16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Reichsführer SS”

16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Reichsführer SS”
16. SS-Panzergrenadier-Division „Reichsführer SS“
	Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	październik 1943
Rozformowanie	8 maja 1945
Patron	Heinrich Himmler
	Dowódcy
Pierwszy	SS-Gruppenführer Max Simon
Ostatni	SS-Brigadeführer Otto Baum
	Działania zbrojne
	II wojna światowa: Front włoski; Front wschodni;
	Organizacja
Numer	16
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Rodzaj wojsk	grenadierzy pancerni
Podległość	Waffen-SS

16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Reichsführer SS” – dywizja Waffen-SS, odpowiedzialna za masakrę ludności cywilnej w Sant’Anna di Stazzema i Marzabotto.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Została utworzona w październiku 1943 roku z brygady szturmowej sformowanej w lutym tego samego roku z gwardii przybocznej Heinricha Himmlera.

Od stycznia 1944 roku dywizja walczyła we Włoszech z wojskami aliantów zachodnich biorącymi udział w desancie pod Anzio. Później uczestniczyła w walkach na terytorium północnych Włoch. Prowadziła także operacje przeciwko partyzantom włoskim, podczas których dopuściła się wielu zbrodni wojennych (m.in. wymordowanie większości ludności miejscowości Sant’Anna di Stazzema (zamordowano 560 osób)^[1] i Marzabotto (zamordowano około 770 osób)^[1]). Według innych źródeł w gminie Marzabotto zamordowanych zostało 1830 mieszkańców^[2].

Na początku 1945 r. dywizja została wysłana do Węgier. Stamtąd wycofała się do Austrii, gdzie poddała się wojskom alianckim.

Pokłosie[edytuj | edytuj kod]

W latach 2004 i 2007, włoskie trybunały wojskowe skazały zaocznie 20 spośród wciąż żyjących oficerów i podoficerów dywizji na kary dożywocia. Wyroki te miały charakter przede wszystkim symboliczny, jako że skazani nie zostali poddani ekstradycji do Włoch ze względu na ich podeszły wiek.

Dowództwo dywizji[edytuj | edytuj kod]

Dowódcy:

SS-Gruppenführer Max Simon (3 października 1943 – 24 października 1944)
SS-Brigadeführer Otto Baum (24 października 1944 – 8 maja 1945)

Szefowie sztabu:

SS-Obersturmbannführer Albert Ekkehard (20 października 1943 – ? grudnia 1944)
Major Lothar Wolf (? stycznia 1945 – ? maja 1945)

Kwatermistrzowie:

SS-Sturmbannführer Fritz Steinbeck (1 lipca 1944 – 1 marca 1945)
SS-Hauptsturmführer Heinz Zabel (? 1945 – ? maja 1945)

Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]

SS-Panzergrenadier Regiment 35 (pułk grenadierów pancernych)
SS-Panzergrenadier Regiment 36 (pułk grenadierów pancernych)
SS-Artillerie Regiment 16 (pułk artylerii)
SS-Panzer Abteilung 16 (oddział czołgów)
SS-Flak-Abteilung 16 (oddział przeciwlotniczy)
SS-Panzer-Aufklärungsabteilung 16
SS-Sturmgeschütz-Abteilung 16 (oddział dział szturmowych)
SS-Pionier-Btaillon 16 (batalion saperów)
SS-Nachrichten-Abteilung 16 (oddział zwiadu)
SS-Nachschub-Truppen 16
SS-Wirtschafts-Bataillon 16
SS-Instandsetzungs-Abteilung 16
SS-Sanitäts-Abteilung 16 (oddział sanitarny)
SS-Feld-Ersatz-Btaillon 16 (batalion uzupełnień)
Feldgendarmerie-Kompanie (kompania żandarmerii)
Div. Kampfschule 16.SS-Pz. Gren. Div
Div. Begleit-Kompanie

Liczebność[edytuj | edytuj kod]

Grudzień 1943 – 12 720 ludzi
Czerwiec 1944 – 14 218 ludzi
Grudzień 1944 – 14 223 ludzi

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b McNab 2011 ↓, s. 73.
↑ Erenz i Janssen 1997 ↓, s. 68.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Benedikt Erenz, Karl-Heinz Janssen: Niemcy o zbrodniach Wehrmachtu. Warszawa: 1997. ISBN 83-11-08722-9.
Chris McNab: SS 1923-1945. Fakty, liczby i dane statystyczne. Poznań: 2011. ISBN 978-83-61524-94-6.

[CITEREFMcNab201173-1] McNab 2011 ↓, s. 73.

[CITEREFErenzJanssen199768-2] Erenz i Janssen 1997 ↓, s. 68.

[1]

[2]

Pancerne	1 Dywizja Pancerna SS „Leibstandarte SS Adolf Hitler” 2 Dywizja Pancerna SS „Das Reich” 3 Dywizja Pancerna SS „Totenkopf” 5 Dywizja Pancerna SS „Wiking” 9 Dywizja Pancerna SS „Hohenstaufen” 10 Dywizja Pancerna SS „Frundsberg” 12 Dywizja Pancerna SS „Hitlerjugend”
Grenadierów pancernych	4 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Polizei” 11 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Nordland” 16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Reichsführer SS” 17 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Götz von Berlichingen” 18 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Horst Wessel” 23 Dywizja Grenadierów Pancernych SS „Nederland” 27 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS (1 flamandzka) „Langemarck” 28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 walońska) „Wallonien”
Górskie	6 Dywizja Górska SS „Nord” 7 Ochotnicza Dywizja Górska SS „Prinz Eugen” 13 Dywizja Górska SS (1 chorwacka) „Handschar” 21 Dywizja Górska SS (1 albańska) „Skanderbeg” 23 Dywizja Górska SS (2 chorwacka) „Kama” 24 Dywizja Górska SS „Karstjäger”
Kawalerii	8 Dywizja Kawalerii SS „Florian Geyer” 22 Ochotnicza Dywizja Kawalerii SS 33 Dywizja Kawalerii SS (3 węgierska) 37 Ochotnicza Dywizja Kawalerii SS „Lützow”
Grenadierów	14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska) 15 Dywizja Grenadierów SS (1 łotewska) 19 Dywizja Grenadierów SS (2 łotewska) 20 Dywizja Grenadierów SS (1 estońska) 25 Dywizja Grenadierów SS (1 węgierska) „Hunyadi” 26 Dywizja Grenadierów SS (2 węgierska) „Hungaria” 29 Dywizja Grenadierów SS (1 rosyjska) 29 Dywizja Grenadierów SS (1 włoska) 30 Dywizja Grenadierów SS (1 białoruska) 30 Dywizja Grenadierów SS (2 rosyjska) 31 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS „Böhmen und Mähren” 32 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS „30 Januar” 33 Dywizja Grenadierów SS (1 francuska) „Charlemagne” 34 Dywizja Grenadierów SS „Landstorm Nederland” 35 Dywizja Grenadierów Policji SS 36 Dywizja Grenadierów SS 38 Dywizja Grenadierów SS „Nibelungen”