15 Batalion Saperów (1939)

15 Batalion Saperów
baon saperów typ IIa nr 15
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
	Dowódcy
Pierwszy	mjr Jan Guderski
	Działania zbrojne
	kampania wrześniowa; bitwa nad Bzurą (9–18 IX 1939)
	Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	saperzy
Podległość	15 Dywizja Piechoty

15 Batalion Saperów (15 bsap) – oddział saperów Wojska Polskiego II RP z okresu kampanii wrześniowej.

Batalion nie występował w pokojowej organizacji wojska. 17 kwietnia 1939^[1], w grupie jednostek oznaczonych kolorem niebieskim, 8 batalion saperów sformował baon saperów typu IIa nr 15 przeznaczony dla 15 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty.

Działania wojenne[edytuj | edytuj kod]

W ostatnich dniach sierpnia 1939 batalion rozpoczął budowę 3 mostów na rz. Brdzie w rejonie Bydgoszczy, które ukończono w pierwszych dniach września, w tym samym okresie część batalionu przygotowywała zniszczenia mostu kolejowego na rz. Wiśle i drogowego w Tczewie. 7 września batalion wycofując się z rejonu Bydgoszczy bierze udział w walce w rejonie Gniewkowa. 16 września podczas dalszego wycofywania się osiąga rejon Brześć Kujawski i wykonuje przeprawę (2 mosty) na rz. Bzura. Po przekroczeniu rz. Bzura batalion dalej wycofuje się w rejon Warszawy, gdzie zakłada miny przeciwpancerne na przedpolu Warszawy, oraz pracuje przy budowie barykad^[2].

Struktura i obsada etatowa[edytuj | edytuj kod]

Obsada personalna we wrześniu 1939^[3]^[4]

Dowództwo batalionu

dowódca – mjr Jan Guderski
zastępca dowódcy – kpt. Włodzimierz Bojko
adiutant – ppor. Jerzy Mustajew
oficer materiałowy – ppor. rez. Henryk Wacław Bałbaszewski^[a]
płatnik – por. Szymański
lekarz – ppor. Niedziela

1 kompania saperów

dowódca kompanii – por. Eustachy Wandycz
- dowódca plutonu – ppor. Paweł Jagodziński
- dowódca plutonu – ppor. Kędzierski

2 kompania saperów

dowódca kompanii – por. Leon Tarajkowicz^[7]
- dowódca plutonu – ppor. rez. Edwin Bernard Oszwałdowski^[b]
- dowódca plutonu – pchor. Roguś

3 zmotoryzowana kompania saperów

dowódca kompanii – por. Józef Dalecki
- dowódca plutonu – ppor. Bujno
- dowódca plutonu – ppor. Strauch
- dowódca plutonu – pchor. Arczyński

kolumna saperska

dowódca kolumny – por. rez. Adam Kisielewski^[c]
dowódca plutonu – chor. Kowalski

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Ppor. rez. Henryk Wacław Bałbaszewski (ur. 28 września / 11 października 1903 roku w Kobryniu), architekt, dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu II C Woldenberg^[5]^[6].
↑ Ppor. rez. Edwin Bernard Oszwałdowski (ur. 16 maja 1908 roku)^[8].
↑ por. rez. Adam Kisielewski (ur. 22 sierpnia 1903 roku) dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu II C Woldenberg^[9]^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Cutter Zdzisław. Mobilizacja wojsk saperskich we wrzesniu 1939. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3. s. 5-33.
↑ "Relacje z kampanii wrześniowej" B.I.27 G - Instytut Historyczny im. gen. Sikorskiego
↑ Cutter 2003 ↓, s. 314.
↑ Głowacki 1985 ↓, s. 341.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 685.
↑ ^a ^b Straty ↓.
↑ Leon Tarajkowicz. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2019-10-23]..
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 684.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 678.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
Zdzisław Józef Cutter: Polskie wojska saperskie w 1939 r. : organizacja, wyposażenie, mobilizacja i działania wojenne. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2003. ISBN 83-7098-834-2.
Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny "W", Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Oficyna Wydawnicza "Ajaks" i Zarząd XII Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3
Cutter Zdzisław. Mobilizacja wojsk saperskich we wrześniu 1939. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3, s. 5-33, 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2019-10-23].

[7] Ppor. rez. Henryk Wacław Bałbaszewski (ur. 28 września / 11 października 1903 roku w Kobryniu), architekt, dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu II C Woldenberg^[5]^[6].

