Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
13 listopada jest 317. (w latach przestępnych 318.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 48 dni.
Imieniny obchodzą:Alojzy , Antonin , Arkadia , Arkadiusz , Arkady , Augustyna , Benedykt , Brykcjusz , Dydak , Eugeniusz , Eutychian , German , Izaak , Jan , Kalikst , Krystyn , Liwia , Mateusz , Mikołaj , Nicefor , Paschazy , Probus , Stanisław , Walenty , Walentyn , Wiktor , Wilhelm i Włodzisław Międzynarodowe – Międzynarodowy Dzień Niewidomych [1] 1946 roku, w rocznicę urodzin Valentina Haüya , założyciela pierwszej szkoły dla niewidomych)[2] Polska Święto Służby Uzbrojenia i Elektroniki [3] 2009 r.)Wspomnienia i święta w Kościele katolickim [4] [5]
1308 – Krzyżacy zajęli Gdańsk i dokonali masakry jego mieszkańców (tzw. rzeź gdańska ).1521 – Utworzono II Księstwo opolsko-raciborskie .1904 – Na Placu Grzybowskim w Warszawie Organizacja Bojowa PPS po raz pierwszy starła się z oddziałami wojska rosyjskiego.1918 – PPS zorganizowała w Warszawie wielką demonstrację przeciwko rządom Rady Regencyjnej .1921 – W Krakowie została opublikowana w formie plakatu druga jednodniówka futurystów polskich Nuż w bżuhu 1924 – Władysław Reymont został ogłoszony laureatem Nagrody Nobla za powieść Chłopi 1939 – Służbę Zwycięstwu Polski przemianowano na Związek Walki Zbrojnej (późniejsza Armia Krajowa ).1945 :
1953 – Założono Olsztyński Teatr Lalek .1954 – Brzeg Dolny , Dęblin , Jaworzyna Śląska , Luboń , Niedobczyce , Pionki , Pszów , Radlin , Rumia , Strzemieszyce Wielkie , Świdnik i Żarów uzyskały prawa miejskie .1956 – Częstochowski teatr otrzymał imię Adama Mickiewicza .1962 – Założono Ligę Obrony Kraju .1974 – Zakończono budowę Obserwatorium Wysokogórskiego na Śnieżce .1975 – Utworzono Morską Jednostkę Działań Specjalnych „Formoza” .1976 – W magazynie telewizyjnym Studio 2 ABBA , nagrany w trakcie jej jedynego pobytu w Polsce.1991 – W rozegranym na Stadionie Miejskim w Poznaniu ostatnim meczu eliminacyjnym do piłkarskich Mistrzostw Europy Polska zremisowała z Anglią 1:1, tracąc tym samym szansę na awans.1998 – Premiera komedii filmowej U Pana Boga za piecem Jacka Bromskiego .2000 – Upadły Zakłady Metalowe Łucznik w Radomiu .2009 – Premiera czarnej komedii Rewers Borysa Lankosza .2010 – Otwarto halę widowiskowo-sportową Orlen Arena w Płocku .
Wolontariusze oczyszczający wybrzeże Galicji po katastrofie tankowca
MT Prestige (2002)
1002 – Z rozkazu król anglosaskiego Ethelreda II Bezradnego dokonano masakry setek osadników skandynawskich. Wśród ofiar znalazła się Gunhilda, siostra króla Danii Swena Widłobrodego , który poprzysiągł zemstę i w 1003 roku zaatakował Exeter .1160 – Król Francji Ludwik VII Młody ożenił się z Adelą z Szampanii .1239 – Wyprawy krzyżowe : klęska krzyżowców w bitwie z wojskami egipskimi pod Gazą .1244 – Abp Zygfryd III z Eppstein przekazał mieszczanom Moguncji dokument Wolność miasta , gwarantujący szereg przywilejów i zatwierdzający powstanie 24-osobowej Rady Miejskiej.1474 – Wojna szwajcarsko-burgundzka : zwycięstwo wojsk szwajcarskich w bitwie pod Héricourt .1475 – Wojna szwajcarsko-burgundzka: zwycięstwo wojsk szwajcarskich w bitwie pod Sion .1493 – Krzysztof Kolumb odkrył wyspę Saba .1642 – Angielska wojna domowa : zwycięstwo wojsk Parlamentu w bitwie pod Turnham Green .1775 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych : wojska amerykańskie pod wodzą gen. Richarda Montgomery’ego zdobyły Montreal .1805 – III koalicja antyfrancuska : wojska Napoleona Bonaparte zajęły bez walki Wiedeń .1843 – W Paryżu odbyła się premiera opery Don Sebastian, król Portugalii Gaetano Donizettiego .1844 – Pedro Santana został pierwszym prezydentem Dominikany .1864 – Przyjęto nową konstytucję Grecji .1876 – W Kingston na Jamajce wyjechał na trasę pierwszy tramwaj konny .1887 – 3 osoby zginęły, a około 100 zostało rannych w wyniku brutalnego rozpędzenia przez londyńską policję 10-tysięcznej demonstracji przeciwko nadużyciom w Irlandii (tzw. „krwawa niedziela”).1899 :
1905 – Norwegowie opowiedzieli się w dwudniowym referendum przeciwko zniesieniu monarchii .1907 – We francuskim Lisieux Paul Cornu wzniósł się po raz pierwszy w historii dwuwirnikowym śmigłowcem własnej konstrukcji na wysokość 30 cm i utrzymywał w powietrzu 20 sekund.1908 – W Australii powołano pierwszy gabinet Andrew Fishera .1918 :
1921 – Korekiyo Takahashi został premierem Japonii .1923 – W Sydney rozpoczęła nadawanie pierwsza australijska rozgłośnia radiowa .1924 – Premiera niemego horroru niemieckiego Gabinet figur woskowych Paula Leniego i Leo Brinsky’ego .1928 – W Moskwie utworzono Instytut Mózgu .1940 – Odbyła się premiera pierwszego w historii pełnometrażowego animowanego filmu stereofonicznego Fantazja 1941 – Front wschodni : w Sewastopolu zatonął po zbombardowaniu poprzedniego dnia przez niemieckie lotnictwo krążownik Czerwona Ukraina 1942 :
1947 – Hans Hedtoft został premierem Danii .1950 – W wyniku zamachu zginął prezydent Wenezueli Carlos Delgado Chalbaud .1955 – Pedro Eugenio Aramburu został prezydentem Argentyny .1960 – 152 osoby (głównie dzieci) zginęły w pożarze kina w leżącym na północy Syrii mieście Amude .1963 – Ahmed Bahnini został premierem Maroka .1964 – Rozpoczęła się arabsko-izraelska bitwa o wodę .1966 – 50 osób zginęło w katastrofie samolotu NAMC YS-11 należącego do All Nippon Airways w Japonii .1970 – Minister obrony Syrii Hafiz al-Asad przeprowadził bezkrwawy pucz, w wyniku którego przejął pełnię władzy w kraju.1971 – Premiera thrillera Pojedynek na szosie Stevena Spielberga .1975 – Palestyńscy terroryści z organizacji Al-Fatah zdetonowali bombę w centrum Jerozolimy . Zginęło 6 Izraelczyków, a 40 osób zostało rannych.1977 – Palestyńscy terroryści z Demokratycznego Frontu Wyzwolenia Palestyny zdetonowali bombę w pobliżu szkoły na Starym Mieście w Jerozolimie, w wyniku czego zginął uczeń, a ranne zostały 4 osoby. Trzy godziny później w dzielnicy żydowskiej kolejna bomba zabiła 1 osobę, a kolejną zraniła.1979 – Ambasador Izraela w Portugalii Efraim Eldar został ranny, a jego ochroniarz zginął w wyniku zamachu przeprowadzonego przez palestyńskich terrorystów.1982 :
1985 – Tragedia w Armero : 28,7 tys. osób zginęło w Kolumbii w wyniku erupcji wulkanu Nevado del Ruiz .1988 – Na Węgrzech założono opozycyjny Związek Wolnych Demokratów .1989 :
1990 :
1991 – Premiera thrillera Przylądek strachu Martina Scorsese .1992 – Premiera horroru Drakula Francisa Forda Coppoli .1994 – Szwedzi zadecydowali w referendum o przystąpieniu do Unii Europejskiej .1995 :
7 osób (w tym pięciu Amerykanów) zginęło, a 60 zostało rannych w wyniku eksplozji dwóch ciężarówek na parkingu koło prowadzonego przez armię amerykańską centrum szkolenia saudyjskiej gwardii narodowej w Rijadzie .
Premiera filmu sensacyjnego GoldenEye Martina Campbella .
1999 – Chile i Peru zawarły porozumienie kończące ponad stuletni spór graniczny.2000 – W Hadze rozpoczęła się 6. konferencja państw stron Konwencji Klimatycznej ONZ z Rio de Janeiro z 1992 roku.2001 – Wojska Sojuszu Północnego zajęły Kabul .2002 – U wybrzeży hiszpańskiej Galicji został uszkodzony tankowiec MT Prestige 2004 – Gen. Colin Powell złożył rezygnację z funkcji sekretarza stanu w gabinecie prezydenta USA George’a W. Busha .2005 – Urzędujący prezydent Burkiny Faso Blaise Compaoré został wybrany na kolejną kadencję.2011 – W Osetii Południowej odbyła się I tura wyborów prezydenckich .2012 – Całkowite zaćmienie Słońca widoczne nad północną Australią i południowym Pacyfikiem .
354 – Augustyn z Hippony , filozof, pisarz, teolog, organizator życia kościelnego, doktor i ojciec Kościoła , święty katolicki, błogosławiony prawosławny pochodzenia berberyjskiego (zm. 430 )
1312 – Edward III , król Anglii (zm. 1377 )1486 – Jan Mayer von Eck , niemiecki teolog (zm. 1543 )1493 – Wilhelm IV , książę Bawarii (zm. 1550 )1504 – Filip Wielkoduszny , landgraf Hesji (zm. 1567 )1572 – Cyryl Lukaris , grecki duchowny prawosławny, teolog, patriarcha Aleksandrii , patriarcha ekumeniczny Konstantynopola (zm. 1638 )1592 – Antoni Grassi , włoski filipin, błogosławiony (zm. 1671 )1595 – Jerzy Wilhelm Hohenzollern , elektor Brandenburgii , książę Prus (zm. 1640 )1598 – (data chrztu) Bartholomeus Breenbergh , holenderski malarz, rysownik, rytownik (zm. 1657 )1663 – Árni Magnússon , islandzki historyk literatury (zm. 1730 )1668 – Kryspin Fioretti , włoski kapucyn, święty (zm. 1750 )1680 – Ondraszek , morawski zbójnik (zm. 1715 )1710 – Charles-Simon Favart , francuski librecista (zm. 1792 )1714 – William Shenstone , brytyjski poeta (zm. 1763 )1715 – Dorothea Erxleben , niemiecka lekarka (zm. 1762 )1743 – Hiacynt Casteñeda , hiszpański dominikanin, misjonarz, męczennik, święty (zm. 1773 )1753 – Ippolito Pindemonte , włoski poeta (zm. 1828 )1757 – Archibald Alison , szkocki filozof (zm. 1839 )1760 – Jiaqing , cesarz Chin (zm. 1820 )1761 – John Moore , brytyjski generał (zm. 1809 )1767 – Bernhard Romberg , niemiecki wiolonczelista, kompozytor (zm. 1841 )1775 – Isidore Exelmans , francuski generał, marszałek i par Francji (zm. 1852 )1782 :
1789 – Denis-Benjamin Papineau , kanadyjski polityk (zm. 1854 )1801 :
1802 – Edward Stanley , brytyjski arystokrata, polityk (zm. 1869 )1806 – Emilia Plater , polska hrabianka, kapitan, uczestniczka powstania listopadowego (zm. 1831 )1810 – William Avery Rockefeller, Sr , amerykański znachor, oszust (zm. 1906 )1813 – Piotr II Petrowić-Niegosz , władca Czarnogóry (zm. 1851 )1814 – Joseph Hooker , amerykański generał (zm. 1879 )1817 – Louis James Alfred Lefébure-Wély , francuski organista, kompozytor (zm. 1869 )1819 – Estanislao Figueras , hiszpański adwokat, polityk, prezydent I Republiki Hiszpańskiej (zm. 1882 )1821 – Michał Pietraszewski , rosyjski filozof, działacz społeczny (zm. 1866 )1827 – Julian Cegliński , polski malarz (zm. 1910 )1832 – Eugenio Montero Ríos , hiszpański polityk, premier Hiszpanii (zm. 1914 )1836 – Jarosław Dąbrowski , polski generał, działacz niepodległościowy, uczestnik Komuny Paryskiej (zm. 1871 )1841 – Oreste Baratieri , włoski generał (zm. 1901 )1843 – Filip Sulimierski , polski matematyk, geograf (zm. 1885 )1846 – Jan Kubary , polski podróżnik, etnograf (zm. 1896 )1848 – Albert I Grimaldi , książę Monako (zm. 1922 )1850 – Robert Louis Stevenson , brytyjski pisarz (zm. 1894 )1851 – Klemens Bachleda , polski przewodnik tatrzański, ratownik TOPR (zm. 1910 )1854 – Michał Febres Cordero y Muñoz , ekwadorski lasalianin, święty katolicki (zm. 1910 )1870 – Stanisław Dnistrianski , ukraiński prawnik, polityk (zm. 1935 )1879 – John Grieb , amerykański gimnastyk (zm. 1939 )1881 :
1883 – Leo Goodwin , amerykański pływak (zm. 1957 )1885 – Frieda Strohmberg , niemiecka malarka pochodzenia żydowskiego (zm. 1940 )1886 :
1887 – Wilhelm Kube , niemiecki polityk nazistowski, publicysta (zm. 1943 )1889 :
1891 – Edward Kozikowski , polski poeta, pisarz (zm. 1980 )1893 – Stanisław Antoni Ratold , polski aktor, piosenkarz (zm. 1926 )1896 – Nobusuke Kishi , japoński polityk, premier Japonii (zm. 1987 )1897 – Stanisław Czajka , polski duchowny katolicki, biskup częstochowski (zm. 1965 )1898 – Aleksander Marten , polski aktor, reżyser filmowy pochodzenia żydowskiego (zm. 1942 )1899 :
1900 – Edward Buzzell , amerykański reżyser filmowy (zm. 1985 )1903 – Janina Dziarnowska , polska pisarka, tłumaczka (zm. 1992 )1904 – Zofia Morawska , polska działaczka społeczna (zm. 2010 )1905 – Romuald Nałęcz-Tymiński , polski kontradmirał (zm. 2003 )1906 – Stefan Staszewski , polski polityk, działacz partyjny (zm. 1989 )1912 – Claude Pompidou , francuska pierwsza dama (zm. 2007 )1913 – Lon Nol , kambodżański generał, polityk, premier i prezydent Kambodży (zm. 1985 )1914 :
1915 :
1919 – Werner Weber , szwajcarski dziennikarz, literaturoznawca (zm. 2005 )1920 :
1922 – Oskar Werner , austriacki aktor (zm. 1984 )1923 – Linda Christian , meksykańska aktorka (zm. 2011 )1924 – Motoo Kimura , japoński genetyk, biolog (zm. 1994 )1929 :
1930 – Danuta Idaszak , polska muzykolog (zm. 2011 )1933 :
1934 :
1937 :
1938 :
1939 :
1940 :
1943 :
1945 :
1946 :
1947 :
1948 – Mirosław Ryba , polski lekarz, anestezjolog (zm. 2015 )1949 :
1950 – Dušan Radolský , słowacki piłkarz, trener piłkarski1951 – Zbigniew Janusz , polski poeta1952 :
1953 :
1954 :
1955 – Whoopi Goldberg , amerykańska aktorka1956 :
1957 – Stephen Baxter , brytyjski pisarz science fiction1958 :
1959 :
1960 – Pawieł Konowałow , rosyjski lekkoatleta, sprinter1961 :
1963 – María Ángela Holguín , kolumbijska polityk1964 :
1965 – Robert Moskwa , polski aktor1967 :
1968 :
1969 :
1970 – Julija Graudyń , rosyjska lekkoatletka, płotkarka1971 – Noah Hathaway , amerykański aktor1972 – Arkadiusz Kaliszan , polski piłkarz1973 :
1974 :
1975 :
1976 :
1978 :
1979 :
1980 :
1981 :
1982 :
Ilona Chojnowska , polska aktorkaMichael Copon , amerykański aktor, piosenkarzJohannes Ertl , austriacki piłkarzHamdan ibn Muhammad Al Maktum , dubajski książę, następca tronuDaniela Klemenschits , austriacka tenisistka (zm. 2008 )Sandra Klemenschits , austriacka tenisistkaKumi Kōda , japońska piosenkarkaRoksana Krzemińska , polska aktorkaSean Rooney , amerykański siatkarz
1983 :
1984 :
1985 – Viktor Elm , szwedzki piłkarz1986 :
1987 :
1988 – Niklas Backman , szwedzki piłkarz1989 – Maksim Skawysz , białoruski piłkarz1990 :
1991 :
1992 – Bartłomiej Pawłowski , polski piłkarz1995 – Stella Hudgens , amerykańska aktorka
565 – Justynian I Wielki , cesarz bizantyński (ur. 483 )
657 – Eugeniusz II , pisarz łaciński, teolog, arcybiskup Toledo , ojciec Kościoła , święty (ur. ?)
867 – Mikołaj I Wielki , papież , święty (ur. ?)
1004 – Abbo z Fleury , francuski duchowny, opat Fleury , święty (ur. ok. 945 -50 )1093 – Malcolm III , król Szkocji (ur. ok. 1031 )1154 – Izjasław II Pantelejmon , wielki książę kijowski (ur. 1096 )1319 – Eryk Menved , król Danii (ur. 1274 )1345 – Konstancja Manuel , księżna Kastylii i Portugalii (ur. ?)1359 – Iwan II Piękny , wielki książę moskiewski i włodzimierski (ur. 1326 )1460 – Henryk Żeglarz , infant portugalski, wielki mistrz Zakonu Chrystusowego (ur. 1394 )1533 – Challcuchima , inkaski dowódca wojskowy (ur. ?)1619 – Ludovico Carracci , włoski malarz (ur. 1555 )1635 – (lub 1632 ) Paul Laymann , austriacki jezuita, teolog, kronikarz (ur. 1574 )1650 – Thomas May , angielski poeta, historyk (ur. 1595 )1726 – Zofia Dorota z Celle , królowa Wielkiej Brytanii (ur. 1666 )1764 – John Wootton , brytyjski malarz (ur. ok. 1682 )1770 – George Grenville , brytyjski polityk, premier Wielkiej Brytanii (ur. 1712 )1771 – Konrad Ernst Ackermann , niemiecki aktor (ur. 1712 )1783 – Rochus Friedrich Lynar , duński dyplomata (ur. 1708 )1839 – William Otis , amerykański wynalazca (ur. 1813 )1841 – Karolina Fryderyka Badeńska , królowa Bawarii (ur. 1776 )1849 – William Etty , brytyjski malarz (ur. 1787 )1859 – Prudens van Duyse , flamandzki pisarz, poeta (ur. 1804 )1861 – Arthur Hugh Clough , brytyjski poeta (ur. 1819 )1862 :
1866 – Anthony O'Regan , irlandzki duchowny katolicki, biskup Chicago (ur. 1809 )1868 – Gioacchino Rossini , włoski kompozytor (ur. 1792 )1873 – Eduardo Rosales , hiszpański malarz (ur. 1836 )1891 – Paweł Stalmach , polski dziennikarz, publicysta, działacz społeczny (ur. 1824 )1894 – Augustyna Pietrantoni , włoska zakonnica, święta (ur. 1864 )1896 – Edward Fierich , polski prawnik (ur. 1817 )1897 – Jean-Baptiste Pezon , francuski artysta cyrkowy (ur. 1827 )1903 :
1904 – Henri Wallon , francuski polityk, historyk (ur. 1812 )1907 – Francis Thompson , brytyjski poeta (ur. 1859 )1912 – William Ogilvie , kanadyjski geodeta, polityk, komisarz Yukonu (ur. 1846 )1920 – Luc-Olivier Merson , francuski malarz (ur. 1846 )1921 – Ignaz Goldziher , węgierski orientalista pochodzenia żydowskiego (ur. 1850 )1929 – Mieczysław Nartowski , polski neurolog, psychiatra, polityk (ur. 1868 )1931 – Andrzej Średniawski , polski polityk, działacz ruchu ludowego, publicysta (ur. 1857 )1935 – Sun Chuanfang , chiński wojskowy, militarysta (ur. 1885 )1936 – Jan Gonga Martínez , hiszpański działacz Akcji Katolickiej , męczennik, błogosławiony (ur. 1912 )1942 – Norman Scott , amerykański kontradmirał (ur. 1889 )1943 :
1944 – Karol Lampert , austriacki duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (ur. 1894 )1945 – Tadeusz Koniewicz , polski malarz (ur. 1891 )1946 – Edmund Thormählen , szwedzki żeglarz sportowy (ur. 1865 )1947 – Alojzy Kaczmarczyk , polski oficer (ur. 1896 )1951 – Georg af Klercker , szwedzki aktor, scenarzysta, reżyser filmowy i teatralny (ur. 1877 )1954 – Paul Ludwig Ewald von Kleist , niemiecki feldmarszałek (ur. 1881 )1955 – Edmund Wierciński , polski aktor, reżyser, pedagog (ur. 1899 )1957 :
1959 – Jerzy Fedkowicz , polski malarz (ur. 1891 )1960 – Edward Quinan , brytyjski generał (ur. 1885 )1961 – Anthony Joseph Drexel Biddle , amerykański dyplomata (ur. 1897 )1964 – Franciszek Barda , polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy przemyski (ur. 1880 )1967 – Wojciech Kajder , polski pisarz (ur. 1930 )1968 – Carlo Fregosi , włoski gimnastyk (ur. 1890 )1973 :
1974 – Vittorio De Sica , włoski reżyser filmowy, aktor (ur. 1901 )1976 :
1977 – Shiro Toyota , japoński reżyser filmowy (ur. 1906 )1979 :
1982 :
1983 – Marian Rułka , polski aktor (ur. 1929 )1984 – Teodor Goździkiewicz , polski pisarz (ur. 1903 )1985 :
1986 – Rudolf Schock , niemiecki śpiewak operowy (tenor) (ur. 1915 )1987 :
1988 :
1989 :
1990 – Don Chaffey , brytyjski reżyser filmowy (ur. 1917 )1991 – Henryk Borowski , polski aktor (ur. 1910 )1992 :
1994 :
1996 – Swami Rama , indyjski jogin, swami (ur. 1925 )1997 :
1998 :
2001 – Cornelius Warmerdam , amerykański lekkoatleta, tyczkarz (ur. 1915 )2002 :
2003 :
2004 :
2005 :
2006 – Edward Zawada , polski chemik, polityk, minister przemysłu chemicznego (ur. 1922 )2007 :
2008 :
2009 :
2010 :
2011 :
2012 :
2013 – Thierry Gerbier , francuski biathlonista (ur. 1965 )2014 :
Przypisy
