt i rozmiary 1,5-2,2 km i rotuje w czasie ok. 18,1 godzin. Powierzchnia jądra jest bardzo ciemna, jej albedo wynosi nieco mniej niż 0,03. Jego masa to ok. 3×1011 kg.
Badania tej komety prowadzone w 2011 roku dowiodły, że kometa 103P/Hartley zawiera wodę o niemal identycznym stosunku deuteru do wodoru jak woda występująca w ziemskich oceanach (1:6400). Jest to pierwszy taki znany przypadek[1].
Badania bezpośrednie[edytuj | edytuj kod]
Ponieważ po wykonaniu misji sondy Deep Impact okazało się, że w dalszym ciągu może ona pracować, Amerykańska Agencja do Badań Kosmicznych, należąca do NASA, zdecydowała o przedłużeniu misji sondy i skierowaniu jej w kierunku komety 103P/Hartley.
4 listopada 2010 roku sonda (misję tę nazywa się EPOXI) przeleciała w pobliżu jądra komety znajdującej się wtedy w odległości 0,291 j.a. od Ziemi. Sonda zbliżyła się do niego na odległość 700 km[2]. Wśród celów naukowych przed sondą było stworzenie mapy erupcji gazów na powierzchni 1,6 km jądra komety oraz śledzenie tych gazów w trakcie jego obrotu. Prowadzone były również obserwacje w podczerwieni gazów w wewnętrznej części komy, badanie zmian jasności i barwy powierzchni, wykonane zostały dokładne mapy temperatury powierzchni oraz przeprowadzono analizy składu chemicznego obiektu[3].
Osiemnastego listopada zaprezentowano obrazy wykonane za pomocą kamery wysokiej rozdzielczości (HRI), na których zaobserwowano chmurę odłamków lodu wodnego i śniegu otaczającą jądro komety, wielkości do 25 cm. Naukowcy określili ją jako „burza śnieżna”. Jest to pierwsza kometa wokół której zarejestrowano takie zjawisko. Operatorzy sondy zarejestrowali dziewięć zakłóceń ruchu i położenia sondy, które mogłoby być spowodowane zderzeniami z drobinami lodowymi o masie około 0,2 miligrama[4].
Od 29 października do 1 listopada szwedzki satelita Odin badał, w zakresie fal submilimetrowych, rozkład wody wokół jądra komety. Na podstawie obserwacji oszacowano, że produkcja wody wynosi od 180 do 300 kg na sekundę i ulega dużym wahaniom, najprawdopodobniej związanym z rotacją kometarnego jądra[5].
Obserwacje na niebie 2010[edytuj | edytuj kod]
Na niebie kometa widoczna była gołym okiem jako mała mgiełka (październik, listopad 2010). Przez lornetkę znacząco można było poprawić możliwość jej obserwacji. W okresie najlepszej widoczności kometa przesuwała się na tle gwiazdozbiorów Perseusza, Woźnicy, Bliźniąt i Małego Psa.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Heavy and Light Just Right. [w:] Herschel Space Observatory [on-line]. NASA, 2011-10-05. [dostęp 2016-07-16]. (ang.).
- ↑ Flight of the Comet. NASA Jet Propulsion Laboratory, 2010-11-05. [dostęp 2011-06-17]. (ang.).
- ↑ EPOXI finds 103P/Hartley is a hyperactive comet. astronomy.com, 2011-06-17. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
- ↑ Kenneth Chang: Surprise at a Comet Visited by NASA: A Snowstorm. [w:] The New York Times [on-line]. 2010-11-18. [dostęp 2016-07-16]. (ang.).
- ↑ Woda w komecie Hartleya. [w:] PolskieRadio.pl [on-line]. 2010-11-08. [dostęp 2016-07-16].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- 103P/Hartley w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- 103P/Hartley w bazie Minor Planet Center (ang.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Diagram orbity 103P/Hartley w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- 103P/Hartley w Cometography
- Strona EPOXI mission NASA. epoxi.umd.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-22)].
- Adam Piech: Opis zbliżenia sondy Deep Impact do komety 103P/Hartley. [w:] Kosmonauta.net [on-line]. 2010-11-04. [dostęp 2016-07-16].
- Hartley 2 in Motion Stunning Morph Animation of Flyby Images – animacja obrazu jądra komety na Universe Today
- Radarowe obserwacje komety Hartleya 2. [w:] Astronomia.pl [on-line]. 2010-10-29. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-03)].