[10] Ppor. rez. Edwin Bernard Oszwałdowski (ur. 16 maja 1908 roku)^[8].

[12] r. rez. Adam Kisielewski (ur. 22 sierpnia 1903 roku) dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu II C Woldenberg^[9]^[6].

[cutter-1] Cutter Zdzisław. Mobilizacja wojsk saperskich we wrzesniu 1939. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3. s. 5-33.

[2] "Relacje z kampanii wrześniowej" B.I.27 G - Instytut Historyczny im. gen. Sikorskiego

[CITEREFCutter2003314-3] Cutter 2003 ↓, s. 314.

[CITEREFGłowacki1985341-4] Głowacki 1985 ↓, s. 341.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934685-5] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 685.

[CITEREFStraty-6] Straty ↓.

[8] Leon Tarajkowicz. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2019-10-23]..

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934684-9] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 684.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934678-11] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 678.

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[7]

[b]

[c]

[5]

[6]

[8]

[9]

Instytucje centralne	Departament Inżynierii Departament Zaopatrzenia Inżynierii Szefostwo Saperów M.S.Wojsk. Dowództwo Saperów M.S.Wojsk. Inspektorat Saperów SG WP Naczelne Dowództwo Saperów
Szkolnictwo	Obóz Szkolny Saperów Główna Szkoła Artylerii i Inżynierii Oficerska Szkoła Inżynierii Centrum Wyszkolenia Saperów Szkoła Podchorążych Inżynierii Szkoła Podchorążych Saperów Wyższa Szkoła Inżynierii
Grupy saperów	1 2 3
Brygady saperów	1 2 3 4
Pułki saperów	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Bataliony saperów (1921-1929)	I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII XXIV XXV XXVI XXVII XXVIII XXIX XXX
Bataliony saperów (1929-1939)	1 bsap Leg 2 bsap 3 bsap 4 bsap 5 bsap 6 bsap 7 bsap 8 bsap 9 bsap bchem belektr bmost bsiln baon szk. sap.
Bataliony saperów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 38 43 46 47 48 49 50 53 55 56 60 61 65 71 81 90 bsap WBPanc-Mot 101 102
Kompanie saperów KOP (1931-1939)	„Czortków” „Grodno” „Hoszcza” „Stolin” „Stołpce” „Wilejka”
Szwadrony pionierów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Ośrodki Zapasowe Saperów (1939)	OZSap. typ spec. nr 1 OZSap. nr 2 OZSap. nr 3 OZSap. nr 4 OZSap. MK nr 1 OZSap. MK nr 2

Rodowód	Polska Siła Zbrojna Armia Polska we Francji Armia Wielkopolska Legiony Polskie Samoobrona Litwy i Białorusi Wojsko Litwy Środkowej Wojsko Polskie na Wschodzie
Naczelne władze wojskowe	Naczelnik Państwa (1918-1922) Prezydent RP (1922-1939) Naczelne Dowództwo WP Ministerstwo Spraw Wojskowych Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych Sztab Generalny (Główny) Kwatera Główna Naczelnego Wodza
Rodzaje sił zbrojnych	Wojsko Marynarka Wojenna
Formacje	Wojska Wartownicze i Etapowe (1919-1921) Korpus Ochrony Pogranicza (1924-1939) Obrona Narodowa (1937-1939)
Bronie	Piechota Kawaleria Artyleria Bronie pancerne (1937-1939) Lotnictwo Saperzy Wojska Kolejowe (do 1928) Wojska Samochodowe (do 1937) Tabory Żandarmeria
Służby	duszpasterska geograficzna intendentury inżynieryjno-saperska kolejowa remontu sprawiedliwości zdrowia weterynarii uzbrojenia lotnictwa żeglugi śródlądowej łączności etapowa jeniecka poborowa
WP w 1939	OdeB pokojowe Plan mob. "W" Mobilizacja OdeB wojenne Kampania wrześniowa Plan Zachód Plan Wschód
Inne	Bunt Żeligowskiego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego Centrum Wyszkolenia Saperów Centrum Wyszkolenia Łączności Centrum Wyszkolenia Żandarmerii Centrum Wyższych Studiów Wojskowych Fundusz Obrony Narodowej Główny Urząd Zaopatrywania Armii Instytut Wojskowo-Techniczny Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Oficerska Szkoła Topografów Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP Rada Wojenna Rada Wojskowa Wojna polsko-bolszewicka Wojskowa Komisja Ustawodawcza Wyższa Szkoła Wojenna