1 Pułk Aeronautyczny (II RP)
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1920 |
| Nazwa wyróżniająca |
nie posiadał |
| Patron |
nie posiadał |
| Dowódcy | |
| Ostatni |
płk pil. ster. Aleksander Wańkowicz |
| Działania zbrojne | |
| wojna polsko-bolszewicka | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
1 Pułk Aeronautyczny – Jednostka Wojsk Aeronautycznych II RP sformowana i użyta w czasie wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku.
Ze względu na manewrowy charakter walk na froncie polsko-bolszewickim 1 pułk aeronautyczny został użyty jako formacja piechoty, bez użycia specjalistycznego sprzętu.
Formowanie i skład[edytuj | edytuj kod]
Koncentracja pułku zarządzona została w Siedlcach. Ze względu na różne miejsca przebywania batalionów (I na froncie, II w Brześciu Litewskim, III i IV w Poznaniu) organizacja nie przebiegała planowo. Bataliony rozlokowane zostały około 10 km na południe od Siedlec we wsiach: Wiśniew, Kaczory i Gostchorz i tam ostatecznie 28 lipca 1920 roku połączono je w pułk. Przez kilka dni odbywały się ćwiczenia z zakresu musztry piechoty i szkoły walki, ponieważ połowa pułku składała się z rekrutów, którzy przeszli tylko dwutygodniowe przeszkolenie. Stan pułku w momencie koncentracji wynosił 23 oficerów, około 1200 szeregowych, 240 koni i 10 karabinów maszynowych. Z samochodów ciężarowych utworzono kolumnę do obsługi tyłów frontu. Brakowało bagnetów do około 1000 karabinów i sprzętu saperskiego.
Pułk składał się z 4 batalionów po 2 kompanie każdy i po 1 Ruchomym Parku Aeronautycznym:
- I batalion aeronautyczny – dowódca kpt. Jan Wolszlegier;
- II batalion aeronautyczny – dowódca por. Sławomir Bilek;
- III batalion aeronautyczny – dowódca kpt. Hilary Grabowski;
- IV batalion aeronautyczny – dowódca por. Ryszard Łaciński.
Ogółem liczył 8 kompanii, 4 polowe wytwórnie wodoru, tabor samochodowy i konny oraz specjalistyczny sprzęt techniczny.
Do pułku wcielono również cały personel (poza 1 oficerem i 1 urzędnikiem wojskowym) Sekcji Aeronautyki Departamentu III Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych oraz Sekcji Aeronautyki Szefostwa Lotnictwa Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego.
Sprzęt i personel Ruchomych Parków Aeronautycznych został ześrodkowany na tyłach frontu. Pozostawiono strukturę batalionów w ramach zatwierdzonych etatów aby po rozformowaniu pułku mogły one wrócić do właściwej służby.
Dowództwo pułku podlegało dowódcy frontu.
Sprawy zaopatrzenia kierowane były do Centralnych Zakładów Aerostatycznych.
Walki na froncie polsko-bolszewickim[edytuj | edytuj kod]
1 pułk aeronautyczny podlegał dowództwu Frontu Północno-Wschodniego i działał w składzie 4 Armii.
Brał czynny udział w walkach obronnych i natarciu w rejonie Siedlce – Sokołów – Sarnaki – Ostromęczyn – Platerów w dniach 24 lipca do 15 sierpnia 1920 roku. Za czyny bojowe jego żołnierze otrzymali 3 ordery Virtuti Militari i 66 Krzyży Walecznych. W czasie walk poległo 19 oficerów i żołnierzy.
Ze względu na działania piesze pułk aeronautyczny otrzymał przydomek „pułk aeropiechurów”.
Rozformowanie[edytuj | edytuj kod]
W związku z ustabilizowaniem linii frontu na linii Wisły i Wieprza, możliwy okazał się powrót oddziałów pułku do zadań pierwotnie dla nich przewidzianych. W ciągu tygodnia bataliony mogły powrócić do służby specjalnej ponieważ tyle czasu potrzebowano na sprowadzenie sprzętu z Poznania i Jabłonny. Dowództwo 4 Armii zwróciło się do Naczelnego Dowództwa WP w sprawie rozwiązania pułku jako jednostki taktyczno-bojowej[1]. 1 pułk aeronautyczny został rozformowany we wrześniu 1920 roku.
Po rozwiązaniu pułku bataliony aeronautyczne skierowano do Poznania, Jabłonny i Torunia. IV batalion został rozformowany.
Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari[2][edytuj | edytuj kod]
- płk pil. ster. Aleksander Wańkowicz – dowódca 1 pułku aeronautycznego
- ppor. obs. bal. Bronisław Lubański (pośmiertnie) – dowódca II batalionu
- ppor. obs. bal. Jan Rybka – dowódca II batalionu
Zginęli[3][edytuj | edytuj kod]
- ppor. obs. bal. Bronisław Lubański
- ppor. obs. bal. inż. Edward Sachs
- pchor. Stanisław Nossek
- pchor. Zygmunt Pągowski
- kpr. Jerzy Jackowski
- st. szer. Franciszek Adamski
- st. szer. Wacław Antkowiak
- szer. Stanisław Błaszczyk
- szer. Sylwester Dróbka
- szer. Szymon Feingenblat
- szer. Jan Kostoj
- szer. Józef Krzyżanowski
- szer. Stanisław Majewski
- szer. Józef Robak
- szer. Józef Szafrański
- szer. Ignacy Tomaszewski
- szer. Tadeusz Wojciechowski
- szer. Władysław Żaba
- szer. Tomasz Żarski
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Centralne Archiwum Wojskowe, I.301.7.107, Raport płk. Wańkowicza z dnia 5 września 1920 roku L.15808/III do Oddziału I Naczelnego Dowództwa WP
- ↑ Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, red. Marian Romeyko, Warszawa 1933, wkładka między s. 212 i 213.
- ↑ Tamże, s. 239.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jacek Szczepański, Wojska balonowe. Legionowo 1897-1939, Pruszków: „Ajaks”, 2004, ISBN 83-88773-72-0, OCLC 831155634